Η πίεση για νέα μέτρα και οι τρεις ζώνες άμυνας του ΥΠΟΙΚ

Η υπεραπόδοση των εσόδων που καταγράφηκε έντονα στο εννιάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου αποτελεί το βασικότερο όπλο της κυβέρνησης προκειμένου να αποκρούσει πιθανές πιέσεις των δανειστών για διορθωτικά μέτρα τη διετία 2017-18.

Προϋπόθεση αποτελεί η ισχυροποίηση των επιχειρημάτων για υπερβάσεις εσόδων «πάγιου και επαναλαμβανόμενου» χαρακτήρα και όχι «συγκυριακού», η οποία θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από τα στοιχεία του Οκτωβρίου που αναμένονται εντός των επομένων ημερών.

Τα επίσημα στοιχεία έως το τέλος Σεπτεμβρίου δείχνουν υπέρβαση των εσόδων στον κρατικό προϋπολογισμό της τάξεως των 500 εκατ. ευρώ, η οποία διευρύνεται σε 1,480 δισ. ευρώ σε επίπεδο καθαρών εσόδων τακτικού προϋπολογισμού. Η συνδρομή των αυξημένων εισπράξεων του ΕΝΦΙΑ τον Σεπτέμβρη -λόγω εφάπαξ εξόφλησης του φόρου μέσω πιστωτικών καρτών από μεγάλη μερίδα ιδιοκτητών- αναμένεται πως δεν θα επαναληφθεί τον Οκτώβρη, αλλά η σημαντική αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ αποτελεί μια πτυχή η οποία εφόσον παγιωθεί, μπορεί να θρέψει τα επιχειρήματα για πάγια βελτίωση των εισπράξεων, με θετική αντανάκλαση στα δημοσιονομικά μεγέθη της επόμενης διετίας.

Μέχρι τώρα, το ευρωπαϊκό σκέλος των δανειστών έχει θέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την εκτίμηση για δημοσιονομικό κενό της τάξεως των 400 εκατ. ευρώ το 2017 ή 0,2% του ΑΕΠ, κυρίως εξαιτίας της υποχρηματοδότησης του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης. Για το 2018, κυβερνητικές πηγές αναμένουν από την πλευρά των δανειστών εκτιμήσεις για μεγαλύτερο κενό, της τάξεως του 0,3% του ΑΕΠ, χωρίς να λογίζονται (τουλάχιστον επί του παρόντος) υπόψη οι πολλαπλάσια απαισιόδοξες εκτιμήσεις του ΔΝΤ. Το Ταμείο, όπως είναι γνωστό, δεν πιστεύει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα ξεπεράσει το 1,5%, όταν το Μνημόνιο απαιτεί πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο επικρατεί η άποψη ότι θέμα δημοσιονομικού κενού -και επομένως αιτήματος λήψης πρόσθετων μέτρων- δεν θα υπάρξει ούτε για το 2017, ούτε για το 2018. Οι όποιες παρεμβάσεις δρομολογούνται ήδη από την ελληνική κυβέρνηση, για να εξαλειφθούν πιθανές «τρύπες», και εδράζονται σε τρία επίπεδα:

* Στα κοινωνικά επιδόματα, τα οποία επανεξετάζονται συνολικά. Μέρος των ισχύοντων κοινωνικών επιδομάτων και φοροαπαλλαγών θα «μετατραπεί» σε Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης για το 2017. Ειδικά όσον αφορά στο σκέλος των φοροαπαλλαγών, δεν αποκλείονται επιμέρους περικοπές σε ειδικές κατηγορίες που αφορούν περιορισμένο αριθμό δικαιούχων, κατηγορηματικά όμως απορρίπτουν από την κυβέρνηση το ενδεχόμενο νέας μείωσης του αφορολόγητου, το οποίο έχει υποδείξει η Παγκόσμια Τράπεζα και αποτελεί «αγαπημένο» θέμα του ΔΝΤ.

* Στο ύψος των δαπανών του υπουργείου Άμυνας. Για το 2016 είχαν εγγραφεί στον προϋπολογισμό εξοικονομήσεις ύψους 400 εκατ. ευρώ. Οι περικοπές αυτές δεν υλοποιήθηκαν, αλλά τελικά -ακριβώς λόγω της υπεραπόδοσης των εσόδων- κρίνεται ότι δεν είναι απαραίτητες φέτος προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα. Στο υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν άλλωστε ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από το 0,5% του ΑΕΠ το οποίο απαιτεί το Μνημόνιο, αλλά και από το 0,63% το οποίο έχει αποτυπωθεί στις προβλέψεις του προϋπολογισμού. Το θέμα των περικοπών όμως παραμένει ενεργό και έχει ήδη τεθεί επί τάπητος για την ερχόμενη διετία. Όσο πιο πολλά (όχι πάνω από 400 εκατ. ευρώ) μπορούμε να περικόψουμε από τις δαπάνες του υπουργείου Άμυνας, τόσο το καλύτερο για την κοινωνική πολιτική, ανέφερε χθες στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών.

* Στις εξοικονομήσεις δαπανών από τα υπουργεία. Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους προγραμματίζει για το 2017 την εκπόνηση «spending review» για όλα τα υπουργεία, μια άσκηση η οποία ξεκίνησε πιλοτικά φέτος για τα υπουργεία Οικονομικών, Οικονομίας και Πολιτισμού (αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη Νοέμβρη).