Ευκαιρίες και πονοκέφαλοι για την ΕΕ με τη μείωση επιτοκίων

Σημείο καμπής για την ευρωπαϊκή οικονομία αναμένεται να είναι η πρώτη μείωση επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που αναμένεται την προσεχή Πέμπτη.

Η αίσθηση ενός σημείου καμπής για την ευρωζώνη αυτή τη στιγμή είναι απτή. Η μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ έρχεται καθώς η χειρότερη περίοδος πληθωρισμού στην ιστορία του ευρώ φαίνεται σε μεγάλο βαθμό να έχει τελειώσει και μια ρηχή ύφεση μόλις τελείωσε, με μια απροσδόκητη αύξηση της ανάπτυξης.

Το spread των αποδόσεων μεταξύ των ιταλικών ομολόγων και των γερμανικών μειώθηκε νωρίτερα το 2024 στο χαμηλότερο σημείο των δύο τελευταίων ετών. Ενώ οι αποδόσεις έχουν αυξηθεί κάπως, καθώς οι επενδυτές εκτιμούν το πόσο μπορεί να περικόψει τα επιτόκια η ΕΚΤ, δεδομένης μιας πιο ανθεκτικής από την αναμενόμενη οικονομίας. Είναι εμφανές ότι δεν υπάρχει κανένα σημάδι των φόβων που καταδίωκαν την αγορά πριν από την πρώτη αύξηση επιτοκίων το 2022.

Σκεπτικισμός για το μέλλον της ΕΕ

Όμως, παρά την επιφανειακή ηρεμία, είναι πλέον εμφανές ότι η ευρωπαϊκή οικονομία κινείται στη σκιά των οικονομιών των ΗΠΑ και της Κίνας. Πολλοί αναλυτές διαπιστώνουν ότι η ευρωζώνη μαραζώνει με αναιμική ανάπτυξη, ασθενή παραγωγικότητα, φτωχά δημογραφικά στοιχεία και διογκωμένα δημόσια οικονομικά σε βασικές χώρες.

Το δυνητικό χάσμα του ΑΕΠ της ευρωζώνης με το αντίστοιχο των ΗΠΑ αγγίζει το 18% που ισοδυναμεί με περισσότερα από 3 τρισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με το Bloomberg Economics, το οποίο υπολογίζει ότι το έλλειμμα θα φτάσει σχεδόν το 40% έως το 2050.

Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα, μαζί με τη χαμηλή ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του χρέους, είναι η γήρανση του πληθυσμού, κυρίως επειδή οι συντάξεις σε όλη την ΕΕ χρηματοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό από το δημόσιο από τα τρέχοντα φορολογικά έσοδα.

Πιέζει το δημόσιο χρέος

Αλλά το πιο πιεστικό πρόβλημα είναι η επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών σε χώρες που ήδη αγωνίζονται να επιβάλουν δημοσιονομικούς περιορισμούς. Η Ιταλία θα έχει τα περισσότερα δάνεια από όλες τις χώρες της Ευρώπης σε μόλις τρία χρόνια, σύμφωνα με τη Scope Ratings. Οι προβλέψεις του ΔΝΤ δείχνουν τώρα το χρέος ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος να ανεβαίνει σημαντικά στη Γαλλία και στο Βέλγιο -με δημοσιονομικά ελλείμματα πολύ πάνω από το ανώτατο όριο του 3% που επιδιώκει να επιβάλει η ΕΕ.

Μόλις την περασμένη Παρασκευή, η S&P Global Ratings υποβάθμισε τη Γαλλία κατά μία βαθμίδα σε AA-, υπογραμμίζοντας την αποτυχία της κυβέρνησης Μακρόν στον περιορισμό του δημοσιονομικού κενού μετά από τεράστιες δαπάνες κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid και της ενεργειακής κρίσης.

Στα μέσα Απριλίου, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα παρουσίασε μια έκθεση για το μέλλον της ενιαίας αγοράς του μπλοκ. Μεταξύ άλλων, προέτρεψε για την ενοποίηση των τηλεπικοινωνιακών φορέων και την περαιτέρω ενοποίηση των αγορών ενέργειας.

Η έκθεση Ντράγκι και ο Μακρόν

Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι θα δημοσιεύσει σύντομα μια πολυαναμενόμενη έκθεση για το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, η οποία θα προσπαθήσει να σταματήσει τη σήψη με μια έκκληση για «ριζική αλλαγή» που θα μπορούσε να περιλαμβάνει χαμηλότερο ρυθμιστικό φόρτο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τεράστιες επιδοτήσεις.

«Χωρίς στρατηγικά σχεδιασμένες και συντονισμένες δράσεις πολιτικής, είναι λογικό ορισμένες από τις βιομηχανίες μας να κλείσουν ή να μετεγκατασταθούν εκτός της ΕΕ», είπε τον Απρίλιο.

Εν τω μεταξύ, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν επιδιώκει μια δική του ατζέντα, που περιλαμβάνει ρυθμίσεις ολοκλήρωσης της κεφαλαιαγοράς, σε μια προσπάθεια μίμησης των ΗΠΑ στη δημιουργία τεράστιων δεξαμενών χρηματοδότησης.