Βαθιά πτώση καταγράφει χθες και σήμερα ο τραπεζικός τομέας στη Σοφοκλέους, δίνοντας τον τόνο και στην υπόλοιπη αγορά, καθώς η ανησυχία για την υγεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος έχει πλέον πανευρωπαϊκές διαστάσεις.

Οι πληροφορίες ότι το θέμα της ανταλλαγής ελληνικών ομολόγων πρέπει να έχει «κλείσει» ως τις 9 Σεπτεμβρίου, κι ότι τελικά το ποσοστό απομείωσης που θα εγγράψουν στα αποτελέσματα εξαμήνου, εξαιτίας του rollover, θα είναι της τάξεως του 21% (με κάποιες -όχι πολλές- εξαιρέσεις στις οποίες η απομείωση θα είναι 2 - 3 ποσοστιαίες μονάδες μικρότερη) αλλά και οι φήμες ότι κάποιες τράπεζες έχουν ήδη κάνει χρήση του έκτακτου μηχανισμού ρευστότητας, του ELA, ήταν, σύμφωνα με πηγές της αγοράς, οι «αφορμές» της χθεσινής πτώσης.

Ωστόσο, οι ίδιοι παραδέχονται ότι με τις σημερινές συνθήκες στην οικονομία (που αποτυπώνονται στις εκτιμήσεις για μείωση του ΑΕΠ ως και 5,3% για το 2011) και στην κοινωνία (καθώς υπάρχουν φόβοι για επανάληψη των πάσης φύσεως κινητοποιήσεων, με τη λήξη του θέρους και την εφαρμογή των νέων σκληρών μέτρων) ουσιαστικά υπάρχει «απεργία» αγοραστών», που δεν πρόκειται να διακοπεί σύντομα, αλλά και νέα φυγή κεφαλαίων από τη χρηματιστηριακή αγορά, με κύριο... θύμα το πιο «ρευστό» χαρτί της ελληνικής αγοράς, την Εθνική, που κατέγραψε χθες πτώση 9% με κλείσιμο στα 3,23 ευρώ.

Και στο βάθος, βέβαια, υπάρχει ο υπαρκτός φόβος ότι κάποιες τράπεζες ίσως καταλήξουν στην «κρατικοποίηση», μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, γεγονός που διασφαλίζει μεν την προστασία των καταθετών από κάθε ενδεχόμενο, αλλά αποτελεί απειλή για τους μετόχους.

Πράγματι, τα μέτρα που λήφθηκαν για τη θωράκιση της λειτουργίας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και την προστασία των καταθετών (η αποτύπωση των επισφαλειών μέσω της BlackRock, η ετοιμότητα για τη διατήρηση της ρευστότητας μέσω του μηχανισμού ELΑ και η δημιουργία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) διασφαλίζουν τον στόχο αυτόν απόλυτα, χωρίς ωστόσο να αναιρούν τον φόβο του dilution για τους μετόχους των τραπεζών εφόσον η τράπεζα στην οποία έχουν επενδύσει δεν μπορέσει να βρει άλλον τρόπο ενίσχυσης των κεφαλαίων της και αναγκαστεί να καταφύγει στο Ταμείο.

«Κερασάκι» για την ελληνική... τούρτα η ραγδαία επιδείνωση του διεθνούς και ιδιαίτερα του ευρωπαϊκού τοπίου, με αιχμές την κρίση κρατικών χρεών αλλά και τους κλυδωνισμούς στο πανευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, που οδηγεί πολλούς αναλυτές στο συμπέρασμα ότι οι αγορές έχουν εισέλθει ξανά -τρία χρόνια μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση- σε «αχαρτογράφητη» περιοχή.

Το Εuro2day.gr κατέγραψε έγκαιρα το ενδεχομένο νέας... αναταραχής στις τιμές των τραπεζικών μετοχών από το πρωί της Δευτέρας, επισημαίνοντας ότι η τρέχουσα εβδομάδα είχε «Δύο καυτές πατάτες για τις τράπεζες», αναλύοντας το πλήγμα στη ρευστότητα που θα επιφέρει η μείωση των καταθέσεων του Δημοσίου λόγω αποπληρωμής ομολόγων, τις συνέπειες από το rollover αλλά και τις ανησυχίες που έχουν δημιουργηθεί συνολικά για το δεύτερο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας, μετά την απαίτηση των Φινλανδών για εγγυήσεις.

Ήδη από προχθές, άλλωστε, ήταν έντονη η φημολογία ότι κάποιες τράπεζες είτε ζήτησαν την ενεργοποίηση του έκτακτου μηχανισμού παροχής ρευστότητας ELA είτε προτίθενται να το κάνουν στο αμέσως προσεχές διάστημα. Παρότι οι φήμες αυτές επισήμως δεν έχουν επιβεβαιωθεί, το ζήτημα είναι ότι η τυχόν χρήση του ELA «δαιμονοποιείται» στην αγορά, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για μηχανισμό προστασίας του τραπεζικού συστήματος που ουδεμία επίδραση έχει για τους μετόχους ή τους καταθέτες.

Σημαντική όμως είναι και η φιλολογία που έχει αναπτυχθεί γύρω από τον έλεγχο τον οποίο θα κάνει η BlackRock στις προβλέψεις για επισφαλή δάνεια των ελληνικών τραπεζών.

Παρότι οι ίδιοι οι τραπεζικοί παράγοντες παραδέχονται ότι ασφαλώς μέσα από αυτήν τη διαδικασία θα υπάρξει αύξηση των επισφαλειών τους, η διαρροή φημών στην αγορά για το εύρος αυτής της διαφοράς επιδρά ήδη δυσμενώς στις χρηματιστηριακές τιμές και η αβεβαιότητα για το αποτέλεσμα του ελέγχου θα κρατήσει μήνες ώσπου να ολοκληρωθεί η διαδικασία από την BlackRock.

Στο μεσοδιάστημα, με δεδομένη την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των τραπεζών είτε στο τέλος του μήνα είτε με ειδική παράταση, πριν από τα μέσα του ερχόμενου (μετά την 9η Σεπτεμβρίου, για να έχουν υπολογιστεί οι απομειώσεις από το roll over) και τη γενικότερη οικονομική κατάσταση, είναι πιθανό ότι η αγορά θα σύρεται από τους πωλητές.

Στην εκτίμηση αυτή συνηγορούν και η πορεία του κλάδου στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια αλλά και η απροθυμία των ξένων τραπεζών να δανείσουν η μία την άλλη, που οδηγεί ολοένα και περισσότερα ιδρύματα στην ΕΚΤ για χρηματοδότηση σε βαθμό που αρχίζει να είναι συγκρίσιμος με την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.
 
Σφίγγει ο κλοιός στις ευρωπαϊκές τράπεζες

Πυκνά σύννεφα μαζεύονται τις τελευταίες ημέρες πάνω από τον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο. Οι καταθέσεις overnight στην ΕΚΤ χθες το βράδυ έφτασαν τα 128,7 δισ. ευρώ, ποσό που είναι τριπλάσιο του μέσου όρου της φετινής χρονιάς. Εξέλιξη που δείχνει ότι οι τράπεζες προτιμούν να «παρκάρουν» τα κεφάλαιά τους στην ασφάλεια της κεντρικής τράπεζας παρά να τα δανείζουν σε άλλες.
Η διαφορά μεταξύ του τρίμηνου euribor και του overnight indexed swap rate (ένας δείκτης που χρησιμοποιείται για να μετρήσει τη διάθεση των τραπεζών να δανείζουν η μία την άλλη) έφτασε στο 0,66, μια ανάσα από το υψηλό του Μαΐου του 2009.

Στα χρηματιστήρια ο κλάδος μετρά απώλειες 20% τον Αύγουστο. O βρετανικός κρατικός όμιλος Royal Bank of Scotland με 43% και η γαλλική Societe Generale με 39% ηγούνται της πτώσης.

Ταυτόχρονα, η επιπλέον απόδοση που ζητούν οι επενδυτές προκειμένου να αγοράσουν τραπεζικά ομόλογα έφτασε τις 302 μονάδες βάσης (3,2%) έναντι των κρατικών τίτλων, επίπεδο που είναι το υψηλότερο από τον Ιούλιο του 2009, σύμφωνα με την Bank of America.

Στα ύψη βρίσκεται και το κόστος ασφάλισης για τον κίνδυνο των τραπεζικών ομολόγων. Ο δείκτης Markit iTraxx Financial, ο οποίος παρακολουθεί τα CDSs των 25 μεγαλύτερων ομίλων της Γηραιάς Ηπείρου, σκαρφάλωσε στις 252 μονάδες, ενώ ήταν στις 149 την περίοδο της κατάρρευσης της Lehman.

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι έχουν περάσει σχεδόν τέσσερα χρόνια από τη στιγμή που ξέσπασε η παγκόσμια κρίση, αλλά τα προβλήματα συσσωρεύονται. Οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι πολιτικοί κινήθηκαν επιθετικά για να θεραπεύσουν το σύμπτωμα -έλλειψη μετρητού-, όμως δεν κατάφεραν να επιλύσουν το βαθύτερο πρόβλημα: ορισμένες ευρωπαϊκές τράπεζες αντιμετωπίζουν αυξανόμενο κίνδυνο αφερεγγυότητας λόγω της κρίσης κρατικού χρέους που εξαπλώνεται πέρα από την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία και αγγίζει την Ισπανία και την Ιταλία.
Τα προβλήματα μεγαλώνουν και εξαιτίας των ανησυχιών για νέα επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας και για τον κίνδυνο υποτροπής της ύφεσης.