Στο πιο κρίσιμο "πιόνι" της τραπεζικής σκακιέρας αναδεικνύεται το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο καθώς η ισχυρή του ρευστότητα και το μικρό σχετικά δίκτυό του επιτρέπουν στην τράπεζα που θα το αποκτήσει αφενός να βελτιώσει άμεσα τον δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις, αφετέρου να παίξει από ισχυρότερη θέση στην παρτίδα συγκέντρωσης της αγοράς.

Παρότι τυπικά η τύχη του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου θα αποφασιστεί από την κυβέρνηση μετά την κατάθεση από τους συμβούλους της της μελέτης για τις συμμετοχές του Δημοσίου στις τράπεζες, οι εξελίξεις για το Ταμιευτήριο ήδη τρέχουν. Και αυτό γιατί οι τραπεζίτες επιδιώκουν να καταλάβουν όσο το δυνατόν καλύτερη θέση… αφετηρίας σε μια ενδεχόμενη κούρσα απόκτησής του.

Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη κίνηση στη σκακιέρα συγκέντρωσης της τραπεζικής αγοράς είχε στο επίκεντρό της το Ταμιευτήριο. Η Πειραιώς πρόσφερε στην κυβέρνηση 329 εκατ. ευρώ για το 33,04% του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου (3,47 ευρώ ανά μετοχή, τιμή αντίστοιχη της τότε μέσης τιμής εξαμήνου) και 372 εκατ. ευρώ για το 77,31% της ΑΤΕ.

Η απάντηση στην κίνηση της Πειραιώς ήρθε από το ταμπλό. Όπως έχει γράψει ήδη ο Χαμαιλέων, χαρτοφυλάκια τραπεζικού ομίλου συγκεντρώνουν μεθοδικά το τελευταίο διάστημα μετοχές του Τ.Τ. σε τιμές σημαντικά υψηλότερες από την προσφορά της Πειραιώς.

Αυτή η κίνηση δείχνει ότι κάποιοι στην αγορά αποτιμούν το Τ.Τ. σε υψηλότερα επίπεδα και ενδεχομένως να καταθέσουν δελεαστικότερη προσφορά στην κυβέρνηση.

"Η μάχη για το Τ.Τ. θα είναι σκληρή και πολυεπίπεδη λόγω της υπερπολύτιμης στη συγκυρία ρευστότητάς του", εκτιμά κορυφαίο τραπεζικό στέλεχος, που επιθυμεί να κρατήσει την ανωνυμία του. Το Ταμιευτήριο στις 31/3 διέθετε λόγο χορηγήσεων προς καταθέσεις 63,8%, τον χαμηλότερο -με απόσταση- στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα.

Ταυτόχρονα, δεν επλήγη σε μεγάλο βαθμό από το κύμα εκροής κεφαλαίων από τη χώρα, λόγω της σύνθεσης της καταθετικής του βάσης, ενώ και το χαρτοφυλάκιο δανείων του εμφανίζει χαμηλότερα ποσοστά επισφαλειών έναντι των ιδιωτικών τραπεζών. Στις 31/3/2010 τα δάνεια σε καθυστέρηση του Τ.Τ. ανέρχονταν στο 1,3% επί του συνολικού χαρτοφυλακίου χορηγήσεων έναντι 1,2% τον Δεκέμβριο του 2009 και 0,9% τον Μάρτιο του 2009.

Η απόκτησή του επομένως αντιμετωπίζει δύο από τα φλέγοντα ζητήματα για τους τραπεζίτες: μειώνει τον δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις και επομένως την ανάγκη αναζήτησης ρευστότητας και βελτιώνει τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων.

"Αγκάθι" είναι το γεγονός ότι κατέχει ελληνικά κρατικά ομόλογα αξίας 5,37 δισ. ευρώ με μακρινή λήξη, που λόγω της ελεύθερης πτώσης των τιμών πλήττουν την καθαρή του θέση. Μειονέκτημα με μικρότερη βαρύτητα στη συγκυρία καθώς η τράπεζα που θα το αποκτήσει θα προχωρήσει σε αύξηση κεφαλαίου μεγαλύτερη του τιμήματος εξαγοράς. Άλλωστε, είναι ορατή πια η περίπτωση αποφυγής της αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους.

Υπερόπλο η κατοχή του στην παρτίδα των συγχωνεύσεων

Η σημασία του ελέγχου του Τ.Τ. καθίσταται ακόμη πιο σημαντική στην παρτίδα της συγκέντρωσης του κλάδου, που διεξάγεται ήδη.

"Όποιος αποκτήσει το Τ.Τ. θα βρεθεί σε θέση ισχύος στις διαπραγματεύσεις συγχωνεύσεων μεταξύ ελληνικών τραπεζών (συμπεριλαμβανομένων και των κυπριακών). Και αυτό γιατί θα διαθέτει ικανή ρευστότητα για να αντέξει την απορρόφηση τράπεζας με υψηλό δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις". Αυτό εκτιμά στέλεχος ξένης επενδυτικής τράπεζας.

Η εξαγορά του Τ.Τ. λόγω των συνεργιών που εξασφαλίζει σε όλες σχεδόν τις τράπεζες, ακόμη και στην Εθνική, αποτελεί, σύμφωνα με το ίδιο στέλεχος, ικανό "κράχτη" για να δημιουργηθεί θετικό κλίμα για κάλυψη αύξησης κεφαλαίου.

Έτσι το Τ.Τ. μπορεί να δώσει λύση στα προβλήματα ρευστότητας και ταυτόχρονα η εξαγορά του να δώσει την αφορμή για αύξηση που θα αντιμετωπίσει και το καυτό πρόβλημα της κεφαλαιακής ενίσχυσης.

Στο παρελθόν το σύνολο σχεδόν των μεγάλων ελληνικών και κυπριακών τραπεζών έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο διεκδίκησης του Τ.Τ. εφόσον αποφασιστεί η αποκρατικοποίησή του, ενώ η EFG Eurobank και η ΕΤΕ διατηρούν θέση της τάξης του 6%, έκαστη, στο μετοχικό του κεφάλαιο.

Τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι η διεκδίκησή του, εφόσον η κυβέρνηση αποφασίσει να το πουλήσει μεμονωμένα, θα αποτελέσει καταλύτη επίσπευσης των συγχωνεύσεων μεταξύ τραπεζών.

"Αυτήν τη στιγμή οι περισσότερες από τις ασκήσεις επί χάρτου για συγχωνεύσεις δεν βγαίνουν στην πράξη, ακόμα και αν υλοποιηθούν αυξήσεις. Με την προσθήκη όμως του Τ.Τ. τα πράγματα αλλάζουν", αναφέρει κορυφαίο τραπεζικό στέλεχος το οποίο εκτιμά ότι το Τ.Τ. λειτουργεί συμπληρωτικά ακόμη και σε ένα σχήμα Alpha Bank -  Eurobank, που θα δώσει τη μεγαλύτερη σε ενεργητικό ελληνική τράπεζα.