Η Μέση Ανατολή ερίζει για τα... μάτια του Τραμπ

Απευθυνθείτε σε εκείνον πρώτοι και «λούστε» τον στους επαίνους. Προσφέρετέ του πολιτικά πάρε-δώσε και την υπόσχεση ότι θα βοηθήσετε ώστε να γίνει σπουδαία η Αμερική. Οπλιστείτε με αδιάσειστα επιχειρήματα και, πάνω απ' όλα, αποφύγετε να τον προκαλέσετε γιατί εκνευρίζεται εύκολα.

Αυτού του είδους τις συμβουλές άκουσα τους Αμερικανούς να δίνουν στους φίλους τους στη Μέση Ανατολή, καθώς ξεκινά η μάχη για την εύνοια του Ντόναλντ Τραμπ. Οι πολιτικές του επερχόμενου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών εξακολουθούν να αποτελούν μυστήριο, αλλά ο χαρακτήρας του και η αγάπη του για συμφωνίες έχουν τεκμηριωθεί.

Όπως συνέβη και στον περισσότερο κόσμο, η Μέση Ανατολή έμεινε άναυδη από την εκλογή ενός πολιτικού πρωτάρη χωρίς εμπειρία στην εξωτερική πολιτική και χωρίς δεσμούς με το κατεστημένο της Ουάσινγκτον, με το οποίο φλέρταραν εδώ και δεκαετίες. Ένα φόρουμ εξωτερικής πολιτικής στο οποίο παρευρέθηκα στο Αμπού Ντάμπι, υπογράμμισε το πόσο βέβαιοι ήταν αξιωματούχοι της περιοχής για μια νίκη της Χίλαρι Κλίντον. Μόλις πριν τις εκλογές, μάλιστα, κάποιοι από τους συμβούλους της είχαν προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις στον Κόλπο, καθώς κατάστρωναν τη στρατηγική της για τη Μέση Ανατολή.

Αντ' αυτού, μια περιοχή που είναι εξαιρετικά εξοικειωμένη με τους κινδύνους του λαϊκισμού, της πόλωσης και των συναλλαγών που βασίζονται σε μισές αλήθειες, παρακολούθησαν απογοητευμένοι τις Ηνωμένες Πολιτείες να εκλέγουν έναν ηγέτη του οποίου η προσέγγιση στο θέμα της Μέσης Ανατολής περιορίζεται σε ελάχιστα συνθήματα -μια υπόσχεση να αγριέψει στο Ιράν και ακόμη περισσότερο στους ισλαμιστές.

Σε αυτό το πρώιμο στάδιο, δύο τοπικοί νικητές φαίνεται να έχουν προκύψει. Ο πρώτος είναι η ακροδεξιά του Ισραήλ, η οποία ζητωκραυγάζει για τη νίκη του κ. Τραμπ και περιμένει από εκείνον να εγκαταλείψει την ιδέα ενός παλαιστινιακού κράτους. Ο δεύτερος είναι ο Αμπντούλ Φατάχ αλ Σίσι, ο Αιγύπτιος πρόεδρος, ο οποίος έχει ορκιστεί να εξουδετερώσει τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και έχει επαινεθεί από τον κ. Τραμπ ως «φανταστικός τύπος». Μεταξύ σοβαρού και αστείου, κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν πως και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα μπορούσαν να ωφεληθούν από την προεδρία του κ. Τραμπ, μόνο και μόνο επειδή εκείνος είναι εξοικειωμένος με το Ντουμπάι όπου χτίζει γήπεδο γκολφ.

Σε όλο τον Κόλπο, ωστόσο, αξιωματούχοι ακόμη δεν ξέρουν τι να υποθέσουν για τον κ. Τραμπ. Αλλά δεδομένης της διάψευσης των προσδοκιών τους από τη διακυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα και της μεταστροφής του στο Ιράν, τα σουνιτικά αραβικά κράτη ελπίζουν ότι ο επερχόμενος ηγέτης θα αναζωπυρώσει τη θερμή σχέση με την Αμερική. Οι αξιωματούχοι συζητούν με επιφύλαξη για πιθανές ευκαιρίες, σε περίπτωση που οι ΗΠΑ εγκαταλείψουν το φλερτ με την Τεχεράνη.

Και όμως, ο νέος πρόεδρος μπορεί να επιδείξει υπερβάλλοντα ζήλο ακόμη και συγκριτικά με τους πιο σκληροπυρηνικούς αντιπάλους του Ιράν. Δείτε τη συμφωνία για τα πυρηνικά, ενάντια στην οποία ο κ. Τραμπ έχει εκφραστεί τόσες φορές. Όσο κι αν πολλά κράτη του Κόλπου αντιπαθούν τη συμφωνία, κανείς δεν επιχειρηματολογεί υπέρ της ακύρωσής της. Η διακυβέρνηση Τραμπ θα έπρεπε να εστιάσει στην ισχυρή επιβολή και στην αποκάλυψη των παραβάσεων, υποστηρίζουν αξιωματούχοι του Κόλπου. Και θα πρέπει να τιμωρήσει το Ιράν για την ανάμειξή του στις αραβικές υποθέσεις, από τη Συρία μέχρι το Ιράκ και από το Μπαχρέιν μέχρι την Υεμένη.

Αυτές οι επιθυμίες, όμως, θα συγκρουστούν με δύο ένστικτα του κ. Τραμπ: μια ροπή προς την αποδέσμευση και μια αμφισβήτηση της αξίας των συμμαχιών.

Ένας κίνδυνος τον οποίο αντιμετωπίζει η προεδρία Τραμπ είναι ότι η αύξηση της πίεσης στο Ιράν θα μπορούσε να προκαλέσει τη χώρα να αποσυρθεί από τη συμφωνία για τα πυρηνικά και να επιταχύνει την επιδίωξή της για μια ατομική βόμβα. Στο μεταξύ, οι παραδοσιακοί σουνίτες σύμμαχοι θα μείνουν μόνοι στην προσπάθεια να αντιμετωπίσουν την έκρηξη στις εντάσεις.

Ο κ. Τραμπ θα διαπιστώσει επίσης πως κάθε κίνηση στη μεσανατολική σκακιέρα έχει παράπλευρες συνέπειες. Δείτε τη Συρία: εκείνος προτιμά στενότερη συνεργασία με τη Ρωσία. Αυτό θα ενίσχυε το καθεστώς Άσαντ -όπως και τον κύριο σύμμαχό του, το Ιράν, σε μια περίοδο που η πρόθεση είναι να αποδυναμωθεί η Τεχεράνη. Αν δώσει τα χέρια με τη Μόσχα, θα αποξενώσει επίσης και τη Σαουδική Αραβία, έναν από τους κύριους υποστηρικτές των ανταρτών της Συρίας και βασικό αντίπαλο του Ιράν.

Το άλλο ρίσκο για την περιοχή είναι πως, ακόμη κι αν ο κ. Τραμπ τροποποιήσει τις πιο ακραίες θέσεις του, η ρητορική τόσο του ίδιου όσο και της ομάδας του και πάλι μπορεί να προκαλέσει ανυπολόγιστη ζημιά -ριζοσπαστικοποιώντας περισσότερους μουσουλμάνους και τροφοδοτώντας τις τάξεις των εξτρεμιστικών ομάδων που ο επερχόμενος πρόεδρος έχει δεσμευτεί να καταπολεμήσει. Ο Μάικλ Φλιν, η επιλογή του κ. Τραμπ για σύμβουλο σε θέματα εθνικής ασφάλειας, έχει υποστηρίξει πως το Ισλάμ είναι περισσότερο πολιτική ιδεολογία και λιγότερο θρησκεία και το έχει συγκρίνει με «καρκίνο». Ούτε εκείνος, ούτε ο κ. Τραμπ, εν τω μεταξύ, δεν φαίνεται να ξεχωρίζουν τους διαφορετικούς τύπους ισλαμιστών -είτε πολιτικών, είτε εξτρεμιστών.

Πάντως, ο κ. Τραμπ δεν θα αργήσει πολύ να ανακαλύψει πως μέσα στην κινούμενη άμμο της Μέσης Ανατολής, το παραμικρό παραστράτημα μπορεί ραγδαία να εξελιχθεί σε μια μεγάλη και άσχημη κρίση.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation