Αποφασιστικής σημασίας οι επόμενες 100 μέρες για την οικονομία. Οι φόβοι της Ε.Ε. για βαθιά ύφεση και ο στόχος του 3%. Αίτημα για χαλάρωση και περικοπές στον ιδιωτικό τομέα. Το παρασκήνιο του πακέτου διάσωσης. Οι κρίσιμες ημερομηνίες.

Τις 100 πιο κρίσιμες μέρες διανύει η ελληνική οικονομία καθώς μέσα στους επόμενους τρεις μήνες η Ε.Ε. θα λάβει μια σειρά αποφάσεων που αναμένεται να κρίνει τις πολιτικοοικονομικές εξελίξεις στη χώρα μας.

Κατ' αρχάς, θα αποφασιστεί εάν τα μέτρα που λάβαμε είναι επαρκή ή αν θα χρειαστούν επιπρόσθετα. Ωστόσο, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες στην πραγματική οικονομία, η απόφαση δεν θα είναι απλή.

Πίσω από τα χαμόγελα και τις αισιόδοξες δηλώσεις κρύβεται η έντονη ανησυχία των Ευρωπαίων αξιωματούχων εάν τα μέτρα μπορούν να υλοποιηθούν, και ιδιαίτερα στο σκέλος των εσόδων, που αποτελεί το 50% της επιτυχίας του προϋπολογισμού. Η πιθανότητα η χώρα μας να έχει ήδη εισέλθει σε βαθιά ύφεση φοβίζει τους κοινοτικούς, η στάση των οποίων φαίνεται πως θα κριθεί ανάλογα με το ύψος της αρνητικής ανάπτυξης.

Διασταυρωμένες πηγές από τις Βρυξέλλες και τη Φρανκφούρτη αναφέρουν ότι "τέτοιου είδους μέτρα συνήθως δεν λαμβάνονται σε καιρό ύφεσης γιατί μπορεί να δημιουργήσουν έναν φαύλο κύκλο όπου ούτε τα μέτρα θα αποδίδουν ούτε η οικονομία θα μπορεί να κάνει βήματα για να βγει από την ύφεση".

"Ως συνέπεια, ένας τέτοιος φαύλος κύκλος θα φέρει αναταραχή διαρκείας σε πολιτικό και σε κοινωνικό επίπεδο και αυτό το γνωρίζουμε πολύ καλά", συμπληρώνουν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.

Οι εξελίξεις αυτές είναι αντικείμενο συνεχών διαβουλεύσεων τόσο στην Κομισιόν όσο και στην ΕΚΤ, η οποία ασχολήθηκε με το θέμα κατά τη συνεδρίασή της την Πέμπτη.

"Ο Όλι Ρεν είναι ικανοποιημένος από το σκέλος συρρίκνωσης των δαπανών. Υπάρχει το ερώτημα κατά πόσον οι στόχοι των εσόδων είναι επιτεύξιμοι, αλλά αυτό θα φανεί στην πορεία", αναφέρει στενός του συνεργάτης.

Ασφαλείς πληροφορίες λένε ότι η Κομισιόν εκτιμά πως η Ελλάδα θα χρειαστεί πέντε περίπου χρόνια για να φέρει το έλλειμμα στο 3%, αντί τριών που είναι ο επίσημος στόχος.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι τόσο η Κομισιόν όσο και η ΕΚΤ απέσπασαν τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης ότι το πάγωμα των μισθών και τα υπόλοιπα μέτρα θα διαρκέσουν όσο και η διαδικασία της επιτήρησης, είτε κρατήσει τρία χρόνια, είτε πέντε, είτε και παραπάνω.

Φαίνεται πως τέτοιες υποσχέσεις όμως δεν επαρκούν εάν δεν δουλέψει στο 100% ο εισπρακτικός μηχανισμός του κράτους. Η Κομισιόν φοβάται ότι περαιτέρω πίεση εν καιρώ ισχνών αγελάδων θα φέρει αντίθετα αποτελέσματα και συνεπώς θα προκαλέσει άλλου είδους τριγμούς στο ευρωσύστημα.

Υψηλά ιστάμενος αξιωματούχος της Επιτροπής αναφέρει στο euro2day: "Εάν η ύφεση είναι ισχνή (0,3% όπως προβλέπει επισήμως το ΥΠΟΙΟ), τότε η Κομισιόν υπολογίζει να διατηρήσει τη σκληρή γραμμή της. Εάν είναι άνω του 1,5% - 2%, τότε είναι διατεθειμένη να βάλει νερό στο κρασί της, τουλάχιστον στον δημοσιονομικό τομέα. Οι κρίσιμες ημερομηνίες για την Ελλάδα, που θα καθορίσουν και τις εξελίξεις είναι οι εξής:

1. Στις 15 - 16 Μαρτίου στις συνεδριάσεις του Eurogroup και του Ecofin οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομίας θα αποφασίσουν επισήμως εάν τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση είναι επαρκή. Πληροφορίες από το στρατόπεδο του κ. Όλι Ρεν αναφέρουν ότι το κλίμα θα είναι πανηγυρικό. Ετσι η κυβέρνηση ξεπερνάει τον πρώτο σκόπελο.

2. Στα μέσα Μαΐου η Κομισιόν θα κάνει την πρώτη επίσημη αξιολόγηση για την υλοποίηση του προϋπολογισμού του 2010. Εάν μέχρι τότε διαπιστωθεί σημαντική ύφεση στην οικονομία, θα ζητήσει επιπλέον περικοπές στον τομέα των δαπανών (εξοπλιστικά, Ασφαλιστικό, υγεία). Εάν διαπιστωθεί ότι εξακολουθεί να κυκλοφορεί ικανοποιητική ρευστότητα στην αγορά, θα ζητήσει εντατικοποίηση του ρυθμού αύξησης εσόδων ώστε να προχωρήσει η μείωση και του δημόσιου χρέους παράλληλα με αυτήν του ελλείμματος

Μέχρι τότε οι πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις θα κρίνουν το ύφος (αλλά όχι την ουσία) των παρεμβάσεων και σε άλλους τομείς πέραν του δημοσιονομικού σκέλους. Ήδη πριν αποχωρήσει από την καρέκλα του επιτρόπου για οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις, ο κ. Χοακίν Αλμούνια υπέβαλε έκθεση για την ανταγωνιστικότητα των χωρών-μελών της Ε.Ε. Για την Ελλάδα διαφαίνεται ραγδαία πτώση σε αυτήν και ζητείται, ανάμεσα σε άλλα, η αναθεώρηση των εργασιακών σχέσεων και κανόνων.

Το αγκάθι αυτό ο νέος επίτροπος κ. Όλι Ρεν διαβουλεύεται για το πότε θα το ανακοινώσει. Υπενθυμίζεται ότι από τον Φεβρουάριο του 2010 και μετά το συμβούλιο του Eurogroup έχει πάψει να είναι άτυπο και έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει χωρίς την επιπλέον έγκριση των 27 υπουργών Οικονομίας (Ecofin).

Το Eurogroup έχει ήδη δώσει το πράσινο φως στην έκθεση Αλμούνια και στην πρότασή του οι συστάσεις που θα γίνονται από την πλευρά της Κομισιόν από εδώ και πέρα να λαμβάνονται με γνώμονα και την ανταγωνιστικότητα μιας χώρας που βρίσκεται σε επιτήρηση και όχι μόνο με βάση τα δημοσιονομικά της στοιχεία (έλλειμμα, χρέος).

Η απόφαση αυτή έχει ανοίξει την κερκόπορτα παρέμβασης της Κομισιόν και στο εργασιακό καθεστώς της Ελλάδας (και άλλων χωρών), που μέχρι τώρα ήταν casus belli.

Η Κομισιόν αναμένεται να βαφτίσει την παρέμβαση στα εργασιακά "μεταρρυθμίσεις για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας".

Βασιζόμενη πάνω στο πόρισμα της έκθεσης Αλμούνια, η Κομισιόν αναμένεται να ζητήσει από την Ελλάδα μια σειρά αλλαγές που θα έχουν ως κεντρικό σημείο την περαιτέρω χαλάρωση των εργασιακών σχέσεων.

Εκτός δηλαδή από τις περικοπές μέρους του 13ου και του 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, με αφορμή την υψηλή ανεργία, θα ζητηθούν χαλάρωση των περιορισμών στις απολύσεις, η υιοθέτηση του 4ημέρου και άλλες μορφές χαλαρής συνεργασίας.

Για να χρυσώσει το χάπι η Κομισιόν είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί την αποδέσμευση κονδυλίων από τον κοινοτικό προϋπολογισμό για χρηματοδότηση προγραμμάτων ευέλικτης εργασίας για ηλικίες κάτω των 30 ετών.

Όλο το σχέδιο στήριξης

Εν τω μεταξύ, ο Πρόεδρος της Γαλλίας κ. Νικολά Σαρκοζί, όντας πιο τολμηρός από την κ. Άνκελα Μέρκελ, αποκάλυψε ότι υπάρχει έτοιμο το πακέτο στήριξης προς την Ελλάδα ή προς όποια άλλη χώρα της Ε.Ε. χρειαστεί. Κάνοντας πλήρη χρήση -επικοινωνιακά τουλάχιστον - του σλόγκαν "Ελλάς - Γαλλία συμμαχία", άφησε πολλές φορές να εννοηθεί ότι ήδη ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, κ. Ζαν-Κλοντ Τρισέ, ο πρόεδρος της Κομισιόν, κ. Ζοζέ Μπαρόζο, και ο πρόεδρος του Eurogroup κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ είναι σύμφωνοι με το πακέτο στήριξης.

Οι πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι το πακέτο στήριξης θα ονομαστεί "ομπρέλα προστασίας κατά των κερδοσκόπων" και οι πρώτες επίσημες ανακοινώσεις θα γίνουν τη Δευτέρα 15 Μαρτίου μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup. Αναμένεται να αφορά στη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, που θα αποτελέσει το αντίπαλον δέος του ΔΝΤ.

Ωστόσο, η διαδικασία αυτή είναι χρονοβόρα και απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη των 27 χωρών-μελών της Ε.Ε. και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να βοηθήσει άμεσα μια χώρα με δανειακά προβλήματα.

Έτσι, φαίνεται πως υπάρχει και ένα άλλο σχέδιο -πιο άμεσο- που θα λειτουργήσει παρασκηνιακά. Η επιμονή του κ. Σαρκοζί και της κ. Μέρκελ (όπως φάνηκε στις δηλώσεις τους) για πάταξη της κερδοσκοπίας κατά του ευρώ μόνο τυχαία δεν ήταν. Με πρόφαση αυτήν την κερδοσκοπία μπορεί να παρακαμφθεί η απαγόρευση της Συνθήκης της Λισαβόνας για διάσωση μιας χώρας από άλλα κράτη του μπλοκ.

Από το επιτελείο τόσο της Γαλλίδας υπουργού Οικονομίας, κ. Κριστίν Λαγκάρντ (που ήταν παρούσα στη συνάντηση των κ. Παπανδρέου - Σαρκοζί) όσο και του Γερμανού ομολόγου της Β. Σόιμπλε επιβεβαιώνεται ότι "βοήθεια προς την Αθήνα μπορεί να δοθεί από τον γαλλογερμανικό άξονα άμεσα". Και αυτή θα έρθει "με τη συμμετοχή τραπεζών των χωρών αυτών που θα παρέχουν δάνεια και εγγυήσεις ύψους εώς και 25 δισ. ευρώ". Αυτό άφησε να διαρρεύσει Γάλλος αξιωματούχος μετά την αναχώρηση του κ. Γ. Παπανδρέου από το προεδρικό μέγαρο των Παρισίων.

Από το γερμανικό επιτελείο μάλιστα διέρρευσε ότι η καγκελάριος προτιμά αυτού του είδους τη βοήθεια παρά την έκδοση ενός ευρωομολόγου το οποίο θα υποχρέωνε τη χώρα να συνεισφέρει από τον κρατικό προϋπολογισμό.

"Το ευρωομόλογο θα επιβάρυνε τους φορολογουμένους και θα στοίχιζε πολιτικά στην κυρία Μέρκελ καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Γερμανοί είναι κάθετα αντίθετοι στην πιθανότητα αυτή", σχολίασε Γερμανός αξιωματούχος. Ο φόβος των δημοσκοπήσεων ήταν ο λόγος που η κ. Μέρκελ ήταν πιο συγκρατημένη στις δηλώσεις της από τον Γάλλο ομόλογό της.