Θέλουν να κάνουν διατηρητέα τα... μπετά του Ελληνικού!

Ακόμα και φορείς του εξωτερικού, όπως η Διεθνής Επιτροπή για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς (TICCIH), επιστρατεύουν όσοι εξακολουθούν να πιέζουν ώστε να κηρυχθούν διατηρητέα πολλά κτίρια του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό.

Μάλιστα, το ελληνικό τμήμα της TICCIH έστειλε στις 3 Οκτωβρίου επιστολή στη γενική γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, με την οποία ζητά να προχωρήσει η ανακήρυξη των κτιρίων σε διατηρητέα. Ταυτόχρονα ξεκίνησε και τη συλλογή υπογραφών μέσω Διαδικτύου και μέχρι χθες το απόγευμα είχε συγκεντρώσει 184… Αν φυσικά υιοθετηθούν οι προτάσεις του ελληνικού τμήματος της TICCIH, τότε πρέπει να αλλάξει και το σχέδιο αξιοποίησης του πρώην αεροδρομίου από τη Lamda Development.

Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι πως τέως πρόεδρος (και σήμερα μέλος του διοικητικού συμβουλίου) του ελληνικού τμήματος της TICCIH είναι ο αναπληρωτής καθηγητής του ΕΜΠ Νίκος Μπελαβίλας. Ο κ. Μπελαβίλας, που ήταν επιστημονικός υπεύθυνος μελέτης για τη μετατροπή του πρώην αεροδρομίου σε μητροπολιτικό πάρκο (2009-2011), είχε πρωτοστατήσει στις αντιδράσεις κατά της παραχώρησης στον όμιλο Λάτση.

Οσοι παρακολουθούν την κινητοποίηση της TICCIH για το Ελληνικό υποστηρίζουν πως δεν έχει δείξει το ίδιο ενδιαφέρον για τη διατήρηση άλλων βιομηχανικών κτιρίων της χώρας. Αναφέρουν, μάλιστα, παραδείγματα με κτίρια της ΔΕΗ στη Βόρεια Ελλάδα, για τη διατήρηση των οποίων έγινε και γίνεται αγώνας, χωρίς αντίστοιχη υποστήριξη.

Οποιος διαβάσει την επιστολή προς τη γενική γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού διαπιστώνει πως κατά το ελληνικό τμήμα της TICCIH, πρέπει να διατηρηθεί σχεδόν το σύνολο των κτιρίων στο πρώην αεροδρόμιο!

Όπως αναφέρεται στην επιστολή, «από το σύνολο των προτεινομένων στην Έκθεση ιστορικής και αρχιτεκτονικής τεκμηρίωσης που συντάχθηκε από το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ (Ιούνιος 2016), διακρίνουμε, υπό την οπτική της βιομηχανικής αρχαιολογίας, για την τεχνική και ιστορική σημασία τους, τα εξής και υποστηρίζουμε την κήρυξή τους ως διατηρητέα μνημεία:

1) Το πρώτο υπόστεγο τεχνικής επισκευής στο Ελληνικό και μετέπειτα υπόστεγο (Hangar) της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας (1931).

2) Το προπολεμικό ξύλινο υπόστεγο αεροσκαφών, γνωστό ως «Παγόδα».

3) Τον νεότερο πύργο ελέγχου που συνδέεται με τον ήδη κηρυγμένο Ανατολικό Αεροσταθμό (δεκ. 1990).

4) Τον υδατόπυργο της πρώην αμερικανικής βάσης ως τοπόσημο και ως ενδιαφέρον νεότερο δείγμα μιας ιδιαίτερης κατηγορίας κατασκευών υποδομής (δεκ. 1970).

5) Την τεράστια συλλογή κινητών ιστορικών τεκμηρίων της αεροπορίας, μεταξύ των οποίων ιστορικά αεροσκάφη, εξοπλισμός κίνησης επιβατών (οχήματα, κλίμακες επιβατών, πίνακες πτήσεων κ.λπ.) και εκπαίδευσης προσωπικού, στολές προσωπικού και αντικείμενα, καθώς και προσωπικά αντικείμενα του ιδρυτή της Ολυμπιακής Αεροπορίας Αριστοτέλη Ωνάση. Η συλλογή αυτή πρέπει να κηρυχθεί διατηρητέα, να διασωθεί, να συντηρηθεί και να αναδειχθεί εντός του χώρου του πρώην αεροδρομίου ως μουσειακή έκθεση».

Προστίθεται, επίσης, πως «τόσο ο Ανατολικός Αεροσταθμός όσο και τα γειτονικά του προπολεμικά υπόστεγα αεροσκαφών, ήδη κηρυγμένα ως νεότερα μνημεία, οριοθετούν ένα περιβάλλον κατάλληλο για τη συγκέντρωση των παραπάνω ιστορικών στοιχείων σε ενιαίο σύνολο, χωρικά και νοηματικά».

«Τα προαναφερθέντα συνιστούν ένα ιδιαίτερο ιστορικό σύνολο, μοναδικό στο είδος του στη χώρα μας, καθώς συνδέονται με το πρώτο ελληνικό πολιτικό αεροδρόμιο με μεγάλη επισκευαστική βάση, του οποίου πολλές εγκαταστάσεις διατηρούνται στην αρχική τους μορφή».

«Το ελληνικό τμήμα ΤICCIH εκτιμά ότι η διάσωση και η διατήρηση των παραπάνω ιστορικών τεχνικών κατασκευών (ακόμη και με ενδεχόμενη αποσυναρμολόγηση και μετακίνηση των προτεινόμενων προς κήρυξη υποστέγων πλησίον του Ανατολικού Αεροσταθμού) είναι δυνατόν να ενταχθούν στο σχέδιο ανάπτυξης του χώρου, συνιστώντας προνόμιο των νέων αναπλάσεων, όπως αποδεικνύουν τόσο η διεθνής όσο και η ελληνική εμπειρία, ενώ οι κατασκευές αυτές δύνανται να μετατραπούν σε ισχυρά και ελκυστικά τοπόσημα, ενσωματώνοντας ταυτόχρονα τη μνήμη και τα τεκμήρια της ιστορίας του χώρου».

«Όσον αφορά στον Δυτικό Αεροσταθμό (δεκ. 1950) και με δεδομένο ότι οι μεταγενέστερες επεμβάσεις/επεκτάσεις έχουν επιφέρει σημαντικές αλλοιώσεις στον αρχικό του πυρήνα, εκτιμάμε ότι το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων θα μπορούσε να εξετάσει τη διατήρησή του, εφόσον αυτός συντηρηθεί και αποκατασταθεί στην αρχική του μορφή».

«Τέλος, θεωρούμε εξαιρετικά σημαντική την κήρυξη του ιστορικού συγκροτήματος του πρώην Αμερικανικού Κολεγίου Θηλέων (1932), το οποίο, αν και συνδέεται πρωτίστως με την ιστορία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων -κατά συνέπεια δεν εμπίπτει άμεσα στο πεδίο της βιομηχανικής κληρονομιάς-, εντάχθηκε από τα τέλη της δεκαετίας 1960 στη λειτουργία του αεροδρομίου ως κτίριο των Διοικητικών Υπηρεσιών Πολιτικής Αεροπορίας. Με βάση όλα τα παραπάνω, απευθύνουμε έκκληση για την προστασία αυτής της μοναδικής τεχνικής κληρονομιάς, η οποία περιλαμβάνει έργα αντιπροσωπευτικά μίας μακράς ιστορικής περιόδου, από τον Μεσοπόλεμο έως και τη δεκαετία του 1980, και την ανάδειξη της ιστορικότητας του τόπου του αεροδρομίου».

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της, «η Διεθνής Επιτροπή για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς - TICCIH (The International Committee for the Conservation of Industrial Heritage) είναι ένας διεθνής κυβερνητικός οργανισμός, ο οποίος ιδρύθηκε τον Μάιο του 1973, στην ιστορική περιοχή των ορυχείων Ironbridge της Μεγάλης Βρετανίας. Μέλη του είναι ενώσεις και πρόσωπα από όλον τον κόσμο.

Το TICCIH συνεργάζεται με το ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων) και την UNESCO για την προστασία των καταλοίπων της βιομηχανίας σε όλο τον πλανήτη. Σε αυτά περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων μεταλλουργίες, κλωστοϋφαντουργίες, βυρσοδεψεία, ορυχεία, ατμόμυλοι, σιδηροδρομικά δίκτυα, γέφυρες και ενεργειακοί σταθμοί, ναυπηγεία, φάροι αλλά και εργατικοί οικισμοί ή λιμενικές εγκαταστάσεις».

*Η επιστολή της TICCIH δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".