Πώς ο εσωτερικός έλεγχος τονώνει την απόδοση των επιχειρήσεων

Τα αποτελέσματα της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια διπλωματικής εργασίας του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Εφαρμοσμένη Διαχείριση Κινδύνων» του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), για το πως επηρεάζει ο Εσωτερικός Έλεγχος (ΕΕ) την απόδοση των επιχειρήσεων δικαιολογούν την σημαντικότητά του και αποδεικνύουν την θετική του επίδραση στις λειτουργίες και στα αποτελέσματα της επιχείρησης.

Για την εξαγωγή της έρευνας λήφθηκαν συγκεκριμένες παραδοχές που επηρεάζουν την λειτουργία του ΕΕ, διεξαγόμενες από τα Διεθνή Πρότυπα για την Επαγγελματική Εφαρμογή του ΕΕ. Οι παραδοχές αυτές αφορούν:

• Την Αντικειμενικότητα και Ανεξαρτησία των εσωτερικών ελεγκτών
• Την Επαγγελματική Επάρκεια και Επαγγελματική Επιμέλεια
• Την Εργασιακή Απόδοση, την Παρακολούθηση των αποτελεσμάτων του ελέγχου και την Εφαρμογή των Δικλείδων Ασφαλείας.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε εθνικό επίπεδο με διάρκεια έξι μηνών και είχε στόχο την αξιολόγηση και συσχέτιση των παραπάνω παραδοχών με την απόδοση των επιχειρήσεων σε χρηματοοικονομικό επίπεδο. Θεωρώντας στάσιμους τους παράγοντες του πληθωρισμού, την κυβερνητική πολιτική καθώς και τον τρόπο διοίκησης και στρατηγικής μίας επιχείρησης, καταλήξαμε στο συμπέρασμα θετικής συσχέτισης ανάμεσα “στη χρηματοοικονομική απόδοση της επιχείρησης και τον ΕΕ”.

Μέσα από την συλλογή ερωτηματολογίων από εσωτερικούς ελεγκτές συγκεκριμένων εισηγμένων επιχειρήσεων και την εξαγωγή οικονομικών πληροφοριών για τις επιλεγμένες επιχειρήσεις εξετάσαμε κάθε παραδοχή ξεχωριστά. Η επιλογή εισηγμένων εταιρειών στην διαλογή του δείγματος έγινε βάσει της πρόσβασης στην πληροφόρηση και φυσικά την ύπαρξη τμήματος εσωτερικού ελέγχου.

Από την άλλη πλευρά, ο κλάδος των εταιρειών δεν αποτέλεσε παράγοντα επιλογής καθώς στόχος αποτελεί η απόδειξη της υπόθεσής μας ανεξαρτήτως κλάδου επιχείρησης. Να αναφερθεί πως τα χρόνια εμπειρίας στο ποσοστό των ερωτηθέντων ήταν ανάλογα σε όλες τις διαβαθμίσεις και κατείχαν το λιγότερο τριτοβάθμια εκπαίδευση με το 20% να είναι πιστοποιημένοι εσωτερικοί ελεγκτές.

Για την εξαγωγή των οικονομικών πληροφοριών χρησιμοποιήθηκαν οικονομικά στοιχεία συγκεκριμένης περιόδου, ανάλογης με αυτής των ερωτηματολογίων, πραγματοποιήθηκε σύγκριση με εταιρείες αντίστοιχου μεγέθους έτσι ώστε να υπάρξει εύλογη κατάταξη των διεξαγόμενων πληροφοριών με βάση την χρηματοοικονομική απόδοση των επιχειρήσεων. Η στατιστική σημαντικότητα των μεταβλητών που χρησιμοποιήθηκαν υποδεικνύει την αρχική υπόθεση της έρευνας, ότι ο ΕΕ προσθέτει αξία σε μία επιχείρηση.

Η έρευνα αυτή είναι η πρώτη του είδους της με βάση τις ελληνικές επιχειρήσεις. Σε σχέση με μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί στο εξωτερικό πάνω στον εσωτερικό έλεγχο και την χρηματοοικονομική απόδοση των επιχειρήσεων, η συγκεκριμένη έρευνα δεν αποτελεί case study συγκεκριμένης εταιρείας αλλά μία γενίκευση της συσχέτισης του ΕΕ και της απόδοσης των επιχειρήσεων ανεξαρτήτως κλάδου που επιβεβαιώνει και αποδεικνύει τον ορισμό του ΕΕ.

Τα σημαντικότερα συμπεράσματα της έρευνας αναλύονται επακολούθως:

Α) Στο πρώτο τμήμα της έρευνας, που αφορά την Αντικειμενικότητα & Ανεξαρτησία των εσωτερικών ελεγκτών ως παράγοντας που επηρεάζει την Χρηματοοικονομική Απόδοση της επιχείρησης, λαμβάνεται υπόψιν η σημαντικότητα των γνωρισμάτων των μελών της ελεγκτικής ομάδας και τον ρόλο που παίζουν κατά την διεξαγωγή του ελέγχου. Συγκεκριμένα, το επίπεδο ανεξαρτησίας και η παραγωγή αντικειμενικού έργου από την πλευρά των εσωτερικών ελεγκτών αποτελούν γνωρίσματα ύψιστης σημασίας για την εκτέλεση ενός αμερόληπτου έργου, τα οποία δίνουν την δυνατότητα της βελτίωσης των εσωτερικών διαδικασιών της επιχείρησης.

Πέρα από τα μέλη των εσωτερικών ελεγκτών της επιχείρησης σημαντικό ρόλο εμφανίζει να έχει η ανεξαρτησία και η ύπαρξη μη εκτελεστικών μελών εντός της Επιτροπής Ελέγχου. Παρατηρείται πως η απόδοση της επιχείρησης εξαρτάται σε μέγιστο βαθμό από τους δύο προαναφερθέντες παράγοντες και σύμφωνα με την πραγματοποιθείσα έρευνα μεταβάλλεται σε σχέση με αυτούς προς την ίδια παράλληλη κατεύθυνση, εμφανίζοντας υψηλή απόδοση στατιστικά.

Εξίσου σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την πρώτη παραδοχή της ερευνητικής μας μελέτης, είναι η πρόσβαση των εσωτερικών ελεγκτών στα τμήματα της επιχείρησης για την βέλτιστη διεξαγωγή του ελέγχου. Όσο πιο εύκολη και δυνατή είναι η πρόσβαση σε όλα τα τμήματα της εταιρείας, τόσο πιο αντικειμενικός και ανεξάρτητος ο έλεγχος με αποτέλεσμα μεγαλύτερη επιρροή στα χρηματοοικονομικά δεδομένα της επιχείρησης.

Β) Το δεύτερο τμήμα της έρευνας εξετάζει το πως επηρεάζει η Επαγγελματική Επάρκεια και Επαγγελματική Επιμέλεια των εσωτερικών ελεγκτών την Χρηματοοικονομική Απόδοση της επιχείρησης. Τα αποτελέσματα της έρευνας υποδεικνύουν όχι μόνο πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η εκπαίδευση των ατόμων αλλά και η συνεχής εξέλιξή τους στον συγκεκριμένο τομέα, με στόχο την διαχείριση του αυξανόμενου κίνδυνου, καθώς αποτελεί έναν περιβάλλον το οποίο απαιτεί συνεχείς εγρήγορση και ευελιξία.

Γ) Τέλος, τα αποτελέσματα της έρευνας υποδηλώνουν την μεγάλη επιρροή της εφαρμογής των προτύπων διεξαγωγής, από τα Διεθνή Πρότυπα για την Επαγγελματική Εφαρμογή του ΕΕ, στην Χρηματοοικονομική Απόδοση της επιχείρησης, καθώς η “Εργασιακή Απόδοση”, η “Παρακολούθηση της Προόδου των αποτελεσμάτων του ελέγχου” και η “Εφαρμογή των Δικλείδων Ασφαλείας” αποδείχθηκε να είναι παράγοντες με μεγάλη στατιστική σημασία. Για την ακρίβεια, τα αποτελέσματα της έρευνας υπέδειξαν, πέρα της σωστής εφαρμογής των Προτύπων και του συνεχούς σκεπτικισμού στον οποίο υποβάλλεται να επιδιώκει ο εσωτερικός ελεγκτής, την σημαντικότητα της κατάλληλης επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη της διοίκησης και στους εσωτερικούς ελεγκτές.

Η επικοινωνία ανάμεσα στην διοίκηση και στους εσωτερικούς ελεγκτές πρέπει να είναι τέτοια με στόχο τα προτεινόμενα μέτρα και οι δικλείδες ασφαλείας των εσωτερικών ελεγκτών να προχωρήσουν σε εφαρμογή με την ταυτόχρονη ικανοποίηση της διοίκησης για τα αντίστοιχα μέτρα. Μεγάλο ρόλο εμφανίζει να έχει η κουλτούρα και η πολιτική της εταιρείας και κατά πόσο αυτή εφαρμόζεται διότι η σχέση των εσωτερικών ελεγκτών με τους υπαλλήλους της εταιρείας αποτελεί σημαντικό γρανάζι για την ολοκλήρωση ενός ελέγχου με τέτοιον τρόπο που να φέρνει βελτίωση στης απόδοση της επιχείρησης.

Η συσχέτιση ανάμεσα στις παραδοχές που επηρεάζουν την λειτουργία του εσωτερικού ελέγχου και στην χρηματοοικονομική απόδοση της επιχείρησης αποδεικνύουν την σημαντικότητα του ΕΕ, όπως αυτή αναδείχθηκε μέσω των αποτελεσμάτων της έρευνας που παρουσιάστηκαν παραπάνω, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως ο ΕΕ προσθέτει αξία στην επιχείρηση, συμβάλει στην βελτίωση των διαδικασιών και στην διαχείριση του αυξανόμενου επιχειρησιακού κινδύνου.

Η παραπάνω έρευνα πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια διπλωματικής εργασίας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Ο ρόλος της εκπαίδευσης και εξειδίκευσης των εν ενεργεία αλλά και μελλοντικών στελεχών ιδιωτικών και δημόσιων οργανισμών και φορέων στους βασικούς πυλώνες της εταιρικής διακυβέρνησης, όπως είναι ο Εσωτερικός Έλεγχος και η Διαχείριση Κινδύνων, θεωρείται πλέον ιδιαίτερα κομβικός.

Στην Ελλάδα, το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Εφαρμοσμένη Διαχείριση Κινδύνων» του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, με τις αντίστοιχες ειδικεύσεις του Εσωτερικού Ελέγχου / Internal Audit και της Διαχείρισης Κεφαλαίων και Κινδύνων / Risk Management, αποτελεί το μοναδικό εξειδικευμένο Πρόγραμμα στην Ελλάδα που ‘θεραπεύει’ πολυδιάστατα και ολιστικά τη Διαχείριση Κινδύνων.

* Οι αιτήσεις συνεχίζονται και μπορείτε να βρείτε την Προκήρυξη και την Αίτηση Συμμετοχής εδώ. Η περίοδος υποβολής αιτήσεων για το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024 λήγει στις 18/06/2023. Δείτε video με πληροφορίες για το πρόγραμμα εδώ.

Γράφουν: 

• Δημήτρης Καινούργιος (φωτ. κέντρο), Καθηγητής Χρηματοοικονομικής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Διευθυντής του ΠΜΣ «Εφαρμοσμένη Διαχείριση Κινδύνων» και Διευθυντής του Κέντρου Μελετών και Εκπαίδευσης Χρηματοοικονομικής (ΚΕΜΕΧ), ΕΚΠΑ
• Φραγκώ Κουραντή (φωτ. δεξιά), Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Μέλος Συντονιστικής Επιτροπής του ΠΜΣ «Εφαρμοσμένη Διαχείριση Κινδύνων», ΕΚΠΑ
• Μαρία Πέππα (φωτ. αριστερά), Μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Εφαρμοσμένη Διαχείριση Κινδύνων», ΕΚΠΑ