Πλεόνασμα στο ισοζύγιο συναλλαγών πρώτη φορά από το... 1948

Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το 2013 παρουσίασε πλεόνασμα 1,2 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 4,6 δισ. ευρώ το 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. 

Σημειώνεται ότι η Ελλάδα επιτυγχάνει πλεόνασμα για πρώτη φορά από το 1948, οπότε και συντάχθηκαν επίσημα στοιχεία, κάτι που χαιρέτισε και σε ανακοίνωσή του το Υπουργείο Οικονομικών, κάνοντας λόγο για εξάλειψη των αιτιών της κρίσης.  

Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλε κατά κύριο λόγο η σημαντική μείωση του εμπορικού ελλείμματος κατά 2,4 δισ. ευρώ και ακολούθως η αύξηση των πλεονασμάτων των ισοζυγίων τρεχουσών μεταβιβάσεων κατά 3 δισ. ευρώ και υπηρεσιών κατά 1,7 δισ. ευρώ, ενώ αντίθετα αυξήθηκε το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων.

Ειδικότερα, ο περιορισμός του εμπορικού ελλείμματος οφείλεται κατά το μεγαλύτερο μέρος του στη σημαντική μείωση των πληρωμών για εισαγωγές αγαθών κατά 4,5%, αλλά και στην άνοδο των εξαγωγικών εισπράξεων κατά 2,3%. Εκτός από τις εξαγωγές πετρελαιοειδών, οι οποίες είχαν την πιο σημαντική συνεισφορά στην άνοδο αυτή, μεγάλη ήταν και η συμμετοχή των κλάδων των τροφίμων και ποτών και των μη μεταλλικών ορυκτών. Η μείωση των πληρωμών για εισαγωγές αγαθών οφείλεται κυρίως στα καύσιμα.

Η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών οφείλεται κυρίως στην άνοδο των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες και στη βελτίωση του ισοζυγίου των λοιπών υπηρεσιών, εξελίξεις που αντιστάθμισαν τον περιορισμό των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών. Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους αυξήθηκαν κατά 14,9% σε σύγκριση με το 2012 (αντανακλώντας αύξηση του αριθμού αφίξεων των μη κατοίκων ταξιδιωτών κατά 15,5%, σύμφωνα με την Έρευνα Συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος), ενώ ταυτόχρονα οι ταξιδιωτικές δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος έμειναν σχεδόν στάσιμες. (Επισημαίνεται ότι οι ταξιδιωτικές δαπάνες μη κατοίκων στην Ελλάδα περιλαμβάνουν τα στατιστικά στοιχεία από κρουαζιέρες, επιπλέον των στοιχείων της Έρευνας Συνόρων μόνο για τη χρονική περίοδο Ιανουαρίου 2012 – Σεπτεμβρίου 2013).

Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων αυξήθηκε κατά 1,2 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2012, λόγω της ανόδου των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη.

Τέλος, το ισοζύγιο των τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 4,5 δισ. ευρώ, μεγαλύτερο κατά 3 δισ. ευρώ από ό,τι το 2012. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση των καθαρών μεταβιβάσεων προς τον τομέα της Γενικής Κυβέρνησης (κυρίως από την Ε.Ε.).

Έλλειμμα τον Δεκέμβριο

Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε έλλειμμα 215 εκατ. ευρώ, σχεδόν το μισό εκείνου του Δεκεμβρίου 2012. Η μείωση του ελλείμματος οφείλεται στη βελτίωση κυρίως του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων, και σε μικρότερο βαθμό του ισοζυγίου υπηρεσιών, ενώ το εμπορικό έλλειμμα αυξήθηκε και το ισοζύγιο εισοδημάτων εμφάνισε έλλειμμα έναντι πλεονάσματος.

Η αύξηση του εμπορικού ελλείμματος κατά 338 εκατ. ευρώ οφείλεται στην αύξηση του εμπορικού ελλείμματος εκτός καυσίμων, η οποία ήταν αποτέλεσμα μείωσης των εισπράξεων από εξαγωγές και παράλληλης αύξησης της δαπάνης για εισαγωγές. Αντίθετα, οι καθαρές πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων περιορίστηκαν.

Η άνοδος του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών, κατά 169 εκατ. ευρώ, οφείλεται στην αύξηση των καθαρών εισπράξεων κυρίως από μεταφορές. Επίσης, άνοδο παρουσίασαν ο αριθμός αφίξεων και οι αντίστοιχες δαπάνες μη κατοίκων στην Ελλάδα κατά 21,7% και 15,6% αντίστοιχα σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2012. Σημειώνεται ότι στις δαπάνες αυτές δεν έχουν περιληφθεί τα έσοδα από κρουαζιέρες, τα οποία έχουν ήδη ενσωματωθεί στα στοιχεία του Δεκεμβρίου 2012. (Eπισημαίνεται ότι οι ταξιδιωτικές δαπάνες μη κατοίκων στην Ελλάδα περιλαμβάνουν τα στατιστικά στοιχεία από κρουαζιέρες, επιπλέον των στοιχείων της Έρευνας Συνόρων μόνο για τη χρονική περίοδο Ιανουαρίου 2012 - Σεπτεμβρίου 2013).

Το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 602 εκατ. ευρώ, κατά 580 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο εκείνου του Δεκεμβρίου του 2012, κυρίως λόγω εισροής 534 εκατ. ευρώ από τη 2η δόση των εσόδων SMP (Securities Markets Program), που αφορούν το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου που κατέχει το ευρωσύστημα.

Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων

Τον Δεκέμβριο του 2013 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 35 εκατ. ευρώ, έναντι 498 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2012. Για το 2013, η αύξηση των καθαρών μεταβιβάσεων προς τον τομέα της Γενικής Κυβέρνησης συνετέλεσε ώστε το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων να εμφανίσει πλεόνασμα 3 δισ. ευρώ, κατά 0,7 δισ. ευρώ μεγαλύτερο από το 2012.

Τελικά, το συνολικό ισοζύγιο μεταβιβάσεων (τρεχουσών και κεφαλαιακών) παρουσίασε το 2013 πλεόνασμα 7,5 δισ. ευρώ, κατά 3,8 δισ. ευρώ μεγαλύτερο από το 2012.

Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων

Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω εξελίξεων, το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) εμφάνισε έλλειμμα 180 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2013, έναντι πλεονάσματος 18 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2012. Πάντως, το 2013 το εν λόγω ισοζύγιο παρουσίασε πλεόνασμα 4,3 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 2,3 δισ. ευρώ το 2012.

Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών

Τον Δεκέμβριο του 2013 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 1,2 δισ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 555 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2012). Οι κυριότερες συναλλαγές αφορούν: α) την εισροή 616 εκατ. ευρώ από την πώληση της Εθνικής Πανγαίας ΑΕΕΑΠ (θυγατρικής της Εθνικής Τράπεζας) στην εταιρεία Invel Real Estate Partners (Ολλανδία) και β) την εισροή 328 εκατ. ευρώ από την πώληση του υπολοίπου 49% των ΚΑΕ (ιδιοκτησίας Folli Follie) στην Dufry International (Ελβετία). Οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος εμφάνισαν αύξηση (εκροή) 109 εκατ. ευρώ χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές.

Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου καταγράφηκε καθαρή εκροή ύψους 932 εκατ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 25,6 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2012), η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση (εκροή) των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια εξωτερικού, καθώς και στην αύξηση των τοποθετήσεων κατοίκων σε χρηματοοικονομικά παράγωγα και μετοχές εξωτερικού (εκροή).

Όσον αφορά τις λοιπές επενδύσεις, παρατηρήθηκε καθαρή εισροή ύψους 144 εκατ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 24,5 δισ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2012), η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση (εισροή) κατά 2,2 δισ. ευρώ των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos του εξωτερικού. Οι κινήσεις αυτές αντισταθμίστηκαν από τη μείωση (εκροή) των καταθέσεων και repos των μη κατοίκων στην Ελλάδα κατά 1,7 δισ. ευρώ (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET) καθώς και από την αύξηση (εκροή) κατά 430 εκατ. ευρώ των δανείων που έχουν χορηγηθεί σε μη κατοίκους.

Το διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2013 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 1,9 δισ. ευρώ, ενώ και οι άμεσες επενδύσεις κατοίκων στο εξωτερικό εμφάνισαν καθαρή εισροή (αποεπένδυση) ύψους 469 εκατ. ευρώ.

Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 6,6 δισ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 100 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012), κυρίως λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια. Η κίνηση αυτή αντισταθμίστηκε εν μέρει από την εισροή για αγορά μετοχών ελληνικών επιχειρήσεων από μη κατοίκους, καθώς και από τη μείωση των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα, έντοκα και μετοχές εξωτερικού (εισροή).

Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων καταγράφηκε καθαρή εισροή 676 εκατ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 101,7 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2012), η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους κατά 27,2 δισ. ευρώ (αποτέλεσμα της καθαρής αύξησης των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου τομέα κατά 30,1 δισ. ευρώ), αλλά και στη μείωση των τοποθετήσεων των εγχώριων θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό κατά 18,9 δισ. ευρώ (εισροές). Οι κινήσεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τη μείωση κατά 43,8 δισ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (εκροή).

Στο τέλος Δεκεμβρίου 2013 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 4,2 δισ. ευρώ, έναντι 5,5 δισ. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου του 2012.