Το συνεδριακό «στοίχημα» του ελληνικού τουρισμού

Τον καθοριστικό ρόλο που μπορεί να έχει ο συνεδριακός τουρισμός στην επόμενη φάση ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού και τη διάχυση των ωφελειών σε όλο το εύρος της οικονομίας αναδεικνύει η πρόσφατη έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας.

Η οικονομική κρίση, ωστόσο, που βιώνει η χώρα από το 2010, η απουσία συνεδριακού κέντρου μεγάλης χωρητικότητας και η έλλειψη συγκροτημένου εθνικού σχεδίου για την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού στη χώρα μας «φωτογραφίζονται» από την ΤτΕ ως βασικές αιτίες για την υστέρηση της Ελλάδας έναντι των ανταγωνιστών της στην αγορά της Μεσογείου και την διατήρηση του μεριδίου αγοράς της σε χαμηλά επίπεδα, παρά τις μεγάλες δυνατότητες.

Ο συγκεκριμένος κλάδος αποδεικνύεται πως λειτουργεί πρακτικά ως «πολυεργαλείο» ανάπτυξης καθώς η συμβολή του δεν αποτυπώνεται μόνο σε οικονομικά μεγέθη αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό του αποτύπωμα. Κι αυτό καθώς τα οφέλη από τη η διοργάνωση συναντήσεων, ταξιδιών κινήτρων, συνεδρίων και εκθέσεων (Meetings, Incentives, Conferences, Exhibitions -MICE) αποτυπώνονται στο εισόδημα, την απασχόληση, τα δημόσια έσοδα και την προσέλκυση επενδύσεων. Το κοινωνικό του αποτύπωμα, την ίδια στιγμή, επεκτείνεται, μεταξύ άλλων, στην ανταλλαγή καινοτόμων δράσεων, τη μεταφορά γνώσης στην τοπική κοινωνία, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, τη δημιουργία επιχειρηματικών ευκαιριών για όσους μετέχουν στις διοργανώσεις ενώ οδηγεί στη συναρμογή διεθνών δικτύων διασύνδεσης επιστημόνων, επαγγελματιών και επιχειρηματιών.

Την τελευταία 15ετία καταγράφεται εκρηκτική ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού καθώς ο αριθμός συνεδρίων που διοργανώθηκαν σε όλο τον κόσμο υπερδιπλασιάστηκε.

Παρά τις μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης του συνεδριακού τουρισμού στην Ελλάδα, η χώρα μας εμφανίζεται να υστερεί σημαντικά έναντι των ανταγωνιστών της στον ευρύτερο χώρο του ευρωπαϊκού και μεσογειακού τουρισμού. Είναι χαρακτηριστικό πως η Ελλάδα κατατάσσεται μόλις στη 15η θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης διοργάνωσης συνεδρίων καθώς το 2017 φιλοξένησε συνολικά 131 συνέδρια και απέσπασε μερίδιο αγοράς 2,5%.

Στην κορυφή της ευρωπαϊκής κατάταξης φιγουράρουν οι βασικές οικονομίες της Ε.Ε-28, γεγονός που επιβεβαιώνει τη στενή σύνδεση του συνεδριακού τουρισμού με το ειδικό βάρος των οικονομικών αλλά και τη διεθνή εικόνα και φήμη των χωρών που ανταγωνίζονται.

Έτσι, στην πρώτη θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης του 2017 βρέθηκε η Γερμανία η οποία διοργάνωσε 530 συνέδρια και απέσπασε μερίδιο 10,34% της ευρωπαϊκής συνεδριακής αγοράς. Ακολούθησαν οι τέσσερις άλλες ισχυρότερες οικονομίες της Ε.Ε (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία) έχοντας διοργανώσει η κάθε μια περισσότερα από 400 συνέδρια αποσπώντας η καθεμιά μερίδιο άνω του 8% της ευρωπαϊκής αγοράς συνεδρίων.

Στην αγορά της Μεσογείου η ψαλίδα μεταξύ των τριών προπορευόμενων χωρών και των υπολοίπων (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) εμφανίζεται να είναι χαώδης. Κι αυτό καθώς κάθε μια από τις τρεις προπορευόμενες (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία) διοργανώνει κάθε χρόνο σχεδόν τετραπλάσια συνέδρια σε σύγκριση με την Ελλάδα.

Πιο συγκεκριμένα, το 2017 η Γαλλία διοργάνωση 434 συνέδρια (μερίδιο αγοράς 8,46%), η Ιταλία 413 συνέδρια (8,06% μερίδιο αγοράς) και Ισπανία 410 συνέδρια αποσπώντας μερίδιο αγοράς 8%.

Πέραν των τριών βασικών «παικτών» στην αγορά της Μεσογείου, η Ελλάδα δέχεται ισχυρό ανταγωνισμό από ραγδαία ανερχόμενες δυνάμεις όπως η Πορτογαλία και η Τουρκία. Η Πορτογαλία, μάλιστα, όπως αναφέρεται στην έκθεση της ΤτΕ, κατέγραψε εκρηκτική ανάπτυξη του συνεδριακού της τουρισμού τη διετία 2015-2016 και το 2017 βρέθηκε στην ένατη θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης έχοντας διοργανώσει 190 συνέδρια αποσπώντας μερίδιο αγοράς 3,71%.

Η γειτονική Τουρκία, παράλληλα, ενίσχυσε σημαντικά τη θέση της στην ευρωπαϊκή κατάταξη αξιοποιώντας δύο βασικά «εργαλεία»: την πύκνωση των διεθνών αεροπορικών της συνδέσεων αλλά και τη λειτουργία συνεδριακού κέντρου μεγάλης χωρητικότητας στη Κωνσταντινούπολη από το 2019. Το δεύτερο, ιδιαίτερα, καθιστά ακόμα πιο οφθαλμοφανή την έλλειψη ενός μεγάλου συνεδριακού κέντρου στην Αθήνα. Σχέδιο το οποίο παραμένει στον «πάγο» την τελευταία 15ετία, παρότι αρχικά προβλεπόταν η δημιουργία του ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας…

Η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 αποδείχθηκε «μαγνήτης» για τη διοργάνωση συνεδρίων στην Ελλάδα (ιδιαίτερα την Αθήνα) στα χρόνια πριν και μετά τους Ολυμπιακούς.

Είναι χαρακτηριστικό πως το 2007 η Ελλάδα κατάφερε να διοργανώσει 155 διεθνή συνέδρια αυξάνοντας το μερίδιό της στην ευρωπαϊκή αγορά συνεδρίων σε 3,3%.

Η σημαντική άνοδος που κατέγραψε ο συνεδριακός τουρισμός στην Ελλάδα την περίοδο 2000-2007 αποτυπώνεται στο γεγονός πως το 2000 η χώρα είχε φιλοξενήσει μόλις 58 διεθνή συνέδρια και το μερίδιο αγοράς της ήταν 2,2%.

Η εκρηκτική ανάπτυξης του συνεδριακού τουρισμού παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια αλλά και η ενίσχυση του ανταγωνισμού αποτυπώνεται στο εξής γεγονός: η Ελλάδα χρειάστηκε το 2017 να διοργανώσει σχεδόν τριπλάσια (131) συνέδρια από το 2000 (58) για να διατηρήσει σχεδόν το ίδιο μερίδιο αγοράς (2,3% το 2017 έναντι 2,2% το 2000).

Ακολούθησε εποχή «ισχνών αγελάδων» για τον παγκόσμιο συνεδριακό τουρισμό ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης του 2008. Ο συνεδριακός τουρισμός στην Ελλάδα άρχισε να ξανασηκώνει κεφάλι το 2014 και κατέγραψε ανοδική πορεία την τριετία 2014-2016. Άνοδος η οποία αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην αναδιάρθρωση του ξενοδοχειακού κλάδου στην Ελλάδα, την αναβάθμιση των ξενοδοχείων και συνεδριακών εγκαταστάσεων αλλά και την πύκνωση των διεθνών αεροπορικών συνδέσεων της χώρας.

Το 2017 καταγράφηκε νέα υποχώρηση, αποτέλεσμα της μείωσης των διοργανώσεων συνεδρίων συνολικά στην Ευρώπη ύστερα από τα τρομοκρατικά χτυπήματα σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες κατά την περίοδο 2015-2016.
Στην έκθεση της ΤτΕ επισημαίνεται με έμφαση το γεγονός πως οι επισκέπτες συνεδριακού τουρισμού δαπανούν πολλαπλάσια από τους τυπικούς τουρίστες.

Το 2017 η μέση ημερήσια δαπάνη των ξένων επισκεπτών που ήρθαν στην Ελλάδα για να πάρουν μέρος σε κάποιο συνέδριο ήταν 5,5 φορές μεγαλύτερη από τους ταξιδιώτες που ήρθαν για αναψυχή. Ταυτόχρονα, η μέση δαπάνη ανά ταξίδι των επισκεπτών συνεδριακού τουρισμού ήταν 2,5 φορές υψηλότερη από την αντίστοιχη των ξένων που ήρθαν για λόγους αναψυχής.

Τη συγκεκριμένη χρονιά η Ελλάδα υποδέχθηκε 50.082 συνέδρους οι οποίοι ξόδεψαν 73,5 εκατ. Ευρώ και διέμειναν κατά μέσο όρο 3,7 μέρες στη χώρα μας.

Καθοριστική, την ίδια στιγμή, φαίνεται πως μπορεί να είναι η συμβολή του συνεδριακού τουρισμού στην προσπάθεια σοβαρής επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου. Κι αυτό καθώς η άνοιξη και το φθινόπωρο εμφανίζονται να είναι οι περίοδο κατά τις οποίες διοργανώνονται τα περισσότερα συνέδρια. Κρίσιμη παράμετρος για μια χώρα όπως η Ελλάδα η οποία καταγράφει άνω του 50% των συνολικών της διανυκτερεύσεων στο τρίμηνο Ιουνίου-Αυγούστου.