Πώς θα καλυφθεί ο λογαριασμός της BlackRock

Την αισιοδοξία τους ότι η διαφαινόμενη ανάκαμψη της οικονομίας θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών, που θα προκύψουν από την εν εξελίξει άσκηση προσομοίωσης, εκφράζουν τραπεζικά στελέχη, ενώ την ίδια στιγμή ζητούν να προσαρμοσθεί στα ευρωπαϊκά δεδομένα ο ελάχιστος δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας.

Η BlackRock τρέχει, ήδη, την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test) για τις ελληνικές τράπεζες, από την οποία θα προκύψουν οι αναμενόμενες ζημίες πιστωτικού χαρτοφυλακίου της τριετίας 2014-16. Τα τελικά αποτελέσματα της μελέτης για τις μητρικές αναμένεται να παραδοθούν στην Τράπεζα της Ελλάδος στα τέλη Νοεμβρίου, ενώ στις 6 Δεκεμβρίου θα κατατεθούν τα αποτελέσματα για τις θυγατρικές του εξωτερικού.

Για τον τελικό προσδιορισμό, όμως, των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών από την ΤτΕ, την τρόικα και την EBA θα προσμετρηθούν και τα business plans των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Η ΤτΕ θα εξετάσει, δηλαδή, τη δυνατότητά τους για δημιουργία εσωτερικού κεφαλαίου (οργανική κερδοφορία, συνέργειες, δρομολογημένες πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων) και βάσει αυτών θα προσδιορίσει αν θα απαιτηθεί πρόσθετη κεφαλαιακή ενίσχυση ή αν τα κεφάλαια που θα δημιουργηθούν εξασφαλίζουν το απαραίτητο απόθεμα για κάλυψη των αναμενόμενων ζημιών.

Παρότι, όπως έγραψε το Euro2day.gr, υπάρχουν ακόμη κρίσιμα ανοικτά ζητήματα για τον υπολογισμό των τελικών κεφαλαιακών αναγκών, οι τραπεζίτες αισιοδοξούν ότι ο λογαριασμός θα καλυφθεί για τις συστημικές τράπεζες, που έχουν ήδη ανακεφαλαιοποιηθεί με συμμετοχή και ιδιωτών.

Το πλέον κρίσιμο θέμα είναι αν o ελάχιστος απαιτούμενος δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας θα διατηρηθεί στο 9% (σ.σ. EBA Core Tier I 9%) ή αν θα προσαρμοσθεί στα όρια που θα ισχύσουν για όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες στα προσεχή stress tests. Αν θα υποχωρήσει, δηλαδή, ο ελάχιστος δείκτης Core Tier I στο 8%.

Την ίδια στιγμή, πάντως, εκτελούνται οι επιταγές της DG Comp για μείωση τόσο του κόστους χρηματοδότησης, όσο και των λειτουργικών εξόδων, κινήσεις που αποτελούν τους βασικούς άξονες για την προβλεπόμενη ενίσχυση της οργανικής κερδοφορίας των συστημικών τραπεζών.

Με βάση τα πλάνα αναδιάρθρωσης, οι συστημικές τράπεζες αναμένεται να εμφανίσουν στην πενταετία 2013-17 οργανική κερδοφορία η οποία θα ξεπεράσει σε αθροιστική βάση τα 15 δισ. ευρώ.

Ατμομηχανή για την κερδοφορία η μείωση του cost of funding

Σαν ατμομηχανή για την εκτίναξη της οργανικής κερδοφορίας των πιστωτικών ιδρυμάτων θα λειτουργήσει φέτος και το 2014 η μείωση του κόστους χρηματοδότησης, καθώς η πτώση των επιτοκίων της ΕΚΤ, σε συνδυασμό με τη ραγδαία αποκλιμάκωση των επιτοκίων προθεσμιακών καταθέσεων, βελτιώνει σημαντικά το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο.

Το μέσο επιτόκιο νέων προθεσμιακών καταθέσεων υποχώρησε στο τέλος Σεπτεμβρίου στο 3,1% από 4,7% στο τέλος του 2012 και αναμένεται να προσεγγίσει το 2,5% έως τα τέλη του έτους. Πρακτικά η ραγδαία αποκλιμάκωση ξεκίνησε από τον Απρίλιο και έπειτα καθώς το μέσο επιτόκιο νέων προθεσμιακών καταθέσεων στο τέλος Μαρτίου ανερχόταν στο 4,36%.

Για υφιστάμενες προθεσμιακές καταθέσεις νοικοκυριών με διάρκεια ως 2 έτη το μέσο επιτόκιο διαμορφώθηκε στο τέλος Σεπτεμβρίου στο 3,67% από 4,1% στο τέλος Ιουνίου και 4,6% στο τέλος του 2012.

Πρόσφατα, οι τράπεζες προχώρησαν σε νέα μείωση των επιτοκίων προθεσμιακών καταθέσεων, ρίχνοντας τα επιτόκια κάτω του 3% για πρώτη φορά μετά το 2010 και ποντάρουν στο ότι η αποκλιμάκωση θα συνεχισθεί και τους επόμενους μήνες, οδηγώντας το μέσο επιτόκιο προθεσμιακών κοντά στο 2%.

Η αιφνιδιαστική μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ συμβάλλει επίσης στη μείωση του cost of funding των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων, που έχουν δανειστεί από το ευρωσύστημα 70,4 δισ. ευρώ. Σημαντική μείωση στο κόστος χρηματοδότησης επιφέρει και η μείωση της εξάρτησης από τον ELA. Στο τέλος Οκτωβρίου οι ελληνικές τράπεζες είχαν δανειστεί από τον ELA 8 δισ. ευρώ, ενώ τον περασμένο Μάρτιο ο δανεισμός τους ανερχόταν σε 21 δισ. ευρώ.

Σκληρή… δίαιτα σε προσωπικό και αριθμό δικτύου

Ταυτόχρονα, τρέχουν τα προγράμματα μείωσης του κόστους, μέσω κυρίως περιορισμού του αριθμού των καταστημάτων και των προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα πλάνα αναδιάρθρωσης προβλέπουν ότι το δίκτυο θα μειωθεί την πενταετία 2013-17 κατά 30% (περίπου 1.000 καταστήματα) και το απασχολούμενο προσωπικό κατά 25% (περίπου 13.500 τραπεζοϋπάλληλοι).

Υπενθυμίζεται ότι στις αρχές Σεπτεμβρίου ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα εθελουσίας της Πειραιώς, στο οποίο εντάχθηκαν 2.182 άτομα (περίπου το 12% του προσωπικού), ενώ την περασμένη Παρασκευή ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα εθελουσίας της Eurobank, με τις αιτήσεις συμμετοχής να φθάνουν τις 1.100. Τέλος, αναμένεται η κατάθεση του τροποποιημένου προγράμματος εθελουσίας της Εθνικής.

Κλειδί η κορύφωση των επισφαλειών εντός του 2014

Κόντρα στο δυσμενές σενάριο της BlackRock, που προβλέπει ύφεση 2,5% το 2014, οι τράπεζες εκτιμούν ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί το επόμενο έτος με οριακό ρυθμό και ως εκ τούτου θεωρούν ότι τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα χτυπήσουν κορυφή εντός του 2014 και θα ξεκινήσει η αποκλιμάκωσή τους.

Αν η παραπάνω εκτίμηση επιβεβαιωθεί, οι τράπεζες θα έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί με βάση το χειρότερο σενάριο της BlackRock, με τις επισφάλειες, όμως, να εμφανίζουν καλύτερη πορεία.

Τα μαξιλάρια σε σχέση με την προηγούμενη άσκηση

Σαν μαξιλάρια τέλος σε σχέση με την προηγούμενη άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων λειτουργούν τόσο το γεγονός πως αυτήν τη φορά οι τράπεζες δεν βαρύνονται από ζημίες ομολόγων όσο και το ότι η επικάλυψη ενός έτους μεταξύ των δύο μελετών.

Η BlackRock υπολόγισε το 2011 τις αναμενόμενες ζημίες πιστωτικού χαρτοφυλακίου για την τριετία ως και το 2014 με παραδοχές κάποιες εκ των οποίων δεν έχουν επιβεβαιωθεί, όπως για παράδειγμα η πτώση των τιμών των ακινήτων. Το δυσμενές σενάριο της μελέτης της BlackRock για την τριετία 2011-14 προέβλεπε υποχώρηση 60% των τιμών στα ακίνητα, ενώ οι τιμές μειώθηκαν από την αρχή της κρίσης ως σήμερα 38%.

Και το κεφαλαιακό απόθεμα

Οι συστημικές τράπεζες που έχουν ήδη ανακεφαλαιοποιηθεί με τη συμμετοχή ιδιωτών εκτιμάται ότι δεν θα χρειασθούν νέα κεφαλαιακή ενίσχυση καθώς η οργανική κερδοφορία, το υφιστάμενο ισχυρό κεφαλαιακό απόθεμα (Alpha, Πειραιώς) και αν χρειασθεί κι οι πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων (Εθνική) θα καλύψουν τον λογαριασμό.

Στον αντίποδα, η Eurobank θα χρειασθεί, όπως όλα δείχνουν, κεφαλαιακή ενίσχυση, η οποία θα συνδυασθεί με το εγχείρημα -μερικής- ιδιωτικοποίησής της.