Munchau: Φρούδες οι ελπίδες για βρετανικά κέρδη λόγω Brexit

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες έχω δει τις βρετανικές διαπραγματευτικές τακτικές στην Ευρώπη άλλοτε να αποτυγχάνουν και άλλοτε να επιτυγχάνουν.

Μία από τις μεγαλύτερες αποτυχίες ήταν το «σκληρό ecu» του Τζον Μέιτζορ, ένα σχέδιο που φιλοδοξούσε να αποτελέσει μια έξυπνη εναλλακτική στο ευρώ. Αν ο Βρετανός πρωθυπουργός είχε κάνει τον κόπο να μιλήσει στους Γερμανούς και Γάλλους ομολόγους του, δεν θα είχε κάνει ποτέ την πρόταση. Αυτό που ήθελαν ήταν ένα ενιαίο νόμισμα, όχι ένα κοινό νόμισμα.

Σήμερα έχω ένα αίσθημα déjà vu, όταν ακούω τους Βρετανούς αξιωματούχος και σχολιαστές να μιλούν για ένα «ΕΕΑ minus», το «σκληρό ecu» της εποχής μας. Πρόκειται για την ιδέα ότι η Βρετανία θα γίνει μέλος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΕA) ενώ θα κρατήσει ταυτόχρονα κάποιον έλεγχο στη μετανάστευση.

Ο Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος είναι μια μεγεθυμένη ενιαία αγορά. Τα εκτός Ε.Ε. μέλη του -η Νορβηγία, η Ισλανδία και το Λιτχενστάιν- δεν έχουν λόγο για τους κανονισμούς, αλλά πληρώνουν στον προϋπολογισμό του μπλοκ και αποδέχονται την ελεύθερη μετακίνηση των εργαζομένων. Είμαι σίγουρος πως η Ε.Ε. θα προσφέρει στη Βρετανία μια ανάλογη συμφωνία. Πιστεύω ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να τη δεχθεί. Αλλά υπάρχει ένας αστερίσκος.

Η ένταξη στον Eυρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο θα ικανοποιεί μόνο το γράμμα του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος και όχι το πνεύμα του. Δεν θα επιτρέπει στο Λονδίνο να επιβάλλει ελέγχους στη μετανάστευση. Η ιδέα πίσω από το «ΕΕΑ minus» είναι πως το Ηνωμένο Βασίλειο θα έχει το καλύτερο και από τους δύο κόσμους: θα κρατήσει έξω τους ανεπιθύμητους ξένους από την Ε.Ε. και μετά θα τους προσφέρει βρετανικές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες στις πατρίδες τους.

Γιατί να προσφέρει η Ε.Ε. στη Βρετανία ένα ντιλ που θα δημιουργεί κίνητρα σε άλλα κράτη-μέλη να αποχωρήσουν από το μπλοκ; Αν και μια συμφωνία εξόδου απαιτεί μια ειδική πλειοψηφία, μια συμφωνία για ένα «ΕΕΑ minus» θα χρειαζόταν ομοφωνία. Οι Γάλλοι και οι Βέλγοι έχουν πει ήδη «όχι».

Αν το Ηνωμένο Βασίλειο απορρίψει μια συμφωνία για ένταξη στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, θα έχει μόνο δύο εναλλακτικές επιλογές: μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, ή καμία απολύτως συμφωνία.

Υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα σε μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου και στην ένταξη στην ενιαία αγορά. Η πρόσβαση στην ενιαία αγορά είναι ένα αναφαίρετο δικαίωμα των μελών της Ε.Ε.

Μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου είναι μια διεθνής συμφωνία. Μπορεί να συγκροτηθεί έτσι ώστε να αποφέρει τα ίδια οικονομικά αποτελέσματα όπως η πρόσβαση στην ενιαία αγορά. Μια πρόσφατη τροποποίηση των ρυθμίσεων της Ε.Ε. για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες επιτρέπει σε τρίτες χώρες να έχουν πρόσβαση στη χρηματοοικονομική αγορά του μπλοκ, αν έχουν αντίστοιχο ρυθμιστικό καθεστώς. Αυτό μπορεί να διατηρήσει τα δικαιώματα του City του Λονδίνου στην κατοχή «ευρωπαϊκού διαβατηρίου» για την παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών σε όλη την Ε.Ε.

Για να αξιολογήσουμε τα κόστη και τα οφέλη των διαθέσιμων επιλογών υπό μία συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, πρέπει να θέσουμε δύο ερωτήματα: ποια είναι η πραγματική αξία ενός «ενιαίου διαβατηρίου» και πόσα μπορούν να προστατευθούν εκτός της ενιαίας αγοράς;

Η εκτίμησή μου είναι πως το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα καταφέρει να διατηρήσει όλα τα προνόμια, αλλά θα κερδίσει περισσότερα από όσα πιστεύει ο περισσότερος κόσμος. Πολλές μεγάλες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες έχουν έδρες σε διαφορετικές χώρες της Ε.Ε.

Έχουν ήδη «πολλαπλά διαβατήρια». Με το Brexit θα έχουν ένα λιγότερο. Αν και η Ε.Ε. δεν επιτρέπει σε εταιρείες που έχουν έδρα σε φορολογικούς παραδείσους να παρακάμψουν τους εγχώριους κανονισμούς της, υπάρχει ένα μικρό περιθώριο για τις βρετανικές επιχειρήσεις να λειτουργήσουν μέσω θυγατρικών στην Ε.Ε. Κανείς δεν θα μπορούσε να σταματήσει το Λονδίνο να κάνει συναλλαγές παραγωγών σε ευρώ μέσω υπεράκτιων εταιρειών. Υπάρχουν λόγοι που το City έχει αναδειχθεί σε παγκόσμιο χρηματοοικονομικό κέντρο και όχι το Παρίσι και η Φρανκφούρτη: είναι η τεχνογνωσία, η γλώσσα, η μόρφωση, το φορολογικό καθεστώς και το σημαντικότερο από όλα, τα επαγγελματικά δίκτυα.

Και τι θα γίνει σε περίπτωση που δεν υπάρξει καμία συμφωνία αλλά ένα «σκληρό Brexit»; Τα βρετανικά αγαθά και υπηρεσίες θα υπόκεινται σε δασμούς, αλλά θα υπάρχουν και οφέλη. Η στερλίνα έχει υποτιμηθεί και θα υποτιμηθεί και άλλο αν υπάρξει «σκληρό Brexit».

Η πρόταση του Όσμπορν για μείωση του εταιρικού φόρου μπορεί να προσφέρει επιπλέον οφέλη για τις εταιρείες. Από τη στιγμή που η Βρετανία έχει έναν πολύ μεγάλο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών με την Ε.Ε., είναι βέβαιο πως θα υποστούν πλήγμα και άλλες χώρες.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι διαπραγματευτές του Brexit είναι οι προσδοκίες που τροφοδοτούν τα μέσα ενημέρωσης σε άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε., ότι το Brexit δεν θα συμβεί ποτέ. Εκτιμώ πως είναι μια λανθασμένη διαπίστωση. Αν οι άλλοι πιστεύουν ότι μπλοφάρεις, δεν θα σου προσφέρουν καλή συμφωνία.

Προσωπικά θα πήγαινα στις συγκεκριμένες διαπραγματεύσεις με δύο ξεκάθαρες δεσμεύσεις: μια διορία και την προθυμία να αποδεχτώ ένα σκληρό Brexit, αν δεν είναι διαθέσιμη μια καλή συμφωνία.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation