Οι επιλογές της Βρετανίας μετά το δημοψήφισμα

Όποιος και αν κερδίσει τη μάχη για την ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος της Βρετανίας θα πρέπει να οδηγήσει τη χώρα στο Brexit, ή να βάλει σε κίνδυνο το ίδιο το πολιτικό του μέλλον.

Υπάρχουν θεωρητικά σενάρια στα οποία δεν συμβαίνει ποτέ το Brexit. Αλλά είναι το ίδιο πιθανά με μια αιφνίδια αυτόματη ανάφλεξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσοι συνεχίζουν να ελπίζουν σε ένα θαύμα, ξεχνούν ότι είμαστε ήδη θεατές στα πρώτα επεισόδια ενός Brexit.

Oι πολίτες κρατών της Ε.Ε. που μένουν στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν αρχίσει να κάνουν αίτηση για ιθαγένεια. Τον Σεπτέμβριο, οι ηγέτες της Ε.Ε. θα συναντηθούν χωρίς τον κ. Κάμερον, τον Βρετανό πρωθυπουργό, για να συζητήσουν το μέλλον του μπλοκ. Εταιρείες όπως η Deutsche Börse, τις οποίες είχε προσελκύσει η θέση του Λονδίνου ως χρηματοοικονομικού κέντρου, θα αρχίσουν να κάνουν εναλλακτικά σχέδια.

Ούτε η Ε.Ε. θα προσπαθήσει να φέρει τη Βρετανία πίσω. Οι ηγέτες της Ε.Ε. ήθελαν η Βρετανία να ψηφίσει υπέρ της παραμονής. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζονταν ήταν άλλη μια κρίση. Τώρα που συνέβη, έχουν αποδεχτεί το αποτέλεσμα. Άκουσαν τον Νάιτζελ Φάρατζ, τον ηγέτη του UKIP, να προσβάλλει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Διαβάζουν για ρατσιστικά ξεσπάσματα μετά το δημοψήφισμα. Και όπως και οι υπόλοιποι από εμάς, παρακολούθησαν την καμπάνια. Είναι δύσκολο να πει κανείς τι βρήκαν πιο σοκαριστικό, τα ψέματα του στρατοπέδου υπέρ της αποχώρησης, ή την αποτυχία της καμπάνιας υπέρ της παραμονής να προσφέρει θετικά επιχειρήματα υπέρ της Ε.Ε.

Οπότε ,αντί να αναλωθούμε στη μάταιη αναζήτηση μιας λύσης για την αποτροπή αυτού που έχει ήδη συμβεί, θα είναι καλύτερο να ξοδέψουμε τον χρόνο μας στο τι θα γίνει από εδώ και πέρα.

Η πρώτη απόφαση που θα πρέπει να πάρει η Βρετανία είναι ποια από τις ρεαλιστικές εναλλακτικές εξόδου θα επιλέξει. Εγώ βλέπω μόνο δύο.

Η πιο απλή επιλογή και αυτή που προτιμώ περισσότερο είναι η συμμετοχή στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΕΑ) μιας ομάδας τριών κρατών -της Νορβηγίας, της Ισλανδίας και του Λιχτενστάιν- που έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση στην ενιαία αγορά. Γνωρίζω τα εμπόδια. To αντίτιμο θα ήταν πλήρη αποδοχή των τεσσάρων ελευθεριών της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης και της πιο σημαντικής: την ελευθερία της μετακίνησης των εργαζομένων. Η Βρετανία θα πρέπει επίσης να συμμετέχει στον προϋπολογισμό της Ε.Ε.

Η Τερέσα Μέι, η υπουργός Εσωτερικών και η επικρατέστερη για την κούρσα διαδοχής στην ηγεσία των Τόρις, φαίνεται να έχει αποκλείσει αυτήν την επιλογή. Δεν θα την αποδεχθεί ούτε ο Μάικλ Γκόουβ, ένας ακόμα υποψήφιος ο οποίος ηγήθηκε της καμπάνιας υπέρ της αποχώρησης.

Η εναλλακτική της ΕΕΑ, την οποία έχει ακολουθήσει η Νορβηγία, έχει μηδενική ευελιξία. Δεν μπορείς να διαπραγματευτείς λιγότερη πρόσβαση στην αγορά για λίγο λιγότερη ελευθερία μετακίνησης. Αν επιλέξεις την ΕΕΑ, δεν υπάρχουν πολλά να διαπραγματευτείς.

Η δεύτερη επιλογή για το Ηνωμένο Βασίλειο θα ήταν μια διμερής συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, σαν αυτή που διαπραγματεύεται η Ε.Ε. με τον Καναδά. Η συμφωνία αυτή δεν πρέπει να συγχέεται με την πρόσβαση στην ενιαία αγορά. Με μια διμερή συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, το City του Λονδίνου θα χάσει το δικαίωμα να δραστηριοποιείται ελεύθερα εντός της Ε.Ε., χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο ρυθμιστικών αρχών άλλων χωρών.

Μετά το Brexit δεν υπάρχει τρόπος η Ε.Ε. να επιτρέψει στις εταιρείες με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο να κάνουν χρηματοοικονομικές συναλλαγές εντός της Ε.Ε.

Ακόμα και η Γερμανία δεν θα το αποδεχόταν αυτό. Μια διμερής συμφωνία θα επέτρεπε την ελεύθερη ροή αγαθών και κάποιων υπηρεσιών. Αλλά σίγουρα δεν είναι το ίδιο όπως το να είσαι μέλος της ενιαίας αγοράς.

Η εκτίμησή μου είναι πως το Brexit θα συμβεί στα μέσα του 2019, μια χρονιά πριν τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.

Ο περιορισμός σε δύο μόλις κατηγορίες συμφωνιών σημαίνει πως θα υπάρξει επιλογή ανάμεσα στην ελεύθερη δραστηριοποίηση των τραπεζών σε άλλες χώρες που προσφέρει η ΕΕΑ και στον έλεγχο τις μετανάστευσης, που προσφέρει μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου.

Το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να έχει το ένα από τα δύο αλλά όχι και τα δύο. Ούτε μπορεί να έχει ένα μέρος και από τα δύο. Θα πρέπει να κάνει μια πολιτική επιλογή. Ενδεχομένως να είναι εφικτό να τα επιτύχει σταδιακά. Η Βρετανία θ μπορούσε να διαλέξει μια συμφωνία για ένταξη στην ΕΕΑ και να προχωρήσει αργότερα σε μια εμπορική συμφωνία. Αυτό μπορεί να είναι ένας συμβιβασμός, αλλά θα χρειαστεί αμοιβαία εμπιστοσύνη και για αυτό τον λόγο μπορεί να αποτύχει.

Αφού κατασταλάξει στη διαπραγματευτική της θέση, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου πρέπει να αποφασίσει πότε θα ενεργοποιήσει το Άρθρο 50, τη ρήτρα εξόδου από την Ε.Ε.

Το πιο ευαίσθητο ζήτημα εδώ είναι οι γαλλικές εκλογές. To Βrexit είναι ήδη το κεντρικό ζήτημα της καμπάνιας. Η Μαρίν Λεπέν, αρχηγός του Εθνικού Μετώπου, θα πραγματοποιήσει καμπάνια για το Frexit -μια έξοδο της Γαλλίας από την Ε.Ε. και κατ’ επέκταση από το ευρώ. Ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ θέλει να κάνει τη Βρετανία να πληρώσει για το Brexit.

To πώς θα γίνει τελικά η διάσπαση θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στις επόμενες γενιές Βρετανών. 

Υπό τις συνθήκες αυτές, δεν θα ήταν έξυπνο για το Ηνωμένο Βασίλειο να ενεργοποιήσει το Άρθρο 50 πριν στις 7 Μαΐου του 2017, την ημέρα του δεύτερου γύρου των γαλλικών εκλογών, εκτός και αν λάμβανε άτυπες διαβεβαιώσεις ότι η Ε.Ε. είναι έτοιμη να συζητήσει την προτιμητέα επιλογή της Βρετανίας με εποικοδομητική διάθεση. Χωρίς τις διαβεβαιώσεις αυτές, το Λονδίνο θα σπαταλούσε πολύτιμο χρόνο, αν ενεργοποιούσε το Άρθρο 50. 

Μόλις ενεργοποιηθεί, θα ξεκινήσει μια διετής αντίστροφη μέτρηση για την αποχώρηση. Θεωρητικά, η περίοδος διαπραγμάτευσης θα είναι παρατεταμένη, αλλά είναι τρελό να βασιστεί κανείς σε αυτό. Η ανανέωση απαιτεί ομόφωνη ψήφο.

Οι εκτιμήσεις μου είναι:

*Το Brexit θα πραγματοποιηθεί επίσημα στο δεύτερο ή στο τρίτο τρίμηνο του 2019, ένα χρόνο μετά τις επόμενες εκλογές του Ηνωμένου Βασιλείου.

*Το Λονδίνο θα επιλέξει μία από τις δύο παραπάνω επιλογές, είτε τη συμφωνία για ένταξη στην ΕΕΑ, είτε μια πιο χαλαρή διμερή εμπορική συμφωνία.

*Η Βρετανία θα είναι σε θέση να ευημερήσει σε οποιοδήποτε σενάριο.

Η συμβουλή μου σε όσους ήταν υπέρ της παραμονής είναι να το ξεπεράσουν. Έχασαν τη μάχη πριν από πολύ καιρό. Το καλύτερο είναι να αποδεχτούν το αποτέλεσμα και να προσπαθήσουν να επηρεάσουν τις διαπραγματεύσεις με εποικοδομητικό πνεύμα. Όταν όλα αυτά τελειώσουν, η Βρετανία και η Ε.Ε. θα πρέπει να έχουν φιλικές σχέσεις. Θα είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, στην G7 και στην G20.

Θα ανακαλύψουν και οι δύο ότι υπάρχουν μεγαλύτερα προβλήματα στον κόσμο από τις μεταξύ τους σχέσεις.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation