Διυπουργικό… αλαλούμ με τις συντάξεις

Μια σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ συνταξιοδότησης των δημοσίων υπαλλήλων σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα αναδεικνύεται μέσα από τη συζήτηση που έχει ανοίξει για νέες αλλαγές στο ασφαλιστικό.

Περίπου ένας στους τρεις ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα (το καθεστώς των οποίων ορίζει το υπουργείο Εργασίας) που αναμένεται να συνταξιοδοτηθεί εντός της επόμενης 5ετίας πρόκειται να βρεθεί προ εκπλήξεων, καθώς εξετάζεται η κατάργηση των λεγόμενων κατοχυρωμένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων.

Όπως επισημαίνει μάλιστα στο Euro2day.gr ο πρώην υπουργός Εργασίας, Γιώργος Κουτρουμάνης, γνώστης του ασφαλιστικού συστήματος, ή αλλαγή δεν θα θίξει τους δημοσίους υπαλλήλους, καθώς στο συνταξιοδοτικό καθεστώς του Δημοσίου (όπου τους κανόνες τους εφαρμόζει το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, δηλαδή το υπουργείο Οικονομικών) ο όρος θεμελίωση λειτουργεί όπως και τα κατοχυρωμένα δικαιώματα για τα υπόλοιπα ταμεία (που και αυτά συζητείται να επανεξεταστούν). 

Η διαφορά είναι ότι στο Δημόσιο η θεμελίωση έχει συνδυαστεί με τη συμπλήρωση της 25ετούς υπηρεσίας. Που σημαίνει ότι οι υπάλληλοι, μόλις συμπληρώσουν την 25ετία, έχουν θεμελιωμένο δικαίωμα και θεωρούνται εν δυνάμει συνταξιούχοι, έστω και αν τους λείπει το όριο ηλικίας για να βγουν στη σύνταξη! Κάτι τέτοιο προβλέπεται για ειδικές περιπτώσεις στον ιδιωτικό τομέα, όμως βρίσκεται στη λίστα με τις υπό εξέταση διατάξεις. Πρόκειται για ένα ακόμη από τα πολλά ασφαλιστικά παράδοξα, που χαρακτηρίζουν το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, δημιουργούν αντιφάσεις και αδικίες στο εσωτερικό του και προκαλούν σύγχυση και πονοκέφαλο στους μελλοντικούς συνταξιούχους.

Όπως εξηγούν οι ειδικοί, το κρισιμότερο ζήτημα για τη συνταξιοδότηση του ασφαλισμένου από οποιονδήποτε ασφαλιστικό φορέα είναι το πότε θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα ή πότε κατοχυρώνει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

Η θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή η κατοχύρωση προϋποθέσεων συνταξιοδότησης μπορεί να προηγείται της συνταξιοδότησης και σε πολλές περιπτώσεις συμβαίνει χρόνια πριν από την αίτηση συνταξιοδότησης.

Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος υπάρχει όταν ο ασφαλισμένος συμπληρώνει τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης και το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης (όπου αυτό προβλέπεται), που απαιτούνται για τη συνταξιοδότησή του. Το θεμελιωμένο δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε και ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει εργαζόμενος.

Κατοχυρωμένο δικαίωμα είναι η δυνατότητα των ασφαλισμένων να συνταξιοδοτηθούν, δηλαδή να κλειδώσουν το δικαίωμα συνταξιοδότησης, με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης ή ορίου ηλικίας.

Οι δύο αυτές έννοιες εφαρμόζονται διαφορετικά στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, ενώ διαφορές υπάρχουν και μεταξύ των διατάξεων που ισχύουν για άνδρες και γυναίκες ή σε ειδικές κατηγορίες, ανάλογα με τον χρόνο πρώτης ασφάλισης.

Όπως εξηγούν, δε, οι ειδικοί, είναι διαφορετικό αλλά και ουσιώδες να ξεκαθαρίσει η κυβέρνηση τι ισχύει για το σύνολο των ασφαλισμένων στην περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, όπου ο ασφαλισμένος έχει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις να πάρει άμεσα σύνταξη, με την κατοχύρωση προϋποθέσεων συνταξιοδότησης όπως ισχύει ανά περίπτωση, όπου είτε έχει τα χρόνια ασφάλισης που απαιτείται και περιμένει την ηλικία είτε έχει την ηλικία και περιμένει να συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια ασφάλισης για να συνταξιοδοτηθεί.

Αναλυτικότερα, στο Δημόσιο η 25ετία θεωρείται κλειδί για τη συνταξιοδότηση τόσο για άνδρες όσο και για γυναίκες, είτε αφορά πραγματικό χρόνο ασφάλισης είτε πλασματικά έτη. Το δικαίωμα θεμελιώνεται και στη συνέχεια ο υπάλληλος αναμένει τη συμπλήρωση του σχετικού ορίου ηλικίας για να συνταξιοδοτηθεί. Για τη συμπλήρωση των απαραίτητων 25 ετών και τη θεμελίωση υπολογίζεται ο χρόνος πραγματικής ασφάλισης σε οποιοδήποτε ταμείο, ενώ μπορεί να αναγνωρισθεί και πλασματικός χρόνος. Ευνοϊκές διατάξεις ισχύουν κυρίως για γονείς ανηλίκων.

Στον ιδιωτικό τομέα, αναφέρουμε χαρακτηριστικά ένα παράδειγμα, αυτό των γυναικών στα ταμεία των ΔΕΚΟ, που μπορούν να συνταξιοδοτηθούν μεταξύ 60ού και 62ου έτους ηλικίας, εφόσον «κατοχύρωσαν» 25ετία. Ωστόσο από το 2013 και μετά πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 67.

Ειδικά για τις μητέρες ανηλίκων, εφόσον η 25ετία θεμελιώθηκε έως το 2010 με ταυτόχρονη ύπαρξη ανηλίκου τέκνου, το όριο ηλικίας διαμορφώνεται στα 50. Σε περίπτωση που το δικαίωμα κλειδώσει το 2011 πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 52 και μειωμένη στα 50. Εάν η κατοχύρωση έγινε το 2012, πλήρης σύνταξη δίνεται στα 55 και μειωμένη στα 53 χρόνια.

Οι διατάξεις του ιδιωτικού τομέα μπαίνουν στο στόχαστρο, ενώ δεν αποκλείεται στο πλαίσιο να καταστούν ενιαία οι όροι και οι προϋποθέσεις να αλλάξει τελικά και ό,τι ισχύει στο δημόσιο τομέα…