Σε ποιους καυτούς επιχειρηματικούς κλάδους οι πιθανές επιχειρηματικές συνενώσεις θα περάσουν από αυστηρή κρησάρα - Ζητείται η χρυσή τομή μεταξύ ανταγωνιστικότητας και προστασίας των καταναλωτών.

H βαθιά οικονομική κρίση πιέζει για συγκέντρωση των κλάδων σε μικρότερο αριθμό επιχειρήσεων, καθώς η μειωμένη ζήτηση καθιστά αμφίβολη την ικανότητα επιβίωσης πολλών εταιριών. Επίσης, οι συνέργιες και οι οικονομίες κλίμακας είναι σήμερα απαραίτητες όσο ποτέ ώστε οι ελληνικές επιχειρήσεις να βελτιώσουν την παραγωγικότητά τους, να μπορέσουν να εξυπηρετήσουν απρόσκοπτα τις υποχρεώσεις τους προς τις τράπεζες και τους προμηθευτές και να διατηρήσουν πολυπόθητες θέσεις εργασίας.

Ωστόσο, υπάρχουν τομείς όπου ο δρόμος των deals δεν θα περάσει μόνο από τις συμφωνίες των διοικήσεων των εταιριών αλλά και μέσα από τις δαγκάνες της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Και εκεί θα πρέπει να αναζητηθεί η χρυσή τομή μεταξύ της επιβίωσης και της ανάπτυξης ολόκληρων επιχειρηματικών κλάδων από τη μία πλευρά και της αποφυγής εκμετάλλευσης των καταναλωτών από την άλλη...

Ενδεικτική είναι η περίπτωση της συγχώνευσης της Olympic Air και της Aegean Airlines, η οποία δεν εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού (οι δύο εταιρίες προτίθενται, με τη σειρά τους, να προσφύγουν στο Ευρωδικαστήριο). Να θυμίσουμε ότι στο παρελθόν η συγχώνευση, για παράδειγμα, της Crown Hellas Can και της Αλουκάνκο εγκρίθηκε με βάση το μερίδιο της ενοποιημένης εταιρίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και όχι στην ελληνική αγορά, που έφτανε στο 95%.

Σε άλλες περιπτώσεις, επίσης, κυβερνητικοί παράγοντες είχαν δεχτεί συγχωνεύσεις ελληνικών επιχειρήσεων με μεγάλα μερίδια αγοράς, προκειμένου να διασωθεί κάποια εταιρία από το κλείσιμο (μία από αυτές που συμμετείχαν στη διαδικασία).

Οι καυτοί κλάδοι

*Μπερδεμένα είναι τα πράγματα στην ακτοπλοΐα, καθώς αφενός υπάρχει έλλειψη σύγχρονων πλοίων για τις γραμμές του εσωτερικού και αφετέρου το σύνολο των μεγάλων εταιριών (όμιλος Attica, Μινωικές Γραμμές, ΑΝΕΚ) υποχρεώθηκε σε μεγάλες ζημίες μέσα στο 2010. Από αυτές, η Attica υλοποίησε πρόσφατα αύξηση κεφαλαίου με μετρητά, οι Μινωικές Γραμμές έχουν τις πλάτες του ομίλου Γκριμάλντι, ενώ η ΑΝΕΚ αναζητά ρευστότητα μέσω (ήδη αποφασισμένης) αύξησης κεφαλαίου και παράλληλα κινδυνεύει να χάσει τη συμμετοχή της στη Hellenic SeaWays (καθώς και την υψηλή προκαταβολή που έχει ήδη διαθέσει).

Αν και στον κλάδο όλοι έχουν μιλήσει με όλους, η Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι ένα από τα εμπόδια που έχουν υψωθεί για την υλοποίηση εξαγορών - συγχωνεύσεων. Επί του παρόντος, πάντως, πιο πιθανό είναι να δούμε την προσέλκυση στρατηγικών επενδυτών, ή την εξαγορά κάποιων ελληνικών ακτοπλοϊκών εταιριών από τρίτους, παρά συγχωνεύσεις μεταξύ υπαρχουσών δυνάμεων στον χώρο.

*Η Επιτροπή Ανταγωνισμού, επίσης, φαίνεται να είναι ένα από τα εμπόδια που θα πρέπει να ξεπεράσουν οι τρεις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στον τομέα της ιχθυοκαλλιέργειας (Νηρεύς, Δίας, Σελόντα), πριν αποφασίσουν να συγχωνευτούν μεταξύ τους με καταλύτη το Linnaeus Fund. Παράγοντες πάντως του χώρου επισημαίνουν ότι, αν θέλουμε να αναπτυχθεί ο κλάδος στην Ελλάδα και να αυξηθούν οι ελληνικές εξαγωγές, καθώς και να διασφαλιστεί πλήρως η ομαλή αποπληρωμή των υποχρεώσεων των εταιριών προς τις τράπεζες, θα πρέπει να υπάρξει συγκέντρωση σε λιγότερες δυνάμεις.

Επίσης, υποστηρίζουν ότι δεν τίθεται θέμα ανταγωνισμού, αφού η αγορά είναι διεθνοποιημένη, και η συντριπτική πλειονότητα των πωλήσεων των τριών αυτών ομίλων κατευθύνεται στο εξωτερικό. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού, ωστόσο, δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της...

*Το θέμα των συγχωνεύσεων ελληνικών τραπεζών θα μπορούσε να εγείρει ζητήματα για την Επιτροπή Ανταγωνισμού καθώς ορισμένα ζευγάρια ομίλων θα ήταν πιθανόν να οδηγήσουν σε έλεγχο μεριδίων αγοράς της τάξεως του 30% και του 40%. Βέβαια, το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει deals στον κλάδο δεν οφείλεται στον φόβο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, αλλά σε μια σειρά άλλους λόγους. Σύμφωνα μάλιστα με κάποιους παράγοντες, σε περίπτωση συγχωνεύσεων που θα ήταν ικανές να βελτιώσουν την κατάσταση και να προσελκύσουν φρέσκο χρήμα οι πολιτικές πιέσεις (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) θα ήταν τόσο έντονες ώστε το ζήτημα του ανταγωνισμού δεν θα αποτελούσε ουσιαστική τροχοπέδη.

*Στις τηλεπικοινωνίες οι "παίκτες" της αγοράς έχουν περιοριστεί στους μισούς κατά την τελευταία τριετία, έπειτα από μια σειρά συγχωνεύσεις και πτωχεύσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας. Με το σύνολο των εναλλακτικών παρόχων να συνεχίζει να εγγράφει ζημιογόνα αποτελέσματα και τη ζήτηση να παρουσιάζει κάμψη, θεωρείται βέβαιο ότι η συγκέντρωση στον κλάδο θα συνεχιστεί, καθώς:

*Οι περισσότεροι "παίκτες" -λόγω των επενδύσεων που υλοποιούν- "καίνε" μετρητά και ίδια κεφάλαια, σε μια περίοδο όπου οι τράπεζες είναι διστακτικές στο μέτωπο των χρηματοδοτήσεων.

*Η πτωτική ζήτηση καθιστά περισσότερο διστακτικούς τους μετόχους να βάλουν εκ νέου βαθιά το χέρι στην τσέπη.

Ο ΟΤΕ, πάντως, έχει κάθε λόγο να επιθυμεί τις συγχωνεύσεις μεταξύ των ανταγωνιστών του, καθώς έτσι ενισχύονται τα επιχειρήματά του έναντι της ΕΕΤΤ για απελευθέρωση κινήσεων.

Οι ανταγωνιστές του Oργανισμού, ωστόσο, διαθέτουν και αυτοί από την πλευρά τους κάποια "μαξιλαράκια" απέναντι στη συγκυρία, όπως οι θετικές ταμειακές ροές της Nova για τη Forthnet, με την υλοποιούμενη αύξηση κεφαλαίου για την Hellas On Line (να δούμε τελικά κατά πόσον θα καλυφθεί) κ.λπ.