Οι ελληνικές τράπεζες είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης στις αγορές της νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς είναι λιγότερο εκτεθειμένες σε σχέση με άλλα πιστωτικά ιδρύματα της δυτικής Ευρώπης, διαθέτοντας κεφαλαιακή επάρκεια ικανή να απορροφήσει τις αυξημένες επισφάλειες, είπε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος την Τρίτη.

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή προετοιμάζονται για αύξηση των επισφαλειών τους καθώς η εκροή κεφαλαίων από τις αγορές αυτές πιέζει τις ισοτιμίες, πλήττει την οικονομική δραστηριότητα και την απασχόληση.

"Στη νοτιοανατολική Ευρώπη, η οικονομική δραστηριότητα επιβραδύνεται. Υπάρχει σημαντική επιβράδυνση και ασφαλώς παρακολουθούμε στενά την κατάσταση", είπε ο κ. Γιώργος Προβόπουλος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Reuters.

"Η ΤτΕ έχει απαιτήσει από τις ελληνικές τράπεζες να διατηρούν υψηλό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας Tier 1 ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν πιθανά προβλήματα. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να κινούνται με σύνεση και το κάνουν. Ακόμη και να υπάρξει περαιτέρω επιδείνωση, υπάρχουν αρκετά αναχώματα", είπε.

Καθώς η οικονομική κρίση έχει αρχίσει να πλήττει τις οικονομίες της περιοχής, οι ανησυχίες για τις επιπτώσεις στην κερδοφορία των τραπεζών από την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και πιθανής διάβρωσης της κεφαλαιακής τους βάσης αυξάνονται, πιέζοντας τη βαθμολόγηση της πιστοληπτικής τους ικανότητας.

Η Εθνική Τράπεζα, η Alpha Bank, η EFG Eurobank και η Πειραιώς έχουν επεκταθεί τα τελευταία χρόνια στις αγορές της νοτιοανατολικής Ευρώπης συμβάλλοντας στην υψηλή αύξηση του ρυθμού πιστωτικής επέκτασης στις χώρες της περιοχής.

Οι εγχώριοι τραπεζικοί όμιλοι δραστηριοποιούνται στις αγορές της Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Σερβίας, Αλβανίας, Τουρκίας, Πολωνίας και Ουκρανίας. Είναι, ωστόσο, λιγότερο εκτεθειμένοι συγκριτικά με άλλους ευρωπαϊκούς ομίλους όπως η Unicredit, η Erste Group, η Raiffeisen και η Societe Generale.

"Οι ελληνικές τράπεζες έχουν επεκταθεί στην περιοχή αλλά όχι τόσο όσο οι τράπεζες άλλων χωρών όπως οι αυστριακές τράπεζες. Οι συνολικές χορηγήσεις των ελληνικών τραπεζών ανέρχονται σε 55 δισ. ευρώ, ποσοστό περίπου 16-17% του ελληνικού ΑΕΠ, όταν το αντίστοιχο ποσοστό για την Αυστρία είναι περίπου 70%", είπε ο κ. Προβόπουλος.

"Αυτό δείχνει ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν είναι εκτεθειμένο σε μεγάλο βαθμό στην περιοχή. Δεν είμαι όμως υπερβολικά εφησυχασμένος. Πρέπει να παρακολουθούμε προσεκτικά την κατάσταση, αλλά την ίδια στιγμή δεν είμαι υπερβολικά ανήσυχος".

Είπε ότι οι επενδύσεις των ελληνικών τραπεζών στην περιοχή αποτελούν ψήφο εμπιστοσύνης στις προοπτικές των χωρών αυτών.

"Προσωρινές δυσκολίες δεν θα πρέπει να αλλάξουν τις μακροπρόθεσμες προοπτικές αυτών των χωρών. Οι ελληνικές τράπεζες θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν αυτές τις οικονομίες".

Ο διοικητής της ΤτΕ είπε ότι ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης σε αυτές τις αγορές έχει υποχωρήσει σημαντικά. Στη Ρουμανία, για παράδειγμα, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης που έτρεχε με 70% πρόσφατα, υποχώρησε στα τέλη του 2008 και προβλέπεται να επιβραδυνθεί περαιτέρω φέτος.

"Δεν ανησυχώ τόσο πολύ για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια όπως ο οίκος Moody's. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν ισχυρή κεφαλαιακή βάση για να απορροφήσουν τέτοια σοκ", είπε ο κ. Προβόπουλος.

"Δεν θα διανείμουν μερίσματα (σε μετρητά) στο πλαίσιο της περαιτέρω ενίσχυσης της κεφαλαιακής τους βάσης, κατευθύνοντας κάποια από αυτά τα κεφάλαια για επιπλέον προβλέψεις που θα τους προσδώσει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα".

Είπε ότι η ΤτΕ έχει προχωρήσει σε stress test για τις ελληνικές τράπεζες που έχουν έκθεση στην περιοχή, εξετάζοντας τα χειρότερα δυνατά σενάρια, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η κατάσταση θα γίνει τόσο δύσκολη.

"Όσον αφορά στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, θα ακολουθούσα την χαμηλότερη πρόβλεψη, από το εύρος των προβλέψεων του οίκου Moody's (10%-20%)", είπε.

"Οι δραστηριότητες στην νοτιοανατολική Ευρώπη αντιπροσωπεύουν περίπου το 14% των ενοποιημένων χορηγήσεων των ελληνικών τραπεζών, που σημαίνει ότι ο συνολικός αντίκτυπος θα είναι περιορισμένος ακόμα και στη μη πιθανή περίπτωση που επιβεβαιωθεί το χειρότερο σενάριο".

"Μη ρεαλιστικά τα spreads των ομολόγων"

Η υπερβολική αποφυγή ρίσκου από τους επενδυτές έχει διευρύνει τη διαφορά απόδοσης (spread) των ομολόγων της ευρωζώνης σε μη ρεαλιστικά επίπεδα, τόνισε ο κ. Προβόπουλος.
 
"Πιστεύω ότι αυτά είναι προσωρινά φαινόμενα. Πριν από δύο χρόνια οι αγορές υποτιμούσαν τους σχετικούς κινδύνους. Τα spreads των κρατικών ομολόγων για ορισμένες χώρες ήταν πολύ χαμηλά", είπε σε συνέντευξη στο Reuters.

"Τώρα ζούμε σε ένα περιβάλλον υπερβολικής αποφυγής ρίσκου. Συνεπώς, τα spreads έχουν διευρυνθεί σημαντικά, σε επίπεδα που κατά την άποψή μου δεν είναι ρεαλιστικά, όπως δεν ήταν ρεαλιστικά και πριν από δύο χρόνια. Τα τρέχοντα spreads είναι ένα φαινόμενα που απορρέει από τις άνευ προηγουμένου συνθήκες της αγοράς".

Το premium που ζητούν οι επενδυτές για τη διακράτηση κρατικών ομολόγων της ευρωζώνης, εξαιρουμένων των γερμανικών, υποχώρησε τη Δευτέρα εν μέσω αυξανόμενων ενδείξεων ότι ίσως υπάρξει κάποιο είδος συντονισμένης ευρωπαϊκής στήριξης για τα κράτη που έχουν πληγεί περισσότερο από την ύφεση.

Η αίσθηση ότι οι οικονομικά ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να βοηθήσουν τις ασθενέστερες -- μέσω κοινής έκδοσης ομολόγων, για παράδειγμα -- έχει περιορίσει τις ανησυχίες των επενδυτών για τη βιωσιμότητα των σχεδίου της ΟΝΕ.

Αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είπαν αυτή την εβδομάδα ότι κανένα κράτος μέλος της ευρωζώνης δεν θα μείνει αστήριχτο.

Η διαφορά απόδοσης ανάμεσα στα γερμανικά Bunds και τα ομόλογα άλλων κρατών της ευρωζώνης αυξήθηκε σε επίπεδα ρεκόρ την προηγούμενη εβδομάδα.

"Όταν αποκατασταθούν τα πράγματα, δεν πιστεύω ότι αυτό το υπερβολικό πριμ κινδύνου θα παραμείνει σε τόσο υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, οι χώρες που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, πρέπει να ακολουθήσουν μια συνετή δημοσιονομική πολιτική που να είναι συμβατή με το σύμφωνο σταθερότητας και τις απαιτήσεις των αγορών", είπε ο Γ. Προβόπουλος.

Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του 10ετούς ελληνικού ομολόγου και του αντίστοιχου γερμανικού διαμορφώθηκε στις 230 μονάδες βάσης τη Δευτέρα, έναντι 360 μονάδων βάσης την προηγούμενη εβδομάδα.

"Αυτές οι χώρες δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα φερεγγυότητας. Θα πρέπει να καταβάλουν υπερβολικό πριμ κινδύνου για κάποιο διάστημα έως ότου αποκατασταθεί η κατάσταση στην αγορά", είπε ο Προβόπουλος. "Ταυτόχρονα, θα πρέπει να προσαρμοστούν σε μια διατηρήσιμη δημοσιονομική κατάσταση. Αυτό περιλαμβάνει και την Ελλάδα, η οποία θα πρέπει να ακολουθήσει μια πιο σφιχτή δημοσιονομική πολιτική".

Κοντά στα χαμηλά τα ευρωπαϊκά επιτόκια

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (EKT) δεν αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια περισσότερο από 50 μονάδες βάσης στη συνεδρίαση του Μαρτίου, καθώς η πολιτική της πλησιάζει κοντά στο χαμηλό των εκτιμήσεων, είπε ο διοικητής της ΤτΕ και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Reuters, ο κ. Γιώργος Προβόπουλος είπε ότι δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο μείωσης των επιτοκίων κατά 25 ή 50 μονάδες βάσης -- ή ακόμη και τη διατήρησή τους στα ίδια επίπεδα -- και ότι όλα θα εξαρτηθούν από τις νέες οικονομικές προβλέψεις της ΕΚΤ.

Ωστόσο, οποιαδήποτε κίνηση τον Μάρτιο θα περιόριζε τα περιθώρια μελλοντικών κινήσεων, είπε.

Τα επιτόκια στην ευρωζώνη πλησιάζουν κοντά στο χαμηλότερο επίπεδο των εκτιμήσεων των αναλυτών, καθώς έχουν μειωθεί συνολικά 225 μονάδες βάσης από τον περασμένο Οκτώβριο και διαμορφώνονται σήμερα στο 2,0%.

Ο κ. Προβόπουλος είπε ακόμη ότι η ΕΚΤ, η οποία παρέχει ήδη επιπλέον ρευστότητα για την τόνωση της οικονομίας, δεν αναμένεται να ανακοινώσει επιπρόσθετα μέτρα σε συνδυασμό με τη μείωση των επιτοκίων στις 5 Μαρτίου.

Ερωτηθείς σχετικά με τις εκτιμήσεις για περαιτέρω μείωση των επιτοκίων στο 1,5% την επόμενη εβδομάδα, ο διοικητής είπε: "Βεβαίως δεν ακολουθούμε τις αγορές, αλλά δεν αποκλείω μία τέτοια πιθανότητα ... ιδιαίτερα εάν οι νέες προβλέψεις δικαιολογούν μια τέτοια μείωση. Θα πρέπει να περιμένουμε τις προβλέψεις του Μαρτίου και τις εκτιμήσεις μας στις 5 Μαρτίου των τελευταίων οικονομικών και νομισματικών στοιχείων".

Μία μείωση μεγαλύτερη των 50 μονάδων βάσης "δεν μπορεί να αποκλειστεί εκ των προτέρων, αλλά είναι απίθανη", είπε, προσθέτοντας: "Είναι σαφές ότι μια πιθανή κίνηση τον Μάρτιο, ανεξαρτήτου μεγέθους, θα περιορίσει τα περιθώρια μελλοντικών κινήσεων".

Η ΕΚΤ αναμένεται να μειώσει τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη στην ευρωζώνη έναντι των προβλέψεων του Δεκεμβρίου για ανάπτυξη 0% έως -1% και πληθωρισμό 1,4% φέτος.

Ο κ. Προβόπουλος είπε ότι δεν έχει κανένα λόγο να αμφισβητήσει την εγκυρότητα των τελευταίων εκτιμήσεων της Κομισιόν και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που προβλέπουν συρρίκνωση της οικονομίας φέτος κατά 1,9% και 2% αντίστοιχα.

"Δεν μπορώ να αποκλείσω το ενδεχόμενο περαιτέρω πτωτικής αναθεώρησης των εκτιμήσεων της ΕΚΤ. Θα περιμένουμε τις προβλέψεις του Μαρτίου για να δούμε", είπε.

"Δεν μπορώ να αποκλείσω ότι οι προβλέψεις μας θα είναι χειρότερες ή καλύτερες από ό,τι του ΔΝΤ και της Κομισιόν".

Η οικονομία της ευρωζώνης συρρικνώθηκε κατά 1,5% στο τέταρτο τρίμηνο με την μεταποίηση και τον τομέα υπηρεσιών να υποχωρούν σε νέα χαμηλά τον Φεβρουάριο.