«Νηστεία διαρκείας» απειλεί την αγορά

Από τον περασμένο Οκτώβριο, όταν ήρθαν τα τελευταία 1,7 δισ. ευρώ από τον ESM για την εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου, στην Ελλάδα δεν έχει έρθει ούτε ένα ευρώ προκειμένου να πάρει ανάσα η ελληνική οικονομία.

Είναι και αυτό ένα παράπλευρο κόστος της μακράς διαπραγμάτευσης για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, η οποία σέρνεται από τον Οκτώβριο του 2016.

Το κλείσιμο της στρόφιγγας των δανεικών, έχει αποτυπωθεί στην πορεία των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου. Έχοντας λάβει 1,8 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2016 και 1,7 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους μπορεί να δημιουργούσε –με βραδύτερο ρυθμό νέες οφειλές- αλλά πλήρωνε με εκταμιεύσεις της τάξεως των 800 εκατ. ευρώ το μήνα, τους ιδιώτες προμηθευτές του. Κάπως έτσι έως το τέλος του περασμένου έτους, τα ληξιπρόθεσμα του δημοσίου ακολουθούσαν πτωτική τροχιά.

Από τον Γενάρη όμως τα δανεικά τελείωσαν, νέα δόση δεν φαινόταν στον ορίζοντα και το υπουργείο Οικονομικών ταυτόχρονα με τη «λιτότητα» στις δαπάνες εκτέλεσης του προϋπολογισμού, μοιραία άρχισε να αυξάνει και πάλι τα φέσια, σφίγγοντας τη θηλιά της ρευστότητας στην οικονομία.

Τα στοιχεία τα οποία έχει δημοσιοποιήσει το ΓΛΚ δείχνουν πληρωμές με το σταγονόμετρο και αύξηση των νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών κατά περίπου 500 εκατ. ευρώ το πρώτο δίμηνο του έτους, ξεπερνώντας πλέον μαζί με τις εκκρεμείς επιστροφές φόρων τα 5 δισ. ευρώ. Μόνο στο μέτωπο των ληξιπρόθεσμων οφειλών των υπουργείων και των λοιπών φορέων του δημοσίου, τα χρέη αυξήθηκαν από 3,317 δισ. ευρώ στο τέλος του 2016 σε 3,790 δισ. ευρώ στο τέλος Φεβρουαρίου. Οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων αγγίζουν πλέον τα 1,250 δισ. ευρώ.

Το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών αφορά τα ασφαλιστικά ταμεία (από 2,024 δισ. ευρώ σε 2,461 δισ. ευρώ η αύξηση αντίστοιχα).

Στο μέτωπο των πληρωμών, τα στοιχεία δείχνουν ότι στην αγορά έπεσαν μόνο σταγόνες. Στα 28,1 εκατ. ευρώ οι πληρωμές για ληξιπρόθεσμα τον Φεβρουάριο, μετά από πληρωμές 9,3 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο.

Σημειώνεται ότι το 2016 συνολικά πληρώθηκαν 2,75 δισ. ευρώ (οι πιστώσεις έφτασαν στα 3 δισ. ευρώ) για οφειλές του κράτους προς ιδιώτες και οι πληρωμές για επιστροφές φόρων στα 380 εκατ. ευρώ (πιστώσεις 405 εκατ. ευρώ). Τότε, στο τέλος του 2016 τα κρατικά "φέσια" είχαν υποχωρήσει στα 3,3 δισ. ευρώ.

Θετικά σήματα και ερωτηματικά

Το στράγγισμα της αγοράς, το πρώτο δίμηνο του έτους συνοδεύτηκε από εκροές καταθέσεων, αύξηση των κόκκινων δανείων αλλά και αύξηση της εξάρτησης των τραπεζών από τον ELA. Τα πρώτα μηνύματα για τον Μάρτιο δείχνουν και στα τρία αυτά μέτωπα, σταθεροποίηση ή ακόμα και αντιστροφή των τάσεων. Η προοπτική επίτευξης συμφωνίας με τους δανειστές προφανώς συνέβαλλε προς αυτή την κατεύθυνση.

Τα νεότερα στοιχεία για την εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου για τον Μάρτιο όμως δεν μπορούν να δείξουν κάτι διαφορετικό σε σχέση με το πρώτο δίμηνο. Και γι’ αυτό το λόγο είναι κρίσιμο να ξεμπλοκάρει το συντομότερο δυνατό η εκταμίευση της επόμενης δόσης.

Στις αρχές του έτους η κυβέρνηση είχε υποστηρίξει ότι η εκταμίευση της επόμενης δόσης για τα ληξιπρόθεσμα και μόνο δεν συνδέεται με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες σχεδιάζει να επαναφέρει ανάλογο αίτημα προς τον ESM για εκταμίευση ενός ποσού της τάξεως των 2 δισ. ευρώ μόνο και μόνο για να πέσει χρήμα στην οικονομία και να υποστηλωθεί η αναπτυξιακή προσπάθεια.

Αν κρίνουμε με βάση τη μέχρι τώρα στάση της Γερμανίας – δεν εγκρίνονται χρήματα χωρίς τη συμμετοχή του ΔΝΤ- ένα τέτοιο ενδεχόμενο συγκεντρώνει περιορισμένες πιθανότητες επιβεβαίωσης. Και γι’ αυτό λοιπόν, είναι καθοριστικό για το ξεκόλλημα της οικονομίας από την ύφεση να κλείσει το συντομότερο δυνατό (με τα σημερινά δεδομένα έως το τέλος Μαϊου) η δεύτερη αξιολόγηση και να αποδεσμευθεί η επόμενη δόση των περίπου 7 δισ. ευρώ, έστω και τμηματικά, με προαπαιτούμενα, όπως αναμένεται να συμβεί.