Στην Καταλονία αρχίζει το παιχνίδι του... δειλού

Τα κόμματα υπέρ της ανεξαρτησίας επικράτησαν με πλειοψηφία εδρών στις περιφερειακές εκλογές της Κυριακής στην Καταλονία, αλλά δεν πέτυχαν τον στόχο τους να πιάσουν το 50% των ψηφοδελτίων.

Το κύριο υπέρ της ανεξαρτησίας κόμμα, Junts pel Si, κέρδισε λίγο λιγότερο από το 40% των ψήφων και 62 έδρες στο καταλανικό κοινοβούλιο, το οποίο το κατέστησε τη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη στο σώμα με διαφορά. Μαζί με τις 10 έδρες που κέρδισε το CUP, ένα ακροαριστερό κόμμα που υποστηρίζει την απόσχιση, το στρατόπεδο υπέρ της ανεξαρτησίας θα έχει απόλυτη πλειοψηφία στο τοπικό κοινοβούλιο των 135 εδρών.

Αλλά τα δύο κόμματα μαζί κέρδισαν κάτι λιγότερο από 48% της τοπικής ψήφου, με αποτέλεσμα να μην καταφέρουν να συγκεντρώσουν την πλειοψηφία που θα χρειαζόταν σε ένα δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία.

Επομένως, ποια είναι τα μαθήματα για τον δημόσιο διάλογο σχετικά με την ανεξαρτησία της Καταλονίας και για τα μελλοντικά σχέδια του προέδρου της περιοχής Αρτούρ Μας;

Το στρατόπεδο της ανεξαρτησίας έχει αγγίξει τα ανώτατα επίπεδά του, αν και υψηλά

Έπειτα από χρόνια έντονης εκστρατείας, υπήρχαν αμφιβολίες σχετικά με το πόσο ακόμα θα μπορούσε να μεγαλώσει το στρατόπεδο υπέρ της ανεξαρτησίας. Οι ιστορική εκλογική αναμέτρηση της Κυριακής έδειξε ότι το κίνημα έχει συνεχίσει να εξαπλώνεται -αλλά με πολύ χαμηλότερο ρυθμό.

Σύμφωνα με το επίσημο αποτέλεσμα, 1,951 εκατ. Καταλανοί ψήφισαν ένα από τα δύο κόμματα υπέρ της ανεξαρτησίας, τον Junts pel Si και το CUP. Στην ανεπίσημη περυσινή ψηφοφορία για την ανεξαρτησία, ο αριθμός των υποστηρικτών της ανεξαρτησίας άγγιξε το 1,897 εκατ. Η αύξηση είναι οριακή και υπονοεί ότι η στήριξη υπέρ της απόσχισης της Καταλονίας από την Ισπανία τελικά πιάνει «ταβάνι».

Εκ πρώτης όψεως, αυτό το σενάριο θα ήταν ανησυχητικό για το στρατόπεδο της ανεξαρτησίας, το οποίο δεν μπορεί να δείξει ακόμη πως έχει τη στήριξη του μισού εκλογικού σώματος. Τι παραπάνω θα μπορούσε να κάνει για να επηρεάσει εκείνους που δεν έχει ακόμη πείσει; Αλλά το αποτέλεσμα της Κυριακής ενέχει επίσης και μία ξεκάθαρη προειδοποίηση προς τη Μαδρίτη: Η κυβέρνηση της Ισπανίας έχει περάσει χρόνια κοροϊδεύοντας την καμπάνια της ανεξαρτησίας ως ένα σουφλέ έτοιμο να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή. Αυτό δεν έχει συμβεί ακόμη και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι θα συμβεί. Και οι δύο πλευρές, όπως φαίνεται, θα αναγκαστούν να μπουν σε μία μακρά και δύσκολη μάχη, στην οποία τα κέρδη θα μετρηθούν σε ίντσες, όχι σε μίλια.

Σχεδόν όλοι είναι νικητές

Οι εκλογές υποτίθεται πως χωρίζουν τους πολιτικούς σε νικητές και ηττημένους. Αυτό δεν συνέβη την Κυριακή το βράδυ. Τα κόμματα της ανεξαρτησίας γιόρταζαν επειδή κατάφεραν να αποκτήσουν την επιθυμητή απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Οι αντίπαλοί τους γιόρταζαν επειδή το μπλοκ υπέρ της απόσχισης κρατήθηκε κάτω από το 50% της συνολικής ψήφου. Το κατά της ανεξαρτησίας κόμμα, Ciudadanos, ήταν ενθουσιασμένο που αναδείχθηκε σε δεύτερη δύναμη στην καταλανική πολιτική, ανεβάζοντας το ποσοστό του από 8% το 2012 σε 18% τώρα. Οι Σοσιαλιστές εξέπληξαν τους εαυτούς τους με το να χάσουν λιγότερες ψήφους απ' ό,τι έχουν συνηθίσει. Το συντηρητικό Λαϊκό κόμμα πήγε άσχημα -αλλά μπορεί να παρηγορήσει τον εαυτό του με την άνοδό του σε εθνικό επίπεδο. Η προσοχή του Λαϊκού κόμματος είναι στραμμένη στις γενικές εκλογές τον Δεκέμβριο, όπου θα παρουσιάσει τον εαυτό του ως τον κύριο υπερασπιστή της ισπανικής ενότητας. Οποιεσδήποτε εντάσεις προκύψουν ανάμεσα σε Βαρκελώνη και Μαδρίτη μέσα στις επόμενες εβδομάδες πιθανότατα θα του βγουν σε καλό.

Τι συνέβη στο Podemos;

Το κίνημα της Ισπανίας κατά της λιτότητας, το οποίο κερδίζει έδαφος, δεν ήταν στην ψηφοφορία. Αντ' αυτού, συντάχθηκε με άλλες αριστερές ομάδες προκειμένου να σχηματίσει το Catalunya Si Que Es Pot ή Καταλονία, Ναι Μπορούμε. Το αποτέλεσμα ήταν μία σοβαρή απογοήτευση. Η συμμαχία κέρδισε μόλις το 9% της ψήφου και 11 έδρες στο κοινοβούλιο -μία κακή επίδοση, όταν συγκριθεί με τη στήριξη που απολαμβάνει το Podemos σε εθνικό επίπεδο, ή τους πρόσφατους θριάμβους του κινήματος στις περιφερειακές εκλογές στη Βαρκελώνη και τη Μαδρίτη.

Μέρος του προβλήματος σαφώς ξεκίνησε από την Καταλονία, με τον ελάχιστα γνωστό κύριο υποψήφιο του κόμματος και το αξιοσημείωτα δυσκίνητο όνομα (το οποίο συνοψίζεται στα ακόμη πιο δυσκίνητα αρχικά CSQEP). Η απόπειρα να κατευθύνει μία μέση οδό ανάμεσα στα υπέρ και κατά της ανεξαρτησίας στρατόπεδα επίσης φαίνεται πως γύρισε μπούμερανγκ. Αλλά η απογοήτευση την Κυριακή το βράδυ, χωρίς αμφιβολία θα εγείρει ευρύτερα ερωτήματα: Αρχίζει και ξεθωριάζει ο αντίκτυπος και ο ενθουσιασμός της καινοτομίας της ριζοσπαστικής αριστεράς της Ισπανίας; Έβλαψαν οι οικονομικές ωδίνες της Ελλάδας τη θέση του πιο κοντινού συμμάχου του ΣΥΡΙΖΑ στην Ευρώπη; Το Podemos και η Ισπανία θα μάθουν σε δύο μήνες από τώρα, όταν η χώρα θα προχωρήσει σε γενικές εκλογές.

Η άνοδος του αδέξιου καταλανικού kingmaker

Η Υποψηφιότητα Λαϊκής Ενότητας, ή CUP, είναι ένα μικρό κόμμα που θα παίξει ένα μεγάλο ρόλο μετά την Κυριακή το βράδυ. Υποστηρίζει τη δημιουργία μίας ανεξάρτητης καταλανικής δημοκρατίας, αλλά διεξήγαγε την εκστρατεία του ξεχωριστά από τον Junts pel Si, τον συνασπισμό που δημιουργήθηκε από τα δύο κύρια υπέρ της ανεξαρτησίας κόμματα της περιοχής. Εδώ είναι που περιπλέκεται η κατάσταση. Οι 10 έδρες του CUP πηγαίνουν στο μπλοκ υπέρ της ανεξαρτησίας, αλλά το κόμμα έχει πολύ διαφορετική αντίληψη του πώς θα έπρεπε να είναι ένα ανεξάρτητο καταλανικό κράτος. Το μανιφέστο του υπόσχεται να βγάλει την Καταλονία από την ΕΕ, από την Ευρωζώνη και από το ΝΑΤΟ. Υποστηρίζει την κρατικοποίηση των ζωτικής σημασίας βιομηχανιών και περισσότερη κρατική παρέμβαση στον τραπεζικό τομέα. Καθώς είναι καθοριστικής σημασίας, έχει επίσης καταστήσει σαφές πως δεν θα στηρίξει τον Αρτούρ Μας, τον Καταλανό πρόεδρο, για ακόμη μία θητεία. Τα άλλα κόμματα υπέρ της ανεξαρτησίας, ωστόσο, θέλουν ο κ. Μας να συνεχίσει στη θέση του. Το δίλημμα εδώ είναι ξεκάθαρο και για τις δύο πλευρές: Το υπέρ της ανεξαρτησίας στρατόπεδο θα μπορεί μόνο να ισχυρίζεται πως έχει μια πλειοψηφία στη Βουλή, αν ο Junts pel Si και το CUP ενωθούν. Και δεν υπάρχει, τουλάχιστον προς το παρόν, καμία πραγματική ένδειξη πως η ριζοσπαστική ατζέντα του CUP θα μπορέσει να συμφιλιωθεί με τη συντηρητική βάση που υποστηρίζει τον κ. Μας.

Εξακολουθούν να πηγαίνουν για σύγκρουση

Ο κ. Μας και οι σύμμαχοί του ξεκαθάρισαν την Κυριακή πως τώρα αισθάνονται ενθαρρυμένοι να προωθήσουν ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο να διαχωρίσουν την Καταλονία από την Ισπανία μέσα στους επόμενους 18 μήνες. Οι 72 από τις 135 έδρες στο περιφερειακό κοινοβούλιο, τόνισε, έδωσαν «δύναμη και νομιμότητα» στην εκστρατεία. Από τη στιγμή που μία συμφωνία μπορεί να συζητηθεί διεξοδικά ανάμεσα σε Junts pel Si και CUP, το κοινοβούλιο θα εκδώσει τώρα μία διακήρυξη που θα δηλώνει την πρόθεσή του να προωθήσει τη διαδικασία της ανεξαρτησίας. Η κυβέρνηση στη Βαρκελώνη μπορεί επίσης να αποφασίσει να προχωρήσει στη δημιουργία δομών που να μοιάζουν με κρατικές, για παράδειγμα ενός καταλανικού Υπουργείου Εξωτερικών και μίας φορολογικής αρχής. «Το καταλανικό κοινοβούλιο πιθανώς θα αρχίσει να υιοθετεί συμβολικές κινήσεις προς την ανεξαρτησία, συνεχίζοντας έτσι το παιχνίδι του δειλού που βρίσκεται σε εξέλιξη με την κεντρική κυβέρνηση της Ισπανίας», επεσήμανε ο Αντόνιο Μπαρόζο, σε ερευνητικό του κείμενο που συνέταξε για το σύμβουλο κινδύνου, Teneo. Το αποτέλεσμα της Κυριακής δεν έδωσε κανένα λόγο στον κ. Μας να εγκαταλείψει το σχέδιό του -αλλά κατέστησε σαφές πως θα πρέπει να προχωρήσει με προσοχή. Ένα εμπόδιο είναι το ότι εξαρτάται από το CUP. Το άλλο είναι το γεγονός ότι το στρατόπεδο υπέρ της ανεξαρτησίας δεν κατάφερε να κερδίσει μία πλειοψηφία του 50% -δίνοντας στους αντιπάλους του σε Μαδρίτη και Βαρκελώνη ένα ισχυρό επιχείρημα για να αντισταθούν στην πίεση για απόσχιση. Οι καταλανικές ελπίδες πως οι εκλογές θα έστελναν ένα ξεκάθαρο σημάδι στην υπόλοιπη Ευρώπη και επομένως θα ενθάρρυναν την εξωτερική μεσολάβηση, επίσης πιθανώς θα απογοητευτούν. Μέχρι τις ισπανικές γενικές εκλογές τον Δεκέμβριο, οι οποίες μπορεί να επιφέρουν μία αλλαγή στη συμπεριφορά απέναντι στην Καταλονία ή μπορεί και όχι, δεν θα υπάρχει καμία θεμελιώδης αλλαγή στις δυναμικές της διαμάχης.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation