Τη μορφή χιονοστιβάδας παίρνει το κίνημα της φθηνής πατάτας. Μπορεί όλα να ξεκίνησαν στην Πιερία, όμως όσο περνούν οι μέρες το κίνημα επεκτείνεται και σε άλλες περιοχές της χώρας και σε νέα προϊόντα όπως το λάδι, το μέλι, το ρύζι και το αρνί.

Ήδη ο Δήμος Γαλατσίου συγκεντρώνει παραγγελίες από τους δημότες του. Η τιμή έχει κλειδώσει στα 6,40 ευρώ για τη συσκευασία των 20 κιλών και στα 9 ευρώ για το σακί των 30 κιλών. Βέβαια, στη λεωφόρο Κύμης, δίπλα στο Άλσος Βεΐκου, φορτηγό πουλάει, χωρίς παραστατικά φυσικά, πατάτα προς 0,10 ευρώ το κιλό!

Την ίδια ώρα, η επικρατούσα τιμή χονδρικής στην Κεντρική Αγορά Αθηνών διαμορφώνεται στο 0,40 ευρώ το κιλό -κυμαίνεται από 0,14 ευρώ έως 0,55 ευρώ το κιλό ανάλογα με την ποιότητα-, όταν το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι ήταν 0,65 ευρώ το κιλό.

Παράλληλα, πληροφορίες αναφέρουν πως κτηνοτρόφοι από τον Λαγκαδά σκέφτονται σοβαρά να προχωρήσουν σε ανάλογη κίνηση για να εξασφαλίσουν καλύτερο κέρδος για τους ίδιους και καλύτερη τιμή για τους καταναλωτές.

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, οι κτηνοτρόφοι σκέφτονται να ρίξουν την τιμή του αρνιού στα 7,5 ευρώ το κιλό, όταν στο κρεοπωλείο πωλείται πάνω από 10 ευρώ. Του κινήματος της πατάτας και της παράκαμψης των μεσαζόντων είχε προηγηθεί πέρυσι αντίστοιχη πρωτοβουλία στην Κρήτη από ομάδα κτηνοτρόφων, η οποία αφενός πέτυχε καλύτερη τιμή για τους παραγωγούς και αφετέρου έδωσε τη δυνατότητα στους καταναλωτές να αγοράσουν φθηνότερα.

Πρόκειται για την ομάδα κτηνοτρόφων «Κρητικά Μιτάτα», η οποία παρέκαμψε τους μεσάζοντες και προχώρησε σε συμφωνία συνεργασίας με 25 τοπικά κρεοπωλεία και με μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ.

Η κίνηση των κτηνοτρόφων από την Κρήτη δεν περιορίστηκε στη διάθεση «ανώνυμων» αμνοεριφίων. Προχώρησε ένα βήμα παρά πέρα. Η ομάδα εισήλθε στη χονδρική διάθεση του αιγοπρόβειου κρέατος, ενώ τα προϊόντα της απέκτησαν και brand name. Επώνυμη είναι και μια άλλη αντίστοιχη προσπάθεια, πάλι από την Κρήτη.

Αναφερόμαστε στην Ένωση Πεζών, η οποία εδώ και αρκετό καιρό διαθέτει στην αγορά το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Ελαιοπαραγωγοί σε δοχείο 5 λίτρων και κουτί 1 λίτρου Prisma της Tetra Pak. Οι ελαιοπαραγωγοί της Ένωσης Πεζών Κρήτης προχώρησαν στην εμφιάλωση αυτού του λαδιού με στόχο, όπως αναφέρουν στον δικτυακό τους τόπο, να στηρίξουν τα ελληνικά νοικοκυριά στη δύσκολη οικονομική συγκυρία, να αναδείξουν το ανώτερης ποιότητας λάδι ελιάς σε προσιτό αγαθό για να το τρώνε όλοι, να προσθέσουν αξία στην καθημερινή διατροφή, να καταπολεμήσουν την ακρίβεια και να ξέρει ο καταναλωτής τι ακριβώς αγοράζει και σε ποια τιμή.

Για τον λόγο αυτόν άλλωστε στη συσκευασία η Ένωση αναγράφει πoύ καταλήγουν τα χρήματα των καταναλωτών, δηλαδή τι ποσοστό εισπράττει η Ένωση, το περιθώριο κέρδους του καταστήματος λιανικής πώλησης και τι ποσό καταλήγει στο κράτος.

«Καπέλο» από το χωράφι στο ράφι

Η σημαντική διαφορά μεταξύ της τιμής της φθηνής πατάτας του Νευροκοπίου και της τιμής λιανικής στον πάγκο της λαϊκής και στο ράφι του σούπερ μάρκετ, που είναι και τρεις φορές μεγαλύτερη, είναι μια δύσκολη εξίσωση. Και αυτό γιατί η λύση σε αυτό το πρόβλημα επιδέχεται διαφόρων ερμηνειών.

Οι μεν παραγωγοί υποστηρίζουν ότι το «καπέλο» στην τιμή οφείλεται στους μεσάζοντες, οι δε έμποροι λένε ότι οι φθηνές πατάτες του Νευροκοπίου που πωλούνται είναι "παλιοκαιρισμένες". Δηλαδή είναι συγκομιδής Οκτωβρίου, έχουν μείνει απούλητες όλο αυτό το διάστημα και αντί να καταλήξουν στη χωματερή επιλέχτηκε η λύση του «σκοτώματος» της τιμής.

Από την άλλη πλευρά, δεν είναι λίγοι, μεταξύ των οποίων και ανώτατα στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης, που υποστηρίζουν ότι οι παραγωγοί που πουλάνε σήμερα την πραμάτεια τους προς 0,25 ευρώ το κιλό θα μπορούσαν να το είχαν πράξει εδώ και αρκετό καιρό.

Όχι κατ’ ανάγκην μέσω του διαδικτύου την ύστατη ώρα, αλλά στις λαϊκές αγορές, αφού έχουν τη δυνατότητα να διαθέτουν πάγκο προσφέροντας στους καταναλωτές τα προϊόντα τους σε ανταγωνιστικές τιμές σε σχέση με τους εμπόρους, αφού δεν μεσολαβούν οι μεσάζοντες. Αυτό μέχρι στιγμής όσοι εξακολουθούν να ψωνίζουν στις λαϊκές αγορές δεν το έχουν διαπιστώσει.

Αντιθέτως, η εικόνα που υπάρχει είναι ότι η διαφορά των τιμών μεταξύ των παραγωγών που έχουν πάγκο στις λαϊκές αγορές και των εμπόρων είναι από μικρή έως ανύπαρκτη. Αυτή η κατάσταση αποδίδεται, μεταξύ άλλων, και στα υψηλά κόστη μεταφοράς.

Το πιο μεγάλο «καπέλο» των μεσαζόντων, το κέρδος του παραγωγού και αυτό του λιανεμπόρου το γνωρίζουν καλύτερα από όλους οι κρίκοι της αλυσίδας, η οποία κρατά τις τιμές στα ύψη, την ώρα όπου το ελληνικό νοικοκυριό έχει δεχθεί μεγάλη περικοπή στους μισθούς και έχει αναγκαστεί να πληρώσει και με το παραπάνω τα κρατικά χαράτσια. Οπότε το κίνημα της πατάτας, στο μέτρο του δυνατού, κατάφερε να σπάσει αυτήν την αλυσίδα.

Την ίδια ώρα, πέρα από το πρόσκαιρο όφελος στον οικογενειακό προϋπολογισμό από τη μείωση των τιμών στις πατάτες, στο αρνί ή στο λάδι, η ουσία είναι ότι η Ελλάδα αποκτά έστω και με καθυστέρηση δεκαετιών συνειδητοποιημένους καταναλωτές.