Χαμηλά ο πήχης για το πακέτο ΔΕΘ, τα «κλειδωμένα» μέτρα

Μάλλον θα απογοητεύσω όσους περιμένουν πακέτο παροχών… Με τη φράση αυτή ο πρωθυπουργός, στη χθεσινή του συνέντευξη στον ΣΚΑΪ, έστειλε για μια ακόμη φορά μήνυμα περιφρούρησης των δημοσιονομικών στόχων με παροχές μετρημένες εντός ασφαλών περιθωρίων. Το επόμενο έτος ο προϋπολογισμός θα στοχεύει και πάλι σε πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ αλλά επιπρόσθετα ενεργοποιούνται οι δεσμεύσεις του αναθεωρημένου Συμφώνου Σταθερότητας, που ορίζουν μέγιστο όριο αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών για κάθε χώρα της Ε.Ε.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, η αρχική γραμμή της Κομισιόν δίνει περιθώριο αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών κατά περίπου 3%, κατεύθυνση η οποία τελεί υπό συζήτηση μεταξύ Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πριν κλειδώσουν οι αποφάσεις στα τέλη Σεπτεμβρίου. Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών διαμηνύουν σε κάθε ευκαιρία πως η κυβέρνηση δεν είναι διατεθειμένη να αναλάβει δημοσιονομικά ρίσκα, ικανά να διαταράξουν την έξωθεν καλή εικόνα της χώρας όσον αφορά την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών και την αποκλιμάκωση του χρέους, ιδίως τώρα που η ευρωζώνη απειλείται από ένα νέο γύρο περιπετειών, με φόντο τα υπερβολικά ελλείμματα Γαλλίας και Ιταλίας σε συνδυασμό με την πολιτική αστάθεια στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.

«Κουκιά μετρημένα»

Σε αυτό το πλαίσιο, τα «κουκιά» της ΔΕΘ είναι μετρημένα, αλλά χώρος για έκτακτες παροχές όταν προκύψει ανάγκη, χωρίς να διαταράσσεται το αφήγημα της δημοσιονομικής ισορροπίας, αναζητείται διαρκώς. Αυτό αποδεικνύουν οι πρόσφατες αποφάσεις για την επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος τον Αύγουστο. Το ίδιο ισχύει και για την αναζήτηση «ευκαιριών» ενίσχυσης ειδικών κατηγοριών πολιτών, όπως κατέδειξε η απόφαση έκτακτης φορολόγησης των υπερεσόδων των διυλιστηρίων που θα χρηματοδοτήσουν έκτακτο επίδομα των συνταξιούχων με προσωπική διαφορά τον Δεκέμβριο.

Ο Κωστής Χατζηδάκης ήδη από τον περασμένο Απρίλιο έχει φροντίσει να περιχαρακώσει τα δημοσιονομικά περιθώρια του προϋπολογισμού του 2025, ανακοινώνοντας από το Φόρουμ των Δελφών ότι το πακέτο μέτρων του επόμενου έτους θα έχει κόστος 870 εκατ. ευρώ, περιγράφοντας μάλιστα ένα προς ένα τα μέτρα.

Πρόκειται για μέτρα τα οποία έχει ήδη προαναγγείλει η κυβέρνηση, μεταξύ των οποίων η νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, η αύξηση του στεγαστικού επιδόματος για τους φοιτητές, η νέα αύξηση των συντάξεων, η παράταση της αναστολής του ΦΠΑ στις οικοδομές και η καθιέρωση μόνιμης επιστροφής ΕΦΚ στους αγρότες.

Τα μέτρα - Το κόστος

Συγκεκριμένα το επόμενο έτος θα εφαρμοστεί νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5% με κόστος 215 εκατ. ευρώ, θα καταργηθεί το τέλος επιτηδεύματος μετά τη φετινή μείωση κατά 50% με κόστος 120 εκατ. ευρώ, θα καθιερωθεί μόνιμη επιστροφή του ΕΦΚ στους αγρότες με κόστος 100 εκατ. ευρώ, θα αυξηθεί το στεγαστικό επίδομα για τους φοιτητές με κόστος 15 εκατ. ευρώ, θα αυξηθούν εκ νέου οι συντάξεις όπως προβλέπει ο νόμος, με βάση τις επιδόσεις ανάπτυξης και πληθωρισμού, με κόστος περίπου 400 εκατ. ευρώ.

Έκτοτε, στις κυβερνητικές παρεμβάσεις προστέθηκε η έκτακτη φορολόγηση των ουρανοκατέβατων κερδών των διυλιστηρίων για το 2023, η οποία εκτιμάται πως θα αποφέρει έσοδα 300 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 250 εκατ. ευρώ θα χρηματοδοτήσουν μια έκτακτη επιδότηση ύψους 100-200 ευρώ για συνταξιούχους με προσωπική διαφορά, οι οποίοι δεν δικαιούνται αυξήσεις σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (μέχρι να σβήσουν την προσωπική διαφορά) και 50 εκατ. ευρώ θα διατεθούν στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Ένας πρόσθετος μικρός δημοσιονομικός χώρος ενδεχομένως να προκύψει στη βάση των καλύτερων επιδόσεων των εσόδων του ΕΦΚΑ, μετά την αντικατάσταση της ποινής περικοπής της σύνταξης κατά 30% για όσους συνταξιούχους εργάζονται από εισφορά 10% επί των αποδοχών τους από εργασία. Μετά την εφαρμογή των αλλαγών, οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι έχουν ξεπεράσει τις 186.000 έναντι 36.000 το 2023 και τα προσδοκώμενα καθαρά έσοδα για τον ΕΦΚΑ εκτιμάται πως μπορεί να ξεπεράσουν τα 300 εκατ. ευρώ, έναντι αρχικών εκτιμήσεων για 200 εκατ. ευρώ. Στη βάση αυτών των υπερβάσεων, ορισμένες πηγές δεν απέκλειαν μεγαλύτερη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (ο σχεδιασμός ορίζει 0,5 μονάδες το 2025 και 0,5 μονάδες το 2027), σενάρια όμως τα οποία επί του παρόντος δεν επιβεβαιώνονται.

Το πρόγραμμα «Σπίτι μου»

Αντίθετα, το «πακέτο» ΔΕΘ αναμένεται να ενσωματώνει εξαγγελίες για ένα νέο κύκλο του προγράμματος «Σπίτι μου», με την κυβέρνηση να έχει ανακοινώσει διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν για την αξιοποίηση κοινοτικών κονδυλίων 2 δισ. ευρώ, που θα επιδοτήσουν τη δόση στεγαστικών δανείων για νοικοκυριά με διευρυμένα ηλικιακά κριτήρια ( έως 50 ευρώ) σε σχέση με τον πρώτο κύκλο του προγράμματος. Στο πλαίσιο αντιμετώπισης της στεγαστικής κρίσης και στην Ελλάδα, μετά την εκρηκτική αύξηση των τιμών των ακινήτων αλλά και των ενοικίων, οι ανακοινώσεις της ΔΕΘ δεν αποκλείεται να περιλαμβάνουν και νέες παρεμβάσεις στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, όπως και συγκεκριμένα βήματα για το πρόγραμμα κοινωνικής αντιπαροχής.