Το πρωτογενές πλεόνασμα που μοιάζει με... έλλειμμα

Αν σταθεί κανείς στις ανακοινώσεις του υπουργείου Οικονομικών θα διαπιστώσει ότι στο πεντάμηνο Ιανουαρίου- Μαΐου, ο κρατικός προϋπολογισμός, παρά τις οικτρές επιδόσεις των δημοσίων εσόδων (υστέρηση 546 εκατ. ευρώ στον κρατικό ή 964 εκατ. ευρώ στον τακτικό χωρίς το ΠΔΕ), είναι σε πρωτογενές επίπεδο πλεονασματικός. Με απλά λόγια, αφαιρώντας από τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού τις δαπάνες, εξαιρουμένων των δαπανών τόκων, το αποτέλεσμα είναι -ακόμα- φαινομενικά θετικό.

Με βάση τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, στο πεντάμηνο τα καθαρά έσοδα ήταν 18,626 δισ. ευρώ (αντί για 19,172 δισ. ευρώ που ήταν ο στόχος). Οι δαπάνες ανήλθαν σε 20,025 δισ. ευρώ (αντί για 22,563 δισ. ευρώ που ήταν ο στόχος) και επιμέρους οι δαπάνες τόκων διαμορφώθηκαν σε 2,905 δισ. ευρώ.

Ας κάνουμε τις πράξεις: 18,626 μείον 20,025 συν 2,905 μας δίνει πρωτογενές πλεόνασμα 1,506 δισ. ευρώ.

Είναι, όμως εικονική πραγματικότητα. Διότι πολύ απλά οι δαπάνες, έχουν υποστεί μια πρωτοφανή συμπίεση κατά 2,628 δισ. ευρώ η οποία οφείλεται, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις «στον επαναπροσδιορισμό του ταμειακού προγραμματισμού με βάση τις επικρατούσες περιοριστικές ταμειακές συνθήκες».

Κοινώς, δεν υπάρχουν λεφτά και γι' αυτό δεν πληρώνουμε. Οχι τους πιστωτές, όχι τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους αλλά τις υποχρεώσεις του δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα.

Αν το ΓΛΚ δεν είχε ρίξει τσεκούρι στις δαπάνες, οι εικόνα θα ήταν κάπως έτσι: έσοδα 18,626 μείον 22,653 δισ. ευρώ δαπάνες (όσες θα έπρεπε να είναι χωρίς ταμειακούς επαναπροσδιορισμούς) συν 2,905 δισ. (οι δαπάνες τόκων). Η εξίσωση αυτή όμως μας βγάζει πρωτογενές έλλειμμα 1,122 δισ. ευρώ.

Είμαστε εκεί; Όχι. Θα αργήσουμε να φτάσουμε σε πρωτογενές έλλειμμα; Με μαθηματική ακρίβεια -αν δεν ληφθούν μέτρα- σαφέστατα όχι. Μάλιστα, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων οι Θεσμοί έχουν εκτιμήσει ότι χωρίς μέτρα, ο προϋπολογισμός φέτος θα εμφανίσει πρωτογενές έλλειμμα της τάξεως του 1,5 δισ. ευρώ. Αν κάτι τέτοιο συνέβαινε τελικά, το κράτος πολύ απλά δεν θα μπορούσε να καλύψει, χωρίς δανεικά, το σύνολο των υποχρεώσεών του.

Οι λύσεις ανάγκης

Προκειμένου το ελληνικό δημόσιο να μην βαρέσει εσωτερικό κανόνι αφήνοντας απλήρωτους μισθωτούς και συνταξιούχους, αφήνει απλήρωτες τις υποχρεώσεις του στον ιδιωτικό τομέα (και όποιος σωθεί σώθηκε). Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στο πεντάμηνο οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του δημοσίου έχουν ξεπεράσει αρκετά τα 5 δισ. ευρώ (ούτε ή άλλως ήταν ήδη στο τετράμηνο 4,8 δισ. ευρώ) επιτείνοντας τις συνθήκες οικονομικής ασφυξίας στην αγορά.

Το δημόσιο λοιπόν, για να τα βγάλει πέρα, συμπιέζει όσο μπορεί τις δαπάνες (-2,628 δισ. ευρώ στο πεντάμηνο) και αφήνει απλήρωτους όσους περισσότερους μπορεί από τους προμηθευτές του.

Στη βαθιά κατάψυξη άλλωστε έχει μπει και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Παρά το γεγονός ότι τα έσοδα του ΠΔΕ (κυρίως εισροές από την Ε.Ε) ήταν στο πεντάμηνο 417 εκατ. ευρώ περισσότερα, συμβάλλοντας στην συρρίκνωση της μαύρης τρύπας των εσόδων του προϋπολογισμού, οι δαπάνες του ΠΔΕ ήταν χαμηλότερες κατά 689 εκατ. ευρώ σε σχέση με το στόχο.

Σε σχέση με πέρυσι μάλιστα, η καθίζηση των δαπανών του ΠΔΕ έρχεται να βάλει το δικό της λιθαράκι στην αδυναμία ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας (για να μην πούμε στην επιστροφή στην ύφεση). Πέρυσι, μέσω του ΠΔΕ στο πεντάμηνο είχαν «πέσει» στην πραγματική οικονομία δαπάνες 1,780 δισ. ευρώ. Φέτος, τα μισά ή 971 εκατ. ευρώ.