Υποθέσεις ακινήτων από το... 1920 ψάχνει να «καθαρίσει» το δημόσιο

Μια σημαντική εκκρεμότητα που ξεκινά από το 1920 θα προσπαθήσει να διευθετήσει ο ανάδοχος του έργου που προκήρυξε η ΚτΠ, καθώς θα αναλάβει την καταγραφή της ακίνητης περιουσίας του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής με στόχο την αξιοποίησή της.

Πρόκειται για το έργο: «Απογραφή, ψηφιοποίηση και αξιοποίηση δημόσιας ακίνητης περιουσίας αρμοδιότητας του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας» του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας.

Αντικείμενο της σύμβασης είναι:

• ο εντοπισμός και η απογραφή σημαντικού αριθμού, αδιάθετων ακινήτων προγραμμάτων στεγαστικής αποκατάστασης, που ανήκουν στο Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας,
• η νομική κατοχύρωση της κυριότητάς τους (μέσω και παροχής υπηρεσιών που αφορούν σε νομικό έλεγχο των ακινήτων ως προς την κυριότητα επί του εκάστοτε ακινήτου),
• ενέργειες για την αξιοποίηση των ακινήτων για κοινωφελείς σκοπούς,
• η εισαγωγή στοιχείων των ακινήτων σε ψηφιακή πλατφόρμα / εφαρμογή λογισμικού Διαχείρισης Ακινήτων που θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του Έργου, και
• η συμπλήρωση του ηλεκτρονικού φακέλου ακινήτου μέσω υπηρεσιών που αφορούν τον τεχνικό έλεγχο μέρους των ακινήτων και τεκμηρίων που θα παραχθούν στο πλαίσιο του εν λόγω ελέγχου.

H συνολική εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, συμπεριλαμβανομένων και των δικαιωμάτων προαίρεσης, ανέρχεται 1.647.030 ευρώ.

Υφιστάμενη κατάσταση

Με τις διατάξεις του άρθρου 47 του ν. 4386/2016 μεταφέρθηκαν από την κυριότητα του Υπουργείου Υγείας στην κυριότητα του τότε Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ακίνητα τα οποία αποτελούν αδιάθετα υπόλοιπα στεγαστικών προγραμμάτων, που υλοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο από το 1920 έως και τη δεκαετία του 1990 σε όλη σχεδόν την ελληνική επικράτεια, για αποκατάσταση προσφύγων, απόρων, σεισμοπλήκτων κ.λπ. και τα οποία δεν είχαν οριστικά παραχωρηθεί σε δικαιούχους.

Η κυριότητα και κάθε άλλο εμπράγματο δικαίωμα του συνόλου των ως άνω ακινήτων μεταφέρθηκε αυτοδίκαια στο Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 72 του ν. 5079/2023. Πρόκειται κυρίως για οικόπεδα, κοινόχρηστους χώρους μεταξύ οικοπέδων ή κατοικιών αλλά και αδιάθετα οικήματα και διαμερίσματα.

Το σύνολο των καταγεγραμμένων αδιάθετων ακινήτων στεγαστικών προγραμμάτων ανέρχεται σε περίπου 1.600 (όπως προκύπτει από στοιχεία που έχουν αποστείλει οι κατά τόπους Περιφέρειες και Αποκεντρωμένες Διοικήσεις), ενώ ο αριθμός των μη καταγεγραμμένων εκτιμάται ότι μπορεί να είναι πολλαπλάσιος, καθώς η καταγραφή στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ελλιπής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μεγάλο μέρος των ακινήτων που έχουν απογραφεί δεν έχουν εγγραφεί στο σύστημα του Εθνικού Κτηματολογίου στο όνομα του Υπουργείου. Η ακριβής πληροφορία για το ποια ακίνητα είναι εγγεγραμμένα στο σύστημα του Εθνικού Κτηματολογίου και ποια όχι δεν είναι διαθέσιμη.

Ως εκ τούτου, μεγάλος αριθμός αυτών των ακινήτων παραμένουν εδώ και χρόνια αναξιοποίητα. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αποσπασματικές ενέργειες απογραφής αυτών των ακινήτων, με απώτερο στόχο την αξιοποίησή τους, χωρίς όμως ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Μη ηλεκτρονική καταγραφή αρχείου

Βασικά εργαλεία για την άσκηση των αρμοδιοτήτων της και για την ικανοποίηση των αιτημάτων που δέχεται η Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής είναι το φυσικό αρχείο που τηρείται στην εν λόγω υπηρεσία και το ηλεκτρονικό αρχείο, όπως αυτά παραδόθηκαν από το Υπουργείο Υγείας.

Το φυσικό αρχείο χρονολογείται από την δεκαετία του 1920 και αφορά απαλλοτριώσεις, προγράμματα στεγαστικής αποκατάστασης, παραχωρήσεις, υποθέσεις ιδιωτών, τροποποιήσεις ρυμοτομικών, πρακτικά και αποφάσεις του Συμβουλίου Στέγασης κ.α.. Το ηλεκτρονικό αρχείο αποτελείται από 7.000 κτηματολογικά διαγράμματα που σχετίζονται με απαλλοτριώσεις και προγράμματα στεγαστικής αποκατάστασης, αλλά και κατόψεις από τύπους πολυκατοικιών.

Τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου σε σχέση με τα ως άνω εργαλεία και ειδικότερα:

• η μη ηλεκτρονική καταγραφή του φυσικού αρχείου,
• η μη ψηφιοποίηση της πληροφορίας που εμπεριέχεται στο φυσικό αρχείο
• η ελλιπής αρχειοθέτηση των φακέλων
• ο όγκος του και η κακή συντήρησή του φυσικού αρχείου
• η απουσία ηλεκτρονικής καταχώρισης του συνόλου των οικισμών/προγραμμάτων στεγαστικής αποκατάστασης, που εντοπίζονται είτε στο φυσικό είτε στο ηλεκτρονικό αρχείο, σε συνδυασμό με την μη καταγραφή των αδιάθετων ακινήτων αλλά και τη δυσκολία χρήσης και αξιοποίησης των αρχείων των ακινήτων που αφορούν προγράμματα στεγαστικής αποκατάστασης σε όλη την επικράτεια από τις αρμόδιες υπηρεσίες (Περιφέρειες και Αποκεντρωμένες Διοίκησης), δυσχεραίνουν την αποτελεσματικότητα των απαιτούμενων διαδικασιών για την ικανοποίηση των εκάστοτε αιτημάτων.

Ειδικότερα, η έλλειψη ψηφιακής πλατφόρμας καταχώρισης των ακινήτων, στην οποία θα εμπεριέχονται σημαντικές πληροφορίες για το κάθε ακίνητο αποτελεί σημαντικό πρόβλημα τόσο για την βέλτιστη αξιοποίησή τους, όσο και για την αποτελεσματικότητα των απαιτούμενων διαδικασιών προς ικανοποίηση των εκάστοτε αιτημάτων Πολιτών ή Φορέων.