Νομικά εμπόδια στα σχέδια της ΕΚΤ για το QE

Αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας φοβούνται ότι μπορεί να παγιδευτούν από νομικά προβλήματα, αν προσπαθήσουν να επεκτείνουν το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης για να στηρίξουν την αδύναμη ανάκαμψη της ευρωζώνης.

Το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων των 80 δισ. ευρώ είναι ήδη αντιμέτωπο με προσφυγές και αξιωματούχοι ανησυχούν πως τα προβλήματα στα δικαστήρια θα αυξηθούν, αν η ΕΚΤ χαλαρώσει τους κανονισμούς, μια κίνηση που εξετάζει η κεντρική τράπεζα.

Ο Peter Gauweiler, συντηρητικός Γερμανός πολιτικός ο οποίος έχει μηνύσει στο παρελθόν την ΕΚΤ, δήλωσε στους Financial Times ότι οι αλλαγές στο QE «θα αύξαναν τις πιθανότητες επιτυχίας» μιας υπόθεσης που μαζί με άλλους προσπαθεί να φέρει στα δικαστήρια κατά του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού.

Επιτροπές των κεντρικών τραπεζιτών της ευρωζώνης ξεκίνησαν αυτή την εβδομάδα να εργάζονται για το πώς θα βρουν τρόπους να διευρύνουν τη δεξαμενή των στοιχείων ενεργητικού που είναι επιλέξιμα για το QE, ώστε να ξεπεραστούν οι ελλείψεις σε πιο ασφαλή κρατικά ομόλογα, όπως το γερμανικό bund.

Το έργο που έχουν αναλάβει είναι πολύ σημαντικό αν -όπως περιμένουν οι αγορές- η ΕΚΤ επεκτείνει το QE πέρα από την προγραμματισμένη λήξη του τον Μάρτιο του 2017.

Ο κ. Gauweiler πιστεύει ότι το QE «παραβιάζει ήδη κανονισμούς για την απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης των κυβερνήσεων της ευρωζώνης από την ΕΚΤ» -ακόμα και πριν την αλλαγή των όρων για τις αγορές ομολόγων. Τόνισε πως μια χαλάρωση των κανονισμών θα μπορούσε να αναδιανείμει το ρίσκο της χρεοκοπίας ενός κράτους-μέλους, «το οποίο είναι ξεκάθαρα κατά του ευρωπαϊκού νόμου».

Το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας, που ο κ. Gauweiler ευελπιστεί ότι θα κρίνει την υπόθεση, δεν έχει αποφασίσει ακόμα να το κάνει.

Αλλά η μήνυσή του -και οι ανησυχίες που έχει προκαλέσει εντός της ΕΚΤ- καταδεικνύουν δυσχέρειες που περιορίζουν την ΕΚΤ πολύ περισσότερο από άλλες κεντρικές τράπεζες στην εφαρμογή των δικών τους προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης.

Στην προσφυγή του κ. Gauweiler κατά ενός προηγούμενου σχήματος αγοράς στοιχειών ενεργητικού της ΕΚΤ, τόσο το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο όσο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκριναν πως η ΕΚΤ είχε δράσει εντός των ορίων της εντολής της.

Αλλά το γερμανικό δικαστήριο αποφάσισε πως οι αγορές ομολόγων της ΕΚΤ πρέπει να πληρούν ορισμένα κριτήρια -όπως να μην ξεπερνούν συγκεκριμένα όρια, ώστε να προστατεύουν την ΕΚΤ από απώλειες-, κάποια από τα οποία μπορεί να παραβιάζονταν αν η κεντρική τράπεζα αναδιαμόρφωνε ριζικά το πρόγραμμα QE.

Το αποτέλεσμα είναι πως ενώ η Τράπεζα της Ιαπωνίας και η Τράπεζα της Αγγλίας μπορούν δυνητικά να αγοράσουν το σύνολο του χρέους των κυβερνήσεών τους που βρίσκεται σε κυκλοφορία, αξιωματούχοι στην ΕΚΤ πιστεύουν πως δεν θα είναι σε θέση να αγοράσουν πάνω από το 50% του χρέους μιας χώρας, κυρίως λόγω των νομικών περιορισμών. Αυτή τη στιγμή το λεγόμενο όριο εκδότη της ΕΚΤ είναι στο 33%.

Αν η ΕΚΤ είχε πάνω από τα μισά κρατικά ομόλογα ενός κράτους μέλους, θα μπορούσε να κληθεί να αποφασίσει αν θα αποδεχθεί τη χρεοκοπία μιας χώρας.

Ο Hans-Olaf Henkel, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το συντηρητικό γερμανικό κόμμα Alfa που έχει λάβει και αυτός νομικά μέτρα κατά της ΕΚΤ, δήλωσε πως η αύξηση του ορίου εκδότη «θα ήταν μια ένδειξη απόγνωσης».

Η ΕΚΤ είναι αντιμέτωπη με πολιτικά και νομικά εμπόδια στη Γερμανία. Ο Jens Weidmann, πρόεδρος της Bundesbank, έχει υπερασπιστεί τη νομιμότητα του QE, αλλά έχει δημοσιοποιήσει τις ισχυρές του ενστάσεις σε μια χαλάρωση του κανονισμού ότι οι αγορές των ομολόγων πρέπει να αντανακλούν το σχετικό μέγεθος των οικονομιών των χωρών της ευρωζώνης.

Η αλλαγή του κανονισμού -γνωστού και ως «κεφαλαιακού κλειδιού» (capital key)- θα απελευθέρωνε τις τράπεζες από την απαίτηση να αγοράζουν όσα γερμανικά ομόλογα αγοράζουν τώρα και θα τους επέτρεπε να αγοράσουν περισσότερα ομόλογα από βαριά υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ιταλία.

«Αν η ΕΚΤ χρηματοδοτούσε ανοιχτά χώρες όπως η Ιταλία, θα πρόσφερε επιπρόσθετα επιχειρήματα υπέρ της υπόθεσής μας. Αυτό δεν θα μπορούσε να το αγνοήσει το Δικαστήριο», ανέφερε ο κ. Henkel.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation