Επανάσταση για την Ευρώπη η εκλογή Γιούνκερ

Η επανάσταση είναι πολύ δυνατή λέξη. Αν, όμως, όπως δείχνει πιθανό, οι Ευρωπαίοι ηγέτες υποκύψουν στη θέληση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αυτήν την εβδομάδα και επιλέξουν τον Jean-Claude Juncker για επόμενο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα γίνει μετάθεση εξουσιών υπέρ του σώματος, εις βάρος των υπόλοιπων ευρωπαϊκών νομοθετικών θεσμών, της Κομισιόν και των 28 εθνικών κυβερνήσεων.

Πιο γρήγορα απ' όσο θεωρούσαν δυνατό οι αντίπαλοί τους, τα πολιτικά κόμματα που ελέγχουν την Ευρωβουλή πιέζουν τους κυβερνητικούς ηγέτες, για πρώτη φορά στην 56ετή ιστορία της Ε.Ε., να χρίσουν προεδρικό υποψήφιο που δεν έχουν επιλέξει οι ίδιοι. Είναι αλήθεια ότι το γεγονός αυτό δεν θα είναι τόσο εντυπωσιακό όσο η δικαστική υπόθεση του 1964 «F. Costa εναντίον ENEL», που καθιέρωσε την υπεροχή της Ε.Ε. σε σχέση με την εθνική νομοθεσία. Θα είναι όμως σημαντικό και πιθανότατα μη αναστρέψιμο.

Η αφοσίωση στη νομική διαδικασία είναι βαθιά συνδεδεμένη με την ευρωπαϊκή παράδοση. Αυτή η αναδιανομή εξουσίας θα γίνει χωρίς να προσβληθούν οι διακρατικές συμφωνίες, όπως του Μάαστριχτ το 1992 και της Λισαβόνας το 2009. Θα είναι, όμως, σε κάθε περίπτωση, μια πολιτική πραγματικότητα. Και θα έχει οπωσδήποτε δύο επιπτώσεις.

Πρώτον, ως μεγάλη πολιτική ήττα για τον Βρετανό πρωθυπουργό David Cameron, θα σπρώξει τη Βρετανία πιο κοντά στην πόρτα της εξόδου της Ε.Ε. Θα αυξήσει την πιθανότητα διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την παραμονή ή την έξοδο, στο οποίο οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις κινδυνεύουν να μείνουν πίσω.

Ο κ. Cameron όχι μόνο απέτυχε να μπλοκάρει τον διορισμό του κ. Juncker, αλλά και το ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα γίνει επίσης πιο ισχυρό, όταν η βρετανική επιρροή σε αυτό θα είναι μειωμένη. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της επιτυχίας στις ευρωεκλογές του αντιευρωπαϊκού κόμματος Ukip - όπως είναι και ο αυτοαποκλεισμός των Συντηρητικών του κ. Cameron από τη μεγαλύτερη ομάδα του σώματος, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.

Αν γίνει δημοψήφισμα, πολλοί Βρετανοί ψηφοφόροι θα έχουν στον νου την εικόνα ενός αποξενωμένου κοινοβουλίου που έχει έδρα στο Στρασβούργο και καθορίζει νόμους για τη Βρετανία, αλλά στο οποίο η βρετανική φωνή δεν ακούγεται καθόλου δυνατά.

Δεύτερον, ο θρίαμβος του Ευρωκοινοβουλίου θα ζημιώσει τις εξουσίες της Κομισιόν, η οποία θα υποδουλωθεί περισσότερο στο σώμα. Θα πολιτικοποιήσει έναν θεσμό που υποτίθεται ότι απαρτίζεται από επιτρόπους οι οποίοι, δουλεύοντας στην ακομματική δημόσια υπηρεσία τους εκπροσωπούν το γενικό ευρωπαϊκό συμφέρον και όχι το συμφέρον της χώρας τους.

Και στην πιο καλή ημέρα, η αλμυρή αίσθηση της πολιτικής διαβρώνει τους διαδρόμους της Κομισιόν. Με τον διορισμό όμως του κ. Juncker, η Κομισιόν θα βρεθεί σε αχαρτογράφητες περιοχές. Κανένας πρόεδρος δεν θα έχει βρεθεί σε τόσο υποταγμένη θέση, όσο θα είναι η δική του σε σχέση με τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα του κοινοβουλευτικού σώματος. Ο ρόλος της Κομισιόν ως αμερόληπτος ρυθμιστής του ανταγωνισμού επιχειρήσεων, των δημοσιονομικών κανόνων και πολλών ακόμη, θα τεθεί υπό αμφισβήτηση από την πρώτη ημέρα.

Εξίσου και τα πολιτικά κόμματα θα προσπαθήσουν να υποτάξουν τους 27 επιτρόπους που θα υπηρετούν τον κ. Juncker. Πριν αναλάβει την έδρα, ο κάθε επίδοξος επίτροπος πρέπει να περάσει από ακρόαση για επικύρωση, όπως γίνονται οι ακροάσεις στην αμερικανική Γερουσία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδειξε τα δόντια του το 2004 επιβάλλοντας την απόσυρση του Ιταλού υποψηφίου Rocco Buttiglione. Το 2010 καταψήφισε τη Rumiana Jeleva της Βουλγαρίας.

Αυτήν τη φορά, τα πολιτικά κόμματα προσπαθούν -θα δούμε σε ποιο βαθμό θα το πετύχουν- να επηρεάσουν την εκλογή του επιτρόπου από κάθε χώρα, πριν ακόμη αναλάβει ο κ. Juncker.

Το θέμα δεν θα σταματήσει εκεί. Στην 5ετή θητεία του κοινοβουλίου, τα κόμματα που επιθυμούν στενότερη ενοποίηση κι έχουν πλειοψηφία στο σώμα θα μεγιστοποιήσουν την επιρροή τους στους νόμους τους οποίους η Κομισιόν, με βάση τους κανόνες των ευρωπαϊκών συνθηκών, έχει κύρια αρμοδιότητα να σχεδιάζει.

Το ίδιο το ευρωκοινοβούλιο δεν μπορεί να καταθέσει νόμους. Όμως τα κόμματα μπορούν να ασκήσουν επιρροή μέσω πανίσχυρων νομοθετικών επιτροπών που περνούν από μικροσκόπιο τη δραστηριότητα της Κομισιόν, καθώς και μέσω λιγότερο επίσημων πολιτικών επαφών με μεμονωμένους επιτρόπους.

Η ενδυνάμωση της εξουσίας του ευρωκοινοβουλίου δεν πρέπει να αιφνιδιάζει τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. - και σίγουρα όχι το Λονδίνο. Υπό το λάβαρο της δημοκρατίας, τα εκλεγμένα εθνικά κοινοβούλια κάνουν το ίδιο πράγμα τα τελευταία 400 χρόνια ευρωπαϊκής ιστορίας - με τρανό παράδειγμα την Αγγλία του 17ου αιώνα.

Μετανιώνουν κάποιες κυβερνήσεις για τις εξελίξεις; Ναι. Είναι όμως οι εθνικές κυβερνήσεις οι οποίες τα 20 τελευταία χρόνια αναβάθμιζαν τις αρμοδιότητες του κοινοβουλίου σε κάθε ευρωπαϊκή συνθήκη. Και τώρα βιώνουν τις καταιγιστικές επιπτώσεις.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation