Συναγερμός για έργα 1,5 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης

Σε 1,5 δισ. ευρώ ανέρχεται ο προϋπολογισμός των έργων που ενώ έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, δεν έχουν ακόμα συμβασιοποιηθεί ενώ ο χρόνος που απομένει πιέζει ασφυκτικά.

Την ίδια στιγμή, αν και η ΕΕ έχει δώσει ορίζοντα ολοκλήρωσης των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης το τέλος του 2026, υπάρχουν περίπου 40 ψηφιακά έργα που ενώ έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα έχουν ορίζοντα ολοκλήρωσης τα δύο χρόνια και δεν έχουν ακόμα προκηρυχθεί. Εξέλιξη η οποία σημαίνει ότι είναι μάλλον  απαγορευτική η χρηματοδότησή τους λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργεί η υπέρβαση των χρονικών ορίων για τους πιθανούς αναδόχους.

Τον κίνδυνο να μείνουν εκτός Ταμείου Ανάκαμψης μη ώριμα ψηφιακά έργα είχε προαναγγείλει από τον περασμένο Μάιο ο διευθύνων σύμβουλος της Κοινωνίας της Πληροφορίας Σταύρος Ασθενίδης. Τότε είχε πει ότι μέσα στο καλοκαίρι θα γίνει επαναξιολόγηση του πίνακα των ψηφιακών έργων που έχουν ενταχθεί, σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με στόχο να προκηρυχθούν όσα  έχουν σύντομο χρόνο ολοκλήρωσης, ενώ κάποια έργα που έχουν δημοπρατηθεί και δεν έχουν την απαιτούμενη ωρίμανση δεν πρόκειται να επαναδημοπρατηθούν.

Μάλιστα ο κ. Ασθενίδης είχε υποστηρίξει ότι υπάρχει περίπτωση κάποια έργα να μην γίνουν, και κάποια να μην βγουν καν σε διαγωνισμό, ενώ κάποια κονδύλια θα διοχετευτούν σε έργα που έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση και απαιτούν επιπλέον πόρους.

Δεν είναι τυχαίο ότι την εβδομάδα που  πέρασε ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δ. Παπαστεργίου είπε ξεκάθαρα ότι το "Ταμείο Ανάκαμψης δεν θα μας περιμένει", δίνοντας το έναυσμα για πιο γρήγορους ρυθμούς, αλλά και αφήνοντας να εννοηθεί ότι είναι ορατό το ενδεχόμενο κάποια έργα να μείνουν εκτός.

Μάλιστα ζήτησε συνέπεια στα χρονοδιαγράμματα των μεγάλων έργων ψηφιακού μετασχηματισμού ώστε να τηρηθούν οι καταληκτικές ημερομηνίες. Ως μεγαλύτερες προκλήσεις ανέφερε τους κλάδους της Υγείας και της Δικαιοσύνης λέγοντας ότι απαιτούν στήριξη για να μπουν πιο γρήγορα σε μια καινούργια ψηφιακή εποχή.

Μία μόλις μέρα μετά, πάντως, φάνηκε η αδυναμία να βρεθούν ενδιαφερόμενοι για ένα πολύ σημαντικό έργο, αυτό του υπερυπολογιστή «Δαίδαλου», που αποτελεί κομβικό έργο του Ταμείου Ανάκαμψης το οποίο θα βάλει την Ελλάδα ανάμεσα στις προηγμένες ψηφιακά χώρες. Στο έργο που αφορά την κατασκευή της υποδομής που θα φιλοξενήσει τον υπερυπολογιστή δόθηκε για τρίτη φορά παράταση λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος.

Πρόβλημα μπορεί να δημιουργήσει ακόμα και το έργο Smart Readiness που θα συνοδεύεται από το Gigabit Voucher. Η χαμηλή ζήτηση στην πρώτη επιδότηση, συνολικού προϋπολογισμού 100 εκατ., που αφορά την ετοιμότητα των κτιρίων μέσω της δημιουργίας ψηφιακών υποδομών (κυρίως την κάθετη καλωδίωση με οπτικές ίνες) και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, έχει προκαλέσει «πονοκέφαλο« στο οικονομικό επιτελείο. Και αυτό γιατί είναι συνδεδεμένο με αιρεσιμότητες του Ταμείου Ανάκαμψης, κάτι που σημαίνει πως αν δεν απορροφηθεί το συγκεκριμένο κονδύλι στο συμφωνηθέν χρονοδιάγραμμα θα «κτυπήσει» και σε άλλα προγράμματα. Έτσι γίνεται τμηματική χορήγηση της επιδότησης καθώς από τα 80 εκατ. του Gigabit Voucher τα 22,9 εκατ. συνδέονταν με το Smart Readiness.

Άλλα ψηφιακά έργα που βρίσκονται σε… τεντωμένο σκοινί είναι το GDPR καθώς δεν έχει... ωριμάσει, όπως επίσης και το CRM σύστημα του Δημοσίου που βρίσκεται σε «νεφελώδη κατάσταση».

Η αγορά

Αλλά και η αγορά φαίνεται να ανησυχεί για το μέλλον ορισμένων ψηφιακών έργων. Η συζήτηση για χρονική επέκταση αποτελεί πάγιο αίτημα, με τους αναδόχους των έργων να θεωρούν τα χρονοδιαγράμματα πολύ στενά.

Ο διευθύνων σύμβουλος της NOVA ICT Αλ. Μπρέγιαννης υποστήριξε πρόσφατα στο πλαίσιο συζήτησης στο συνέδριο «Green Deal Greece 2024», ότι «καλούμαστε μέσα στη επόμενη χρονιά να υλοποιήσουμε έργα που υπό άλλες συνθήκες θα τα κάναμε σε μια πενταετία. Αυτό είναι μια αντικειμενική δυσκολία που δεν μπορούμε να παρακάμψουμε. Καταβάλλουμε και οι δυο πλευρές πολλές προσπάθειες για να τα καταφέρουμε».

Λίγες μέρες νωρίτερα ο πρόεδρος της CBS Δ. Δάφνης κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου είχε εκφράσει ανησυχίες για την έγκαιρη ολοκλήρωση 30-40 μεγάλων ή μικρότερου μεγέθους έργων ICT στην Ελλάδα, από την πλευρά της Cosmos, την ώρα που υφίσταται η γενικότερη παραδοχή ότι σημειώνονται καθυστερήσεις σε αναθέσεις, υλοποίηση, πληρωμές, επιπλέον υπογραμμίζεται η πιθανότητα ασάφειας στο καθεστώς που θα διέπει τον κλάδο μετά από το 2027. Ωστόσο δεν απέκλεισε να δοθεί η ευκαιρία ενός RRF II.

Στο ίδιο μήκος …κύματος και ο Enterprises Business Unit Leader της PLANET, Κωνσταντίνος Καλογήρου, που σημείωσε ότι οι ρυθμοί στους οποίους πρέπει να απορροφηθούν τα διαθέσιμα χρήματα είναι γρήγοροι και μπορεί να θέσουν εκτός χρηματοδότησης κάποια έργα.

Ειδικότερα αναφέρθηκε στις δυσκολίες χρηματοδότησης και εξεύρεσης πόρων για τα έργα Smart Cities, και στα προβλήματα που προκαλεί ο κατακερματισμός ευθύνης σε πολλούς φορείς αλλά και η έλλειψη masterplanning. Αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να χαθούν περίπου 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης σε 17 δήμους της χώρας.

Δύσκολη και η επόμενη μέρα

Στο 1 δισ. ευρώ ετησίως υπολογίζει η αγορά ότι θα χρειάζεται το ελληνικό δημόσιο για να μπορεί να συντηρήσει τα ψηφιακά έργα που υλοποιήθηκαν τόσο με το νέο ΕΣΠΑ όσο και με το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κ. Κυρανάκης, έχει επισημάνει ότι όλα τα έργα Πληροφορικής εκτιμάται ότι θα εξοικονομήσουν σημαντικούς πόρους για το Δημόσιο και υπάρχει ήδη ο προγραμματισμός για τη συντήρησή τους. Τα αρχεία που σήμερα καταλαμβάνουν εκατοντάδες χώρους που μισθώνει το Δημόσιο θα ψηφιοποιηθούν και θα ανεβούν στο cloud μειώνοντας το κόστος αλλά και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της κεντρικής διοίκησης.

Από το βήμα του συνεδρίου Athens Green Deal 2024 τόνισε πως όποιος υπουργός Οικονομικών αναλάβει μετά το Ταμείο Ανάκαμψης «θα δει ότι θα έχει στα χέρια του υποδομές της χώρας που θα του εξασφαλίζουν τον απαραίτητο δημοσιονομικό χώρο για να τις συντηρεί», ενώ υπογράμμισε και τη σημασία των αυτοχρηματοδοτούμενων δημόσιων φορέων που θα μπορούν να δώσουν την ευελιξία και την ταχύτητα που χρειάζεται η αγορά για να προχωρήσει.