Το φάρμακο δεν πρέπει να είναι μηχανή χρήματος

Οι υψηλές τιμές των φαρμάκων είναι στην καλύτερη περίπτωση ένα αναγκαίο κακό. Ένας κόσμος που επιθυμεί την ανακάλυψη νέων θεραπειών πρέπει να επιτρέψει στους κατασκευαστές να αποσβέσουν τα σημαντικά κόστη που επιβάλλουν οι ρυθμιστικές αρχές στην ανάπτυξή τους. Χωρίς την κατάλληλη ανταμοιβή, το κεφάλαιο θα υποχωρήσει, περιορίζοντας την εφεύρεση και τελικά μειώνοντας την προσφορά φαρμάκων από τα οποία εξαρτάται η δημόσια υγεία και η ευεξία.

Πάνω απ' όλα, αυτή είναι μία κατάσταση στην οποία ο κόσμος με χαρά έχει συμφωνήσει. Η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας έχει ενθαρρύνει την ανάπτυξη πολυάριθμων πολύτιμων φαρμάκων -περιλαμβανομένου του Lipitor, το οποίο είναι στατίνη που τώρα βοηθά στη μείωση των εμφραγμάτων και των εγκεφαλικών σε όλο τον κόσμο, για μία τιμή κατά 95% χαμηλότερη του κόστους της αυθεντικής πατέντας.

Αλλά η άδεια για να κατασκευάσει κανείς με αποκλειστικότητα μια θεραπεία δεν είναι η ίδια που χρειάζεται για να τυπώσει χρήματα. Τα νέα φάρμακα δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν σε οποιαδήποτε τιμή -ιδίως όταν ο κατασκευαστής χρησιμοποιεί το νόμιμο μονοπώλιό του ώστε να θεσπίσει κολοσσιαίες χρεώσεις σε ζωτικής σημασίας φάρμακα. Οι γιατροί δεν επιθυμούν να περιορίσουν φάρμακα που μπορούν να σώσουν ζωές. Αλλά υπάρχει ένα όριο στο τι τα ήδη πιεσμένα συστήματα υγείας μπορούν να αντέξουν οικονομικά.

Μπορεί να μοιάζει με απλό μήνυμα. Αλλά είναι ένα μήνυμα στο οποίο οι κατασκευαστές νέων φαρμάκων «ακριβείας» φαίνονται απρόθυμοι να δώσουν προσοχή. Υιοθετούν μία ακόμη πιο επιθετική θεώρηση στην τιμολόγηση. Ίσως το πλέον διαβόητο παράδειγμα είναι εκείνο της Gilead Sciences, η οποία πρόσφατα τιμολόγησε το νέο της φάρμακο για την ηπατίτιδα C στις 84.000 δολάρια ανά εβδομαδιαία θεραπεία. Δικαιολόγησε την τιμή συγκρίνοντάς την με το κόστος των μεταμοσχεύσεων ήπατος για ασθενείς των οποίων η κατάσταση έχει εκφυλιστεί σε κίρρωση. Αλλά αυτή είναι μία πολύ αμφισβητήσιμη σύγκριση: η μεταμόσχευση είναι μια έσχατη θεραπεία που εφαρμόζεται μόνο στη μειοψηφία των περιπτώσεων.

Η Gilead μπορεί να έχει δεχθεί σκληρή κριτική για τις τιμολογήσεις της. Αλλά είναι τουλάχιστον μία σημαντική φαρμακευτική εταιρία που δαπανά τεράστια ποσά κάθε χρόνο στην έρευνα. Τώρα, ωστόσο, οι υψηλές τιμές των φαρμάκων προσελκύουν παράγοντες από τον χρηματοοικονομικό τομέα, των οποίων η εμπλοκή στη σοβαρή ιατρική καινοτομία φαίνεται μακρινή, στην καλύτερη περίπτωση.

Οι επιχειρηματίες έχουν αρχίσει να αγοράζουν παλιά, παραμελημένα φάρμακα, συχνά για σπάνιες ασθένειες, και να αυξάνουν τις τιμές τους κατά εκπληκτικά ποσά. Η Turing Pharmaceuticals, του πρώην διαχειριστή αμοιβαίων κεφαλαίων, Martin Shkreli, πρόσφατα απέκτησε το Daraprim, ένα φάρμακο 62 ετών το οποίο χρησιμοποιούνταν για να θεραπεύσει μία σοβαρή παρασιτική μόλυνση, και έπειτα αύξησε την τιμή του από 13,5 δολάρια ανά ταμπλέτα σε 750 δολάρια.

Ο κ. Shkreli υποστηρίζει πως θα χρησιμοποιήσει τα κέρδη προκειμένου να βελτιώσει τις θεραπείες για τη νόσο. Μια πιο ρεαλιστική ερμηνεία είναι πως έβαλε ένα οικονομικό στοίχημα. Δεδομένης της σχετικά μικρής αγοράς του Daraprim, και της έλλειψης εναλλακτικών, μπορεί να χρησιμοποιήσει τη de facto μονοπωλιακή του θέση ώστε να εκμαιεύσει αδικαιολόγητα μονοπωλιακά μισθώματα.

Ο κ. Shkreli δεν είναι ο μόνος. Μία άλλη εταιρία, η Rodelis, έκανε ένα παρόμοιο κόλπο τον περασμένο μήνα όταν συμφώνησε να αποκτήσει το Cycloserine, ένα φάρμακο για τη φυματίωση, και επιδίωξε να αυξήσει τις τιμές κατά 2.000%. Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, η δημόσια κατακραυγή οδήγησε στην αποτυχία της συμφωνίας.

Αυτές οι παρεμβάσεις δεν είναι τυχαίες. Η φαρμακευτική βιομηχανία χρειάζεται να εξετάσει πού την οδηγούν οι υψηλές τιμές. Όχι μόνο επιβαρύνουν τους πελάτες αλλά ενθαρρύνουν την αδικαιολόγητη χρηματιστικοποίηση αυτού που θα έπρεπε να ήταν δημόσιο αγαθό. Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτό είναι ευρέως μη αποδεκτό και προκαλεί πολιτικές αντιδράσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Χίλαρι Κλίντον, η υποψήφια πρόεδρος από τις τάξεις των Δημοκρατικών, έχει απειλήσει να σταματήσει την «εξωφρενική απάτη».

Οι παλιοί ισχυρισμοί ότι ο περιορισμός στην τιμολόγηση θα πλήξει την καινοτομία και τους ασθενείς είναι ακόμη πιο δύσκολο να διατηρηθούν, όταν οι εταιρίες κερδίζουν τεράστια περιθώρια και οι τιμές των μετοχών είναι στα ουράνια. Η φαρμακευτική καινοτομία έφερε μεγάλες ευλογίες κατά τον περασμένο αιώνα. Αλλά αν η βιομηχανία θέλει να συνεχιστούν οι ευκαιρίες, πρέπει να τιμολογήσει με μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation