Τράπεζες: Πρόταση «βόμβα» για τα κεφάλαια

Πρόταση «βόμβα» για την άμεση κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών, με βάση τους αυστηρούς κανόνες που προβλέπει η πλήρης εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙΙ, έχουν υποβάλει στην κυβέρνηση ξένοι επενδυτές, συνιστώντας να αντιγράψει το πορτογαλικό μοντέλο.

Πριν από περίπου έναν μήνα το Κοινοβούλιο της Πορτογαλίας ψήφισε νόμο ο οποίος έχει τεθεί ήδη σε εφαρμογή και προβλέπει τη μετατροπή του αναβαλλόμενου φόρου για τις τράπεζες σε φορολογική απαίτηση (tax credit).

Μέσω ενός περίπλοκου τεχνικά μηχανισμού, ο οποίος εξηγείται παρακάτω, το πορτογαλικό δημόσιο εγγυάται ότι θα καλύψει το ίδιο μέσω αυξήσεων κεφαλαίου το μέρος του αναβαλλόμενου φόρου που δεν θα συμψηφισθεί με μελλοντικά κέρδη των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Πρόκειται για κομβικής σημασίας ρύθμιση που επιτρέπει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αναγνωρίσει στα εποπτικά κεφάλαια το σύνολο της φορολογικής απαίτησης που έχουν έναντι του Δημοσίου οι πορτογαλικές τράπεζες, ακόμη και με καθεστώς πλήρους εφαρμογής των κανόνων της Βασιλείας ΙΙΙ.

Η λύση που βρήκε η Λισαβόνα για να τονώσει την κεφαλαιακή επάρκεια των πιστωτικών της ιδρυμάτων εξετάζεται ήδη από την κυβέρνηση και το υπουργείο Οικονομικών, μετά και τις σχετικές προτάσεις που υποβλήθηκαν από ξένους επενδυτές.

Τo τελευταίο διάστημα ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς και ο υπουργός Οικονομικών Γκ. Χαρδούβελης είχαν την ευκαιρία να δουν αρκετούς εκπροσώπους μεγάλων ξένων private equity, οι οποίοι βρέθηκαν στην Αθήνα για να συμμετάσχουν σε συνέδρια και να συναντηθούν με Έλληνες επιχειρηματίες.

Στις συναντήσεις που διενεργήθηκαν συζητήθηκε μεταξύ άλλων και η πορτογαλική συνταγή για τον αναβαλλόμενο φόρο, με τους επενδυτές να προτρέπουν την κυβέρνηση να ακολουθήσει το παράδειγμα της Λισαβόνας. Παρότι τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη δεν άνοιξαν τα χαρτιά τους, έγινε αντιληπτό ότι το θέμα εξετάζεται ήδη.

Μαξιλάρι 3,3 δισ. ευρώ για το stress test!

Για την Αθήνα η μετατροπή του αναβαλλόμενου φόρου σε απαίτηση έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία.

Αφενός επειδή οι τέσσερις συστημικές τράπεζες, λόγω των τεράστιων ζημιών από το PSI+, έχουν αναγνωρίσει λογιστικά αναβαλλόμενο φόρο αθροιστικού ύψους 11 δισ. ευρώ, αφετέρου επειδή η λύση αλά Πορτογαλία δεν αυξάνει, υπό προϋποθέσεις, το χρέος.

Με βάση τις λογιστικές καταστάσεις του α΄ τριμήνου, η Eurobank έχει αναγνωρίσει αναβαλλόμενο φόρο 3 δισ., η Alpha και η Πειραιώς από 2,8 δισ. έκαστη και η Εθνική 2,4 δισ. Η τελευταία έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίσει λογιστικά επιπλέον 1,8 δισ. και από τη μέχρι τώρα τακτική της έχει φανεί ότι θα το κάνει σταδιακά στο μέλλον.

Αν η κυβέρνηση ακολουθήσει τo παράδειγμα της Λισαβόνας, οι τράπεζες δεν θα χρειασθεί να μειώνουν κατά 10% ετησίως τον αναβαλλόμενο φόρο που αναγνωρίζει η ΕΚΤ. Αυτό σημαίνει ότι τα 11 δισ. ευρώ θα αναγνωριστούν από τώρα ως εποπτικά κεφάλαια και ο δείκτης Core Tier I θα είναι ισοδύναμος με αυτόν που θα ισχύει με την πλήρη εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙΙ.

Το μεγάλο κέρδος για τις τράπεζες και τους επενδυτές όμως θα είναι η δημιουργία ενός πρόσθετου «μαξιλαριού», 3,3 δισ. για το stress test, που θα μειώσει ισόποσα τον λογαριασμό των νέων κεφαλαιακών αναγκών.

Με τα υφιστάμενα δεδομένα, η ΕΚΤ αναγνωρίζει ως εποπτικά κεφάλαια στο stress test τα 7,7 δισ. από τα 11 δισ. του αναβαλλόμενου λόγω της μείωσης του ποσού κατά 10% ετησίως. Αν ο αναβαλλόμενος φόρος μετατραπεί σε απαίτηση αλά πορτογαλικά θα προσμετρήσει στα εποπτικά κεφάλαια και τα 11 δισ. ευρώ.

Τι έκαναν οι Πορτογάλοι

Το νέο θεσμικό πλαίσιο που ψήφισε η Πορτογαλία για τον αναβαλλόμενο φόρο, με τη συναίνεση της ΕΚΤ, προβλέπει τα εξής:

Aν οι τράπεζες που έχουν φορολογική απαίτηση κλείνουν οικονομική χρήση με ζημίες σε επίπεδο προ φόρων και επομένως δεν μπορούν να συμψηφίσουν αναβαλλόμενο φόρο, θα προχωρούν, υποχρεωτικά, σε αύξηση κεφαλαίου, η οποία θα καλύπτεται από το Δημόσιο.

Το ύψος της αύξησης δεν θα είναι αντίστοιχο της συνολικής λειτουργικής ζημίας, αλλά θα προσδιορίζεται από το μέρος της ζημίας που αντιστοιχεί στη συμμετοχή του αναβαλλόμενου φόρου στα ίδια κεφάλαια της τράπεζας.

Δηλαδή, αν μια τράπεζα έχει ίδια κεφάλαια 10 δισ. ευρώ εκ των οποίων φορολογική απαίτηση είναι τα 3 δισ. και κλείσει τη χρήση του 2014 με ζημία 1 δισ. ευρώ θα προχωρά υποχρεωτικά σε ΑΜΚ 300 εκατ. ευρώ που θα καλύπτεται από το Δημόσιο.

Το Δημόσιο από την πλευρά του θα χρεώνει τα κεφάλαια που εισφέρει με απόδοση 10%. Δηλαδή στο παραπάνω παράδειγμα, βάζει κεφάλαια 300 εκατ. ευρώ, αλλά παίρνει μετοχές αξίας 330 εκατ. ευρώ. Τις μετοχές θα τις διαθέτει στο ευρύ επενδυτικό κοινό σε εύθετο χρόνο. Αν η διάθεση είναι επιτυχής, το χρέος, που εν τω μεταξύ θα έχει αυξηθεί μέσω της χορήγησης εγγύησης, θα μειώνεται και πάλι ισόποσα.

«Πρόκειται για χρηματοοικονομικό μηχανισμό που εξασφαλίζει ότι ο αναβαλλόμενος φόρος μπορεί να απορροφήσει λειτουργική ζημία της τράπεζας και επομένως παρακάμπτεται το βασικό πρόσκομμα που θέτει η Βασιλεία ΙΙΙ για την πλήρη εποπτική του αναγνώριση» σημειώνει στέλεχος της αγοράς.

Σύμφωνα με τον ίδιο η πορτογαλική συνταγή είναι αισθητά καλύτερη για την Ελλάδα από αυτήν των εγγυήσεων που εφάρμοσε η Μαδρίτη και προβλέπει τη χορήγηση στις τράπεζες κρατικών ομολόγων για τον αναβαλλόμενο φόρο που δεν συμψηφίζεται με κέρδη, λόγω λειτουργικών ζημιών.