Γιατί ασθμαίνει τώρα το Χρηματιστήριο

Παρά τα ισχυρά θεμελιώδη των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, τις υψηλές χρηματικές διανομές και τους ελκυστικούς δείκτες, η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά συνεχίζει την πλαγιοκαθοδική πορεία, εικόνα που παραπέμπει σε προσεκτικές αλλά συστηματικές και συνεχείς ρευστοποιήσεις.

Οι απορούσες αναλύσεις συνήθως στέκονται στην υψηλή κερδοφορία των εισηγμένων και δη των τραπεζών (συνολικά τα κέρδη αθροιστικά των εισηγημένων έχουν αγγίξει ή και ξεπεράσει τα προ κρίσης επίπεδα), γεγονός βεβαίως που δημιουργεί ελκυστικά P/E ή P/BV ratios ή άλλους δείκτες αποτίμησης σε σύγκριση με τις ομοειδείς εταιρείες που είναι εισηγμένες σε άλλα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Κάτι που είναι ιδιαίτερα ορατό στη σύγκριση των θεμελιωδών των ελληνικών με τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Και επιπλέον οι χρηματικές διανομές (μερίσματα συν επιστροφές κεφαλαίου) δημιουργούν ετήσιες αποδόσεις πολύ υψηλότερες των κρατικών τίτλων, βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων. Για το επιτόκιο των τραπεζικών καταθέσεων βεβαίως δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση.

Οι περισσότεροι αναλυτές προσθέτουν και τα της πορείας της ελληνικής οικονομίας, την οποία θεωρούν θετική και ανέφελη για το μέλλον (αυτό βεβαίως είναι ένα ξεχωριστό θέμα). Τι φταίει λοιπόν; Η εξήγηση βρίσκεται βεβαίως στη γενικότερη -ευρωπαϊκή αλλά και παγκόσμια- οικονομική συγκυρία και κυρίως στο πώς αρθρώνονται με αυτήν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ελληνικού Χρηματιστηρίου.

1ον. Ρηχή αγορά, έλλειψη «εθνικής προέλευσης» ρευστότητας

Η συντριπτική πλειονότητα των κεφαλαίων που είναι επενδεδυμένα σε ελληνικές μετοχές (αν αφαιρεθούν οι θέσεις των βασικών μετόχων-ιδιοκτητών) προέρχονται από ξένους θεσμικούς μεσο-βραχυπρόθεσμους επενδυτές. Αυτό φαίνεται και στους όγκους συναλλαγών που «φουσκώνουν» υπερβολικά όταν αγοράζουν ή πουλάνε μαζικά οι «ξένοι» και στην προφανή έλλειψη ισχυρών ελληνικής διαχείρισης θεσμικών επενδυτών με μεγάλα κεφάλαια, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σταθεροποιητικά για την αγορά.

Η βασική συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι η «αγελαία συμπεριφορά» των μετοχών. Είτε πέφτουν όλες μαζί είτε ανεβαίνουν όλες μαζί, όταν οι «ξένοι» πουλάνε ή αγοράζουν, αντιστοίχως.

2ον. Τι καθορίζει τώρα τη στάση των «ξένων θεσμικών»

Υπάρχουν δύο βασικοί παράγοντες-κίνδυνοι που ήδη επηρεάζουν -προς το παρόν- την έξοδο κεφαλαίων από το ελληνικό Χρηματιστήριο και τροφοδοτούν με συστηματικές αλλά προσεκτικές πωλήσεις την πλαγιοκαθοδική κίνηση του γενικού δείκτη.

Κίνδυνος Α: Οι προσδοκίες για το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών. Η Goldman Sachs προέβλεψε την περασμένη εβδομάδα ότι το ευρώ θα μπορούσε να πέσει έως και 10% έναντι του δολαρίου, εάν ο Τραμπ επιβάλει εκτεταμένους δασμούς και μειώσει τους εσωτερικούς φόρους. Αυτό σημαίνει υποτίμηση όλων των assets τα ευρωζώνης κατά 10%.

Παράλληλα μια μελέτη του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου στην Κολωνία ανέφερε ότι ένας εμπορικός πόλεμος θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ της μεγαλύτερης οικονομίας της ΕΕ, δηλαδή της Γερμανίας, κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα. Σε μια Γερμανία με ΑΕΠ γύρω (συν-πλην) από το μηδέν, η αρνητική μεταβολή στο ΑΕΠ της κατά 1,5% θα είναι καταστροφική, καθώς ήδη η αυτοκινητοβιομηχανία της, ατμομηχανή της γερμανικής οικονομίας, έχει εισέλθει σε κρίση (βλ. Volkswagen αλλά και Mercedes και BMW).

Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι φοβούνται ότι οι επαπειλούμενοι δασμοί του Τραμπ θα μπορούσαν να μειώσουν τις εξαγωγές της ΕΕ στις ΗΠΑ κατά περίπου 150 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως (δηλώσεις προέδρου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ στους Financial Times). Αυτό σημαίνει άμεση ύφεση (και βεβαίως ταχύτερη αποκλιμάκωση των επιτοκίων πιθανότατα...).

Συμπέρασμα: Υποτίμηση 10% συν απειλή ύφεσης -έστω προσωρινής- είναι μια καλή αφορμή για πωλήσεις, όταν μάλιστα έχει προηγηθεί ένα ράλι τριψήφιο μετά την Covid. Αργότερα και εφόσον το ελληνικό χρηματιστήριο δεν αναβαθμιστεί (βλ. στη συνέχεια), οι ίδιοι παίκτες θα μπορούσαν να αγοράσουν πολύ φθηνότερα.

Κίνδυνος Β: Η έξοδος κεφαλαίων λόγω αναβάθμισης του ΧΑ. Οι παλαιότεροι το «έχουμε ξαναδεί το έργο». Το ελληνικό χρηματιστήριο είχε αναβαθμιστεί λίγο μετά το 2000 και λόγω των τεράστιων εκροών έπεφτε επί μήνες. Ήδη υπάρχουν αναλύσεις μεγάλων επενδυτικών οίκων που επισημαίνουν τον κίνδυνο.

Εγραφε ο Γ. Σαββάκης στο euro2day.gr προ ημερών: «Η JP Morgan, ο μεγαλύτερος παίκτης στην επενδυτική τραπεζική στον κόσμο, επεσήμανε ήδη από τον Μάρτιο: "Θυμόμαστε όταν η Ελλάδα αναβαθμίστηκε σε αναπτυγμένη αγορά το 2001. Το ενδιαφέρον για την αγορά έπεσε κατακόρυφα και δεν βλέπουμε γιατί αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά. Δεν έχουμε ακούσει ακόμη ούτε έναν Ευρωπαίο επενδυτή των αναπτυγμένων αγορών που να θέλει να προσθέσει την Ελλάδα στους δείκτες αναφοράς του"».

Στο ίδιο άρθρο επισημαίνεται επίσης ότι ένα μεγάλο πρόβλημα για την αγορά είναι ότι οι εκροές κεφαλαίων (outflows) θα ήταν πολύ μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες εισροές κεφαλαίων (inflows). «H JP Morgan εκτιμά τις καθαρές εκροές (outflows - inflows δηλαδή), μόνο από την αναβάθμιση του MSCI, σε 1,8 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα θα ήταν η μικρότερη αγορά του MSCI, πίσω από την Πορτογαλία και την Αυστρία, και άρα πολύ μικρό μέγεθος για να ασχοληθούν οι ξένοι διαχειριστές».

Συμπέρασμα

Η επαπειλούμενη επιβολή δασμών από τον Τραμπ σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα (κάτι που θα κάνει και η Κάμαλα Χάρις, αλλά με πιο συζητήσιμο τρόπο ίσως…) φέρνει υποτίμηση των ευρωπαϊκών assets κατά 10% και έντονες υφεσιακές πιέσεις στην ευρωζώνη. Πρόκειται για εκρηκτικό μείγμα, που τουλάχιστον για κάποια μεταβατική περίοδο θα δημιουργήσει προβλήματα στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια (πλην του Σίτι ίσως…).

Αν προστεθεί και το αρνητικό ισοζύγιο εισροών-εκροών κεφαλαίων θεσμικών επενδυτών από την προαναγγελθείσα αναβάθμιση του ΧΑ, τότε η αποχώρηση σημαντικού ύψους κεφαλαίων από τις ελληνικές μετοχές δεν είναι απλώς δεδομένη, μάλλον έχει ξεκινήσει, εξ ου και η εικόνα των τελευταίων πολλών εβδομάδων.

Αργότερα:

1.  Η μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ (ελπίζουμε…).
2. Το τέλος του ρωσο-ουκρανικού πολέμου (αν υπάρξει μαζί με αποκατάσταση των εμπορικών συναλλαγών και την ομαλή ροή αερίου προς την Ευρώπη…).
3. Η ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας (με χρηματοδότηση μέσω έκδοσης κοινού χρέους, αν δεχτεί η Γερμανία, που σημαίνει ανάσταση της χαλυβουργίας, ενίσχυση της υψηλής τεχνολογίας στην οποία η ΕΕ καθυστερεί έναντι ΗΠΑ και Κίνας), διότι ήδη στις Βρυξέλλες γνωρίζουν ότι ο Τραμπ θα παρατήσει περίπου το ΝΑΤΟ, καθώς πιστός στο παλιό δόγμα του απομονωτισμού των Ρεπουμπλικάνων, θα κάνει πράξη αυτό που έχει πει, ότι δηλαδή η Ευρώπη θα πρέπει να επωμιστεί μόνη της το βάρος της ασφάλειάς της.

Αν όλα αυτά συμβούν, θα δημιουργηθεί ένα νέο επίπεδο ισορροπίας που θα δημιουργήσει και νέο πλαίσιο κίνησης στις αγορές και την αναζήτηση ενός νέου σημείου ισορροπίας. Αλλά μέχρι τότε μάλλον θα μεσολαβήσει αρκετός χρόνος. Και για όσους έχουν φροντίσει να διαθέτουν ρευστότητα, αυτό θα είναι ένα «παράθυρο ευκαιρίας».

Για όσους έχουν θέσεις…

* Το παραπάνω άρθρο δεν αποτελεί σύσταση επενδυτικής στρατηγικής αναφορικά με χρηματοπιστωτικά μέσα ή εκδότες χρηματοπιστωτικών μέσων και δεν περιέχει την οποιαδήποτε γνώμη σχετικά με την παρούσα ή μελλοντική αξία χρηματοπιστωτικών μέσων. Οι πληροφορίες και οι απόψεις στο συγκεκριμένο άρθρο είναι για ενημέρωση του αναγνώστη και μόνο.