Ο οδικός χάρτης για φόρους σε εισόδημα-περιουσία

Μια δήλωση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη, όπως αποτυπώθηκε σε δελτίο Τύπου του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, μετά από ομιλία του υπουργού, ήταν αρκετή για να ανάψει φωτιές φορολογικών αναδρομικών επιβαρύνσεων για τα εισοδήματα του 2015. Όχι ότι δεν υπάρχει καπνός.

Το υπουργείο Οικονομικών συντηρεί σε εκκρεμότητα από τον περασμένο Οκτώβριο το θέμα της αύξησης των συντελεστών φόρου για τα εισοδήματα από ενοίκια, αλλά στη δεδομένη πολιτική συγκυρία (κόκκινα δάνεια και ασφαλιστικό ενόψει) θα μπορούσε να θεωρήσει κανείς ότι το ενδεχόμενο να ανοίξει κεφάλαιο αναδρομικής αύξησης της φορολόγησης εισοδημάτων του 2015 θα το έκανε μόνο κάποιος πολιτικά τρελός.

Από το υπουργείο Οικονομικών, συνεργάτες του κ. Αλεξιάδη υποβάθμιζαν το θέμα. Παραδέχονταν βέβαια ότι το θέμα της φορολόγησης των ενοικίων αργά ή γρήγορα θα πρέπει να τελειώσει και ο προϋπολογισμός δεν επιδέχεται πολλών ερμηνειών. Έχουν εγγραφεί 140 εκατ. ευρώ πρόσθετα έσοδα για το 2016 από την αύξηση του φόρου στα ενοίκια για τα εισοδήματα του 2015 και το μόνο που μένει να μάθουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων είναι ποιοι θα την πληρώσουν.

«Μην αποκλείετε όμως το ενδεχόμενο να υπάρξει μικρό αφορολόγητο», έλεγαν πηγές του υπουργείου Οικονομικών, αποκαλύπτοντας μάλιστα ότι συζητείται με τους δανειστές το ενδεχόμενο να καθιερωθεί και ένα «μικρό αφορολόγητο για τους ελεύθερους επαγγελματίες». Τα «μικρά αφορολόγητα» είναι σε επίπεδο αναζήτησης περιθωρίων πειθούς των δανειστών και μέχρι να πάει η συζήτηση παραπέρα, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ευσεβείς πόθοι. Μακάρι, να προχωρήσουν παραπέρα.

Εν τω μεταξύ, στελέχη του ΥΠΟΙΚ έκαναν λόγο σήμερα για δυο ή τρείς μικρές αλλαγές οργανωτικού χαρακτήρα το 2015 στη φορολογία εισοδήματος, τονίζοντας ότι δεν πρόκειται να γίνουν αλλαγές στην κλίμακα φορολογίας και στο αφορολόγητο ποσό εισοδήματος.

Οι δεσμεύσεις για τα ενοίκια

Η διάταξη η οποία προέβλεπε αύξηση του συντελεστή από το 11% στο 15% (για εισοδήματα έως 12.000 ευρώ) και από το 33% στο 35% (για εισοδήματα από ενοίκια άνω των 12.000 ευρώ) κατατέθηκε στη Βουλή τον Οκτώβριο, αλλά αποσύρθηκε με την προσδοκία ότι θα μπορέσει να αντικατασταθεί από μια περισσότερο προοδευτική κλίμακα του ίδιου δημοσιονομικού αποτελέσματος. Μέχρι σήμερα, το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει βρει τη λύση στον γρίφο των συντελεστών. Η αύξηση των φόρων στα ενοίκια θα πρέπει να είναι αναδρομική, καθώς αφορά στα εισοδήματα του 2015.

Οι όποιες αλλαγές θα πρέπει να ψηφιστούν το αργότερο τον Ιανουάριο, καθώς από την 1η Φεβρουαρίου ο Τρύφων Αλεξιάδης θέλει να έχει ανοίξει το σύστημα Taxis για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων του επόμενου έτους.

Στο ίδιο χρονικό διάστημα, αν δεν βάλουν πάλι νερό στο κρασί τους οι δανειστές, θα πρέπει να ψηφιστεί και η σταδιακή αύξηση των φόρων για τους αγρότες, η οποία περιγράφεται στο Μνημόνιο αλλά θα πρέπει να περάσει και από την κοινοβουλευτική διαδικασία. 

Μετά τη σταδιακή κατάργηση των επιστροφών φόρου για το αγροτικό ντίζελ (ξεκίνησε από τον Οκτώβριο), έρχεται αύξηση του συντελεστή φορολόγησης των αγροτικών εισοδημάτων από το 13% φέτος στο 20% το 2016 και στο 26% το 2017.

Το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει δείξει μέχρι σήμερα διαθέσεις υπαναχώρησης έναντι των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί με το Μνημόνιο, ενδέχεται όμως το θέμα να επιχειρηθεί να αντιμετωπιστεί συνολικά τον Φεβρουάριο, όταν θα αρχίσει να διαμορφώνεται το νέο τοπίο σαρωτικών αλλαγών στη φορολογία εισοδήματος.

Άνω-κάτω οι φόροι εισοδήματος

Έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι αργά ή γρήγορα (το Μεσοπρόθεσμο δεν μπορεί να αναβάλλεται εσαεί) η κυβέρνηση θα πρέπει να προσδιορίσει μέτρα δημοσιονομικής απόδοσης 1,8 δισ. ευρώ για τη διετία 2017-2018, όπως προβλέπει το Μνημόνιο, οι αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων τις οποίες τοποθέτησε χρονικά ο κ. Αλεξιάδης τον Φεβρουάριο δεν αποκλείεται να κρύβουν δυσάρεστες εκπλήξεις για πολλούς. Η κυβέρνηση δεν κρύβει την πρόθεσή της να αυξήσει τα φορολογικά βάρη στα ανώτερα εισοδηματικά κλιμάκια, το πού θα τεθεί όμως η διαχωριστική γραμμή του πλούσιου από τον φτωχό είναι καθοριστικής σημασίας για να δούμε ποιοι θα πληρώσουν τη νύφη. 

Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο ενιαίας κλίμακας φορολογίας όλων των εισοδημάτων, με περισσότερα κλιμάκια. Αν όμως περάσει η πρόταση των δανειστών για ενσωμάτωση της έκτακτης εισφοράς στην κλίμακα, τότε με βεβαιότητα μιλάμε για ανώτατο συντελεστή πάνω από το 50%.

Μοναδική σανίδα σωτηρίας φαντάζει το ενδεχόμενο να εφαρμοστεί και να δουλέψει το σχέδιο καταπολέμησης της φοροδιαφυγής με το πλαστικό χρήμα, την αυτοκαταγγελία για αδήλωτα κεφάλαια και το περιουσιολόγιο. Στην αντίθετη περίπτωση, το 2015 θα αποτελεί φορολογική όαση μπροστά σε όσα μάς περιμένουν στη συνέχεια.

Αλλάζει και ο ΕΝΦΙΑ

Αφού ξεκαθαρίσει το τοπίο με τη φορολογία εισοδήματος, έρχεται το μεγάλο στοίχημα του ΕΝΦΙΑ. Για την κυβέρνηση δεν τίθεται καν προς συζήτηση το ενδεχόμενο να μείνει ο φόρος ως έχει για έναν ακόμα χρόνο. Έχει κοστίσει ήδη αρκετά το γεγονός ότι όχι μόνο δεν καταργήθηκε αλλά φτάσαμε στο σημείο, στελέχη της κυβέρνησης τα οποία στο παρελθόν καλούσαν σε στάση πληρωμών, να μιλούν για το πατριωτικό καθήκον πληρωμής του φόρου ακινήτων.

Για την κυβέρνηση λοιπόν δεν τίθεται ζήτημα. Φλεβάρη πληρώνεται η τελευταία δόση του ΕΝΦΙΑ και μπαίνει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Το πρόβλημα είναι πώς θα φτιαχτεί ο νέος φόρος ώστε να μη μοιάζει με τον ΕΝΦΙΑ -αφού εισπρακτικά θα πρέπει να φέρει και πάλι 2,650 δισ. ευρώ- και να είναι και δικαιότερος.

Ο χάρτης της ιδιοκτησίας ακινήτων στην Ελλάδα καλύπτεται στο μεγαλύτερο μέρος του από ακίνητα μικρής αντικειμενικής αξίας, καθιστώντας απαγορευτικό αφορολόγητο όριο πάνω από 50.000 ευρώ. Το είχαν επιχειρήσει και το 2013, όταν επί μήνες προσπαθούσαν να βρουν άκρη με έναν φόρο ακινήτων ο οποίος θα έχει αφορολόγητο και τελικά σήκωσαν τα χέρια ψηλά καταλήγοντας στον ΕΝΦΙΑ. Αν οι νέοι ένοικοι της Καραγιώργη Σερβίας έχουν καλύτερη τύχη, χωρίς να εξαναγκάσουν κάποιους να πουλήσουν τα σπίτια τους για να γλιτώσουν από τον νέο φόρο, θα το μάθουμε το αργότερο έως τον Απρίλιο. Στην Καραγιώργη Σερβίας επιθυμούν από τον Μάιο ή το αργότερο τον Ιούνιο να ξεκινήσει η είσπραξη του νέου φόρου ακινήτων, ώστε να δοθεί η δυνατότητα πολλών δόσεων.

Το χρονολόγιο των αλλαγών

Μιλώντας σε ημερίδα που οργάνωσε το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος, ο κ. Αλεξιάδης περιέγραψε τις δέκα παρεμβάσεις στα φορολογικά, που ετοιμάζει το οικονομικό επιτελείο:

1. Μέχρι την επόμενη εβδομάδα, θα έρθει στη Βουλή το νομοσχέδιο για την εθελοντική δήλωση μαύρου χρήματος από καταθέσεις. "Θα υπάρχει ισορροπία για να εξυπηρετεί και την αποτελεσματικότητα και την εισπραξιμότητα του μέτρου".

2. Περιουσιολόγιο. Μέσα στον Δεκέμβριο και αμέσως μετά τις φορολογικές δηλώσεις και μέσα στη φόρμα του TAXIS, οι πολίτες θα μπουν για να δηλώσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία.

3. Μετά το περιουσιολόγιο, θα υπάρξουν μικρές αλλαγές στη φορολογική κλίμακα για τα εισοδήματα του 2015. "Θέλουμε να τελειώσουμε νωρίς με τις φορολογικές δηλώσεις, για να πάμε μετά στα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ".

4. Το Φεβρουάριο, θα γίνουν οι παρεμβάσεις για τις ευρύτερες αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος σε φυσικά και νομικά πρόσωπα.

5. Μέτρα για το λαθρεμπόριο καπνού και καυσίμων.

6. Νομοσχέδιο για τον φόρο που θα αντικαταστήσει ΕΝΦΙΑ και ο οποίος θα είναι "πιο δίκαιος και πιο λογικός, αλλά πάντα με τον ίδιο στόχο στα έσοδα".

7. Η νέα μορφή της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων.

8. Η ψηφιακή εφορία, με επέκταση ηλεκτρονικών συναλλαγών, ώστε οι εφορίες να είναι πλέον κλειστές για το κοινό και ο πολίτης να εξυπηρετείται μέσω τηλεφωνικού κέντρου, του διαδικτύου ή του λογιστή του.

9. Καθιέρωση των αγοραίων τιμών αντί των αντικειμενικών για τον υπολογισμό των φόρων στα ακίνητα.

10. Συμβούλιο φορολογικής πολιτικής για αποτελεσματικό διάλογο, όπου ο ίδιος έχει προτείνει την προεδρία να έχει το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος.