Τράπεζες: Τι είδαν οι ελεγκτές της ΕΚΤ στην Αθήνα

Τις προηγούμενες δύο εβδομάδες βρέθηκε στην Αθήνα κλιμάκιο στελεχών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αντικείμενο της επίσκεψής τους ήταν ο επιτόπιος δειγματοληπτικός έλεγχος σε στοιχεία ενεργητικού των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, όπως για παράδειγμα τα δάνεια.

Το κλιμάκιο, επικεφαλής του οποίου ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος της Διεύθυνσης Εποπτείας, εξέτασε δείγμα ενήμερων δανείων ανά υποκατηγορία (στεγαστικά, καταναλωτικά, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και μεγάλων επιχειρήσεων), ξεκινώντας από την Εθνική και συνεχίζοντας με τις Eurobank, Alpha Bank και Πειραιώς.

Παρότι οι τράπεζες κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους για το θέμα, γίνεται αντιληπτή μια υποβόσκουσα ανησυχία ότι τα ευρήματα ενδέχεται να αποτελέσουν οδηγό στον έλεγχο ποιότητας ενεργητικού. Να κρίνουν δηλαδή πόσο καλά κεφαλαιοποιημένες είναι οι τράπεζες για ενήμερα δάνεια με χαμηλή αξία εξασφαλίσεων ή για δάνεια που έχουν αναχρηματοδοτηθεί και δεν υπάρχουν προοπτικές εξόφλησης.

Όπως έχει γράψει το Euro2day, η μεθοδολογία της ΕΚΤ επιβάλλει κούρεμα στην αξία των ενεχύρων στεγαστικών δανείων, με βάση την υπόθεση ότι όλα τα ακίνητα που έχουν ως εξασφάλιση οι τράπεζες θα πωληθούν σε τρέχουσες αποτιμήσεις στο τέλος της εξεταζόμενης τριετίας (2016).

Αυτό για τις ελληνικές τράπεζες σημαίνει σχηματισμό πρόσθετων προβλέψεων καθώς ακόμη και με το βασικό σενάριο της άσκησης προσομοίωσης αναμένεται μείωση των τιμών στα ακίνητα με ρυθμό υψηλότερο σε σχέση με τη μεθοδολογία της BlackRock II.

Το ελληνικό καπέλο στο πανευρωπαϊκό stress test

Το καυτό θέμα όμως του διενεργούμενου ελέγχου είναι το πώς θα αξιολογηθούν ενήμερα, σήμερα, δάνεια τα οποία έχουν αναχρηματοδοτηθεί ή έχουν χαμηλές εξασφαλίσεις. Οι εξελίξεις πάνω σε αυτό το θέμα περνούν και από ελληνικά χέρια.

Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, η μεθοδολογία του πανευρωπαϊκού stress test δεν μπορεί να είναι αισθητά αυστηρότερη από εκείνη της BlackRock II καθώς σε αυτήν την περίπτωση θα αντιμετώπιζε πρόβλημα κεφαλαιακών αναγκών μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών τραπεζών.

«Το δυσμενές σενάριο της BlackRock II προέβλεπε κεφαλαιακές ανάγκες 8,8 δισ. ευρώ και οι συστημικές τράπεζες έχουν ήδη σηκώσει μέσω αυξήσεων κεφαλαίων και πωλήσεων ποσό που ξεπερνά τα 8,5 δισ. ευρώ» σημειώνουν τραπεζικά στελέχη, εκτιμώντας ότι δύσκολα θα μπορούσε ο λογαριασμός με τα πανευρωπαϊκά κριτήρια να διαμορφωθεί σε αισθητά ανώτερα επίπεδα.

Στον έλεγχο ποιότητας ενεργητικού, όμως, παρέχεται σε κάθε τοπική κεντρική τράπεζα η διακριτική ευχέρεια να θέσει επιπρόσθετα φίλτρα και στην περίπτωση της Ελλάδας υπάρχει αυξημένη πίεση από το ΔΝΤ αλλά και από πρωτοκλασάτους υπουργούς να κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση.

Η πίεση από το ΔΝΤ και οι μύχιες σκέψεις της κυβέρνησης

Όπως αποκάλυψε το Euro2day, η ΤτΕ δεσμεύεται να αξιολογήσει, με βάση τα αποτελέσματα της εν εξελίξει πανευρωπαϊκής άσκησης προσομοίωσης, αν θα δώσει οδηγίες αντίστοιχες με αυτές που έδωσαν άλλες εποπτικές αρχές της Ε.Ε. για τον σχηματισμό πρόσθετων προβλέψεων απομείωσης δανείων, οι οποίες θα πρέπει να εισαχθούν έγκαιρα, πριν, δηλαδή, δημοσιευθούν τα αποτελέσματα της χρήσης 2014.

Πρακτικά η ελληνική πλευρά δεσμεύεται να αξιολογήσει αν θα ακολουθήσει το παράδειγμα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας επιβάλλοντας στις τράπεζες εμπροσθοβαρή εξυγίανση του ισολογισμού τους μέσω σχηματισμού πρόσθετων προβλέψεων για ενήμερα δάνεια που θα αξιολογηθούν όμως ως προβληματικά.

Το ΔΝΤ πιέζει ξεκάθαρα προς αυτήν την κατεύθυνση, ενώ από τις πρόσφατες δηλώσεις Δένδια διαφαίνεται ότι η κυβέρνηση επιθυμεί ένα γρήγορο ξεκαθάρισμα στα μη εξυπηρετούμενα και προβληματικά δάνεια ώστε να αναπνεύσει η οικονομία.

Η βαθιά ανησυχία των τραπεζών εστιάζει στην πιθανότητα λόγω του εκλογικού κύκλου η κυβέρνηση να επιδιώξει τη δρομολόγηση διοικητικού τύπου οριζόντιων μέτρων για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων και δυνητικών επισφαλειών.

Πώς αντιδρούν οι τράπεζες

Δεν είναι τυχαίο ότι στις πρόσφατες γενικές συνελεύσεις οι τραπεζίτες έκαναν λόγο για ανάγκη μακροπρόθεσμων και τεχνοκρατικών λύσεων αναφορικά με τα NPLs, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Αλ. Τουρκολιάς ζήτησε από τους κ. Χαρδούβελη και Στουρνάρα να διασφαλίσουν τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, ιδιαίτερα τους επόμενους έξι μήνες.

Οι τράπεζες επαναφέρουν την παλαιά πρόταση για δημιουργία εταιρείας ειδικού σκοπού (SPV) στην οποία οι ίδιες θα εισφέρουν τα NPLs με ένα discount λίγο μεγαλύτερο από τις ειδικές προβλέψεις που έχουν ήδη σχηματίσει, ενώ εξειδικευμένα private equity funds θα βάλουν κεφάλαια και τεχνογνωσία για την αντιμετώπισή τους.

«Τα πρόσθετα φίλτρα που θα θέσει η ΤτΕ στο πανευρωπαϊκό stress test και οι αποφάσεις της κυβέρνησης για τη ρύθμιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα αποτελέσουν το κλειδί για το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών όσον αφορά τις εγχώριες τράπεζες» σημειώνει τραπεζικός αναλυτής, τονίζοντας ότι αν επιλεγεί συνδυασμός πρόσθετων προβλέψεων για ενήμερα πλην όμως προβληματικά δάνεια και διοικητικού τύπου λύσεων για τα NPLs οι κεφαλαιακές ανάγκες ενδέχεται να φθάσουν ακόμη και στα 5 δισ. ευρώ.