Τα καλά νέα είναι ότι τα πρώτα στοιχεία δείχνουν πως η τουριστική κίνηση το 2011 θα είναι αυξημένη. Τα άσχημα είναι ότι δεν υπάρχει κάποιο σχέδιο και αυτή η άνοδος είναι τυχαία και πιθανότατα θα περάσει ανεκμετάλλευτη. Έχει η ελληνική κυβέρνηση σχέδιο (αντι)δράσης; Οι συνετοί δεν θα στοιχημάτιζαν υπέρ αυτού.

Οι εκ μέρους των Ελλήνων επαγγελματιών έγκαιρες φέτος προσφορές και η πρόσφατη αναταραχή στην Αίγυπτο και στην Τυνησία ευθύνονται πιθανότατα για τα θετικά σινιάλα που λαμβάνει ο κ. Ανδρέας Ανδρεάδης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων και Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων.

Η αισιοδοξία για το 2011…

Μιλώντας στο Reuters, έκανε λόγο για το ενδεχόμενο να δούμε διψήφια νούμερα στη φετινή ανάπτυξη του ελληνικού τουριστικού κλάδου. Αν και αισιόδοξος για τον αριθμό των επισκεπτών, προβλέπει μικρή μόνο αύξηση των εσόδων: "Η αύξηση των αφίξεων θα είναι πάλι μεγαλύτερη σε σχέση με την αντίστοιχη των εσόδων, αφού οι τιμές του 2011 είναι χαμηλότερες αυτών του 2010", λέει στο Euro2day.
 
Οι προσφορές κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, όπως δείχνει η εμπειρία, αλλά δεν είναι λύση και δεν αποτελούν μακροπρόθεσμη στρατηγική. Μέσω των προσφορών τονώνεται η ζήτηση, αλλά σίγουρα βλάπτεται το περιθώριο κέρδους. Οι ίδιοι οι ξενοδόχοι, ωστόσο, παραδέχονται ότι καλύτερα μικρό περιθώριο κέρδους παρά… άδεια δωμάτια. Παρατηρητές επισημαίνουν ότι, ούτως ή άλλως, τουρισμός δεν σημαίνει μόνο ξενοδοχεία και πως η ελληνική οικονομία θα βγει κερδισμένη αν οι ευοίωνες προβλέψεις επαληθευτούν.

"Με δεδομένο ότι ένα μέρος της περυσινής μείωσης οφείλεται στα γνωστά γεγονότα (αρνητική δημοσιότητα για τη χώρα μας λόγω της οικονομίας της, επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας, αποκλεισμοί κρουαζιερόπλοιων) και σε συνδυασμό με τα γεγονότα στην Αίγυπτο και στην Τυνησία και τις χαμηλές τιμές που έχουν δοθεί, είναι λογικό να αναμένουμε κάποια αύξηση", ανέφερε ο κ. Ανδρεάδης, για να προειδοποιήσει όμως ότι "μια τέτοια εξέλιξη δεν προδιαθέτει ούτε επιτρέπει πανηγυρισμούς".

…οφείλεται σε συμπτώσεις

"Όπως αντιλαμβάνεστε, η αύξηση αυτή -αν τελικά προκύψει- θα είναι αποτέλεσμα των προαναφερθέντων εξωγενών παραγόντων και όχι αποτέλεσμα κάποιας συγκεκριμένης αναπτυξιακής στρατηγικής", καταγγέλλει ο ίδιος, φωτίζοντας για μία ακόμα φορά την έλλειψη του κεντρικού σχεδιασμού που χαρακτηρίζει τον ελληνικό τουρισμό τις τελευταίες δεκαετίες.
Για το 2011 η απουσία στρατηγικής μπορεί να κοστίσει ακόμα περισσότερο, αφού οι τουριστικές δυνάμεις της Μεσογείου έχουν ήδη αρχίσει να σκυλεύουν το μερίδιο της Αιγύπτου.

Τι λέει γι' αυτά η κυβέρνηση; Ζητήσαμε να πληροφορηθούμε το κυβερνητικό σχέδιο για να εκμεταλλευτεί την περίσταση ο ελληνικός τουρισμός.

"Καμπάνια ή κάποια άλλη παρόμοια δράση δεν είναι δυνατόν να υπάρξει εις βάρος μια χώρας που υποφέρει", λέει στο Euro2day ο υφυπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Γιώργος Νικητιάδης, υπερασπιζόμενος την καινοφανή έννοια του… διπλωματικού αλτρουισμού. "Μην ξεχνάτε ότι ο πρωθυπουργός ήταν έτοιμος να μεταβεί στην Αίγυπτο σε ρόλο μεσολαβητή, άρα δεν θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε σε τέτοιου είδους εκμετάλλευση", προσθέτει.

Αν οι κυβερνήσεις, όμως, ακόμα και για λόγους εθνικής ισορροπίας ή προσωπικών φιλοδοξιών, δεν είναι έτοιμες να ενισχύσουν νευραλγικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας, ποιος θα το κάνει;

"Ακόμα και αν οι κυβερνήσεις είναι καλά οργανωμένες για τον τουρισμό, ακόμα και αν έχουν σχέδιο ανά αγορά, ακόμα και αν έχουν τους κατάλληλους ανθρώπους, είναι εξ ορισμού δυσκίνητες, χρονοτριβούν και αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε εξαγγελίες και έκφραση ευσεβών πόθων, παρά στις αναγκαίες δράσεις", λέει ο κ. Ανδρεάδης. Κατά τη γνώμη του, η παρούσα συγκυρία απαιτεί ταχεία αντίδραση, που πρέπει να βασίζεται σε προϋπάρχουσα οργάνωση, γεγονός που επιβεβαιώνει ακόμα μία φορά την ανάγκη ίδρυσης μιας εταιρίας μάρκετινγκ για τον ελληνικό τουρισμό.

"Έτσι θα μπορούμε τουλάχιστον να παρακολουθούμε τις εξελίξεις", υποστηρίζει ο κ. Ανδρεάδης.

Ποιες είναι οι ευκαιρίες

Η TUI, ο μεγαλύτερος όμιλος παροχής τουριστικών υπηρεσιών της Ευρώπης, αποκάλυψε την προηγούμενη εβδομάδα ότι οι ακυρώσεις ταξιδιών με προορισμό την Αίγυπτο θα της κοστίσουν ανάμεσα σε 25 και 30 εκατ. λίρες Αγγλίας, μόνο για το τρέχον τρίμηνο. Ήδη έχει σταματήσει να προσφέρει πακέτα διακοπών για την Αίγυπτο στη Γερμανία, στη Γαλλία, στο Βέλγιο, στην Ολλανδία και στις χώρες της Σκανδιναβίας.

Η Ελλάδα μαζί με την Ισπανία και την Τουρκία βλέπουν αύξηση της ζήτησης λόγω της κατάστασης στην Αίγυπτο, είπε η εκπρόσωπος Τύπου της TUI και το ίδιο επιβεβαίωσε ο κ. Νικητιάδης: "Έχουμε ήδη προσελκύσει μερίδιο της τουριστικής κίνησης που θα κατευθυνόταν στην Αίγυπτο", λέει ο υφυπουργός, προσθέτοντας ωστόσο ότι το μερίδιο αυτό δεν είναι επί του παρόντος δυνατόν να καθοριστεί.

Ο βρετανικός τουριστικός όμιλος Thomas Cook κάνει λόγο για υποχώρηση του ενδιαφέροντος των Βρετανών για την Αίγυπτο και πριν από τα πολιτικά γεγονότα. Συνδέει δε την εξέλιξη αυτή αφενός με την αύξηση των τιμών στην οποία προχώρησαν οι Αιγύπτιοι ξενοδόχοι και αφετέρου με την επιβολή μεγαλύτερου φόρου πτήσης που κάνει γι' αυτούς πιο φθηνό το ταξίδι προς ευρωπαϊκούς προορισμούς. Τα στοιχεία αυτά έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για εμάς, αφού "το ενδιαφέρον από τη Μ. Βρετανία (μία από τις μεγαλύτερες αγορές για τον ελληνικό τουρισμό και αυτή που κάνει πρώτη κρατήσεις) είναι υψηλότερα κατά 7% - 9% σε σχέση με πέρυσι", όπως εξήγησε ο  κ. Ανδρεάδης.

Τα πρώτα δείγματα ομαλοποίησης της κατάστασης στην Αίγυπτο ήδη φάνηκαν και αυτό είναι "καμπανάκι" ότι οι ευκαιρίες δεν θα περιμένουν εσαεί τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες ή την αφύπνιση του ελληνικού δαιμόνιου. "Οι τάσεις αυτές είθισται να αλλάζουν πολύ γρήγορα και η ζήτηση για τις χώρες εκείνες μπορεί να ανακάμψει ταχύτατα - ακόμη και εντός εβδομάδων", λέει η εκπρόσωπος της TUI. Άρα, οι όποιες κινήσεις της ελληνικής πλευράς θα πρέπει να είναι συντονισμένες, υπολογισμένες και, το κυριότερο, άμεσες.
 
Πιθανότατα είναι νωρίς να χαρακτηρίσουμε τις αναταραχές στην ευρύτερη Μεσόγειο "ιστορική ευκαιρία" για τον ελληνικό τουρισμό και άρα νωρίς να καταλογιστούν αντικειμενικές ευθύνες σε όσους δεν φρόντισαν να εκμεταλλευτούν τις περιστάσεις. Εκείνο που φαίνεται για μία ακόμη φορά -και φαντάζει περισσότερο ανησυχητικό- είναι ότι μια οικονομία που βρίσκεται σε ανάγκη δεν έχει τα αντανακλαστικά και τις δομές που θα τη βοηθήσουν να βγει από τη γωνία.