Θα γίνουν (και) τα F-35 «θύμα» του Τραμπ;

Οι μεγάλοι αμυντικοί όμιλοι της Αμερικής για δεκαετίες βασίζονταν στους διεθνείς συμμάχους για να δώσουν ώθηση στις πωλήσεις πολλών όπλων τους. Ωστόσο, η απομειούμενη δέσμευση της κυβέρνησης Τραμπ στη συμμαχία του ΝΑΤΟ έχει ωθήσει αρκετές χώρες να θέσουν υπό αμφισβήτηση την εξάρτησή τους από αμερικανικούς εξοπλισμούς –πυροδοτώντας μια αυξανόμενη ανησυχία σε ορισμένα στελέχη του αμυντικού τομέα.

«Ανησυχώ πως αμιγώς πολιτικοί λόγοι θα μπορούσαν να βλάψουν τις προοπτικές μας στους μελλοντικούς διαγωνισμούς», σημείωσε ένα στέλεχος κορυφαίου αμερικάνου ομίλου.

Οι ανησυχίες έχουν στρέψει τα φώτα στο μαχητικό αεροσκάφος F-35, του ακριβότερου αμυντικού προγράμματος της Αμερικής και της μεγαλύτερης πηγής εσόδων για τον αμυντικό όμιλο Lockheed Martin. Αν και το stealth (αόρατο) μαχητικό είναι η «ραχοκοκαλιά» των σύγχρονων δυτικών αεροπορικών δυνάμεων, ορισμένοι ανησυχούν για το αν οι ΗΠΑ μπορούν να «σβήσουν» οπλικά του συστήματα με ένα λεγόμενο διακόπτη τερματισμού (kill switch).

Ο Τραμπ απείλησε να ρίξει λάδι στη φωτιά των εντάσεων την περασμένη εβδομάδα, όταν πρότεινε να πουληθούν «υποβαθμισμένα» (toned-down) μαχητικά σε συμμάχους της Αμερικής στο μέλλον επειδή «κάποια μέρα, ίσως να μην είναι σύμμαχοί μας». Ο πρόεδρος αναφέρονταν σε μια νέα γενιά προηγμένων μαχητικών γνωστών ως F-47, η παρουσίαση των οποίων απέχει ακόμα πολλά χρόνια.

Τι είναι το F-35

Το F-35 είναι το μόνο προηγμένο μαχητικό stealth μεγάλου βεληνεκούς. Η τεχνολογία stealth καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό του αεροσκάφους από εχθρικά ραντάρ ή υπέρυθρους αισθητήρες, ενώ η ενσωματωμένη «σουίτα αισθητήρων» παρέχει στον πιλότο πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για τον εντοπισμό εχθρικών δυνάμεων, την παρεμβολή των ραντάρ και τη διακοπή των επιθέσεων.

Το μαχητικό αεροσκάφος το χρησιμοποιούν οι ΗΠΑ καθώς και 19 συμμαχικά κράτη, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων μη μελών του ΝΑΤΟ όπως η Ιαπωνία. Αρκετές χώρες συμβάλλουν στην κατασκευή του αεροσκάφους.

Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο μοναδικός εταίρος πρώτου επιπέδου στο πρόγραμμα, με το αεροσκάφος να έχει πολλά βρετανικά εξαρτήματα. Η BAE Systems είναι υπεργολάβος της Lockheed, κατασκευάζοντας την πίσω άτρακτο για όλα τα αεροσκάφη. Είναι επίσης υπεύθυνη για ορισμένα συστήματα ηλεκτρικού πολέμου.

Στους εταίρους συμπεριλαμβάνονται η Ιταλία και η Ιαπωνία. Οι αεροπορικές βιομηχανίες των βασικών εταίρων είναι «ενσωματωμένες στο πρόγραμμα, ενώ πολλές (από τις πολεμικές τους αεροπορίες) ήδη λειτουργούν το αεροσκάφος» δήλωσε ο Ropert Stallard, αναλυτής της Vertical Research Partners.

Γιατί ανησυχούν οι κυβερνήσεις;

Αν και το Γραφείο του Κοινού Προγράμματος του Πενταγώνου διέψευσε πρόσφατα την ύπαρξη kill switch που θα μπορούσε να «ακινητοποιήσει» απότομα τα F-35, ορισμένες κυβερνήσεις επανεξετάζουν τις επιλογές τους.

Ο Καναδάς και η Πορτογαλία πρόσφατα σηματοδότησαν την πρόθεσή τους να εξετάσουν εναλλακτικές. Αν και η Λισαβόνα δεν έχει δεσμευτεί επισήμως να αγοράσει το αεροσκάφος, η Όταβα σχεδίαζε να αγοράσει 88 F-35 από τις ΗΠΑ και έχει χρηματοδοτήσει την αγορά 16 εξ αυτών.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Ο υπουργός Άμυνας του Καναδά Bill Blair είπε σε δήλωσή του στους Financial Times ότι του ζητήθηκε να εξετάσει «εναλλακτικές, αν χρειαζόμαστε όλα αυτά τα μαχητικά αεροσκάφη να είναι F-35 ή αν μπορεί να υπάρξουν εναλλακτικές», ενώ τόνισε πως η κυβέρνηση δεν τερματίζει το συμβόλαιό της για τα αεροσκάφη.

Άλλη μία αδυναμία του F-35 έγκειται στην εξάρτηση από την επεξεργασία στις ΗΠΑ δεδομένων της αποστολής που είναι κρίσιμα για τον ηλεκτρονικό πόλεμο.

«Υπάρχει μια εξάρτηση από τα αρχεία δεδομένων αποστολής για πολλούς πελάτες των F-35» ανέφερε ο Justin Bronk, ειδικός σε θέματα αεροδιαστημικής στο Royal United Services Institute στο Λονδίνο. Ενώ ορισμένες χώρες δεν εξαρτώνται από τις ΗΠΑ, ωστόσο υπάρχει «γεωπολιτικός κίνδυνος» για αυτές που εξαρτώνται, πρόσθεσε.

Ποιες είναι οι πιθανές εναλλακτικές;

Δεν υπάρχουν άμεσες εναλλακτικές για τα F-35, αλλά υπάρχουν άλλες επιλογές, από το ευρωπαϊκής παραγωγής Eurofighter Typhoon μέχρι το γαλλικό Rafale.

«Ρεαλιστικά, αν είσαι πελάτης του F-35 και θέλεις να παραμείνεις στο υψηλότερο επίπεδο των δυνατοτήτων, τότε πας στο Eurofighter Typhoon ή στο Rafale» σύμφωνα με τον Douglas Barrie, senior fellow στρατιωτικής αεροδιαστημικής στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών.

Το σουηδικό Gripen, πρόσθεσε, είναι «πολύ ικανό αλλά έχει μόνο ένα κινητήρα» σε αντίθεση με τα δικινητήρια Rafale και Eurofighter. «Κανένα από αυτά τα αεροσκάφη δεν είναι ‘αόρατο’ και επίσης δεν έχεις το όφελος του να χρησιμοποιείς τον ίδιο τύπο [αεροσκαφών] με τις ΗΠΑ», πρόσθεσε.

Ένα άλλο ζήτημα θα ήταν πόσο γρήγορα θα μπορούσαν οι ευρωπαίοι προμηθευτές να αυξήσουν την παραγωγή των αεροσκαφών, σημειώνει ο Byron Callan, διευθύνων σύμβουλος του ερευνητικού ομίλου Capital Alpha Partners. Και τα τρία μαχητικά -το Typhoon, το Rafale και το Gripen- παράγονται σε «μονοψήφιο μηνιαίο ρυθμό», ανέφερε σε πρόσφατο σημείωμά του.  

Η Γερμανία είπε την περασμένη εβδομάδα πως θα αγοράσει F-35 για να αντικαταστήσει τον στόλο των Tornado, που έχουν τη δυνατότητα να φέρουν πυρηνικά.

Ο Michael Schoellhorn, διευθύνων σύμβουλος της Airbus Defence and Space, που κατασκευάζει τα Typhoon με Ευρωπαίους εταίρους, είπε αυτήν την εβδομάδα πως κατά την «προσωπική άποψη» του, είναι λογικό η Γερμανία να παραμείνει στα F-35 για το στοιχείο του πυρηνικού διαμοιρασμού.

«Εξαρτάσαι από τις ΗΠΑ, όπως και να έχει, για τη βόμβα, οπότε ας εξαρτάσαι και για τα υπόλοιπα» είπε κατά τη διάρκεια εκδήλωσης της Airbus στην Τουλούζ, αν και πρόσθεσε πως υπάρχει «αυξανόμενη θέση στην αγορά για το Eurofighter».

Πόσο άσχημα είναι τα πράγματα για την Lockheed Martin;

Παρά το ότι ορισμένες χώρες αισθάνονται άβολα, θα ήταν δύσκολο οι χώρες που χρησιμοποιούν τα F-35 να επιλέξουν να εξαιρεθούν από μελλοντικές αγορές, και θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο για τις χώρες των οποίων οι αμυντικές βιομηχανίες είναι βασικοί εταίροι στο πρόγραμμα των F-35.

Ο υπουργός Άμυνας της Δανίας, Troels Lund Poulsen, δήλωσε την Τετάρτη πως η σκανδιναβική χώρα θέλει να αγοράσει περισσότερα F-35 από τις ΗΠΑ, παρά την κλιμακούμενη διαμάχη με τον Τραμπ για τη Γροιλανδία.

Δήλωσε στην εφημερίδα Børsen πως η Κοπεγχάγη χρειάζεται να ενισχύσει τον στόλο των μαχητικών της αεροσκαφών και πως «είναι λογικό» να αγοράσει περισσότερα F-35 πέραν των 27 που έχει παραγγείλει.

Παρά τους φόβους ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να «ακινητοποιήσουν» τα αεροσκάφη σταματώντας την παροχή ανταλλακτικών εξαρτημάτων, ο Poulsen είπε πως η Δανία δεν είναι τόσο μεγάλη ώστε να υποστηρίξει διαφόρους τύπους μαχητικών αεροσκαφών, και πως η στρατιωτική ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ είναι ψευδαίσθηση.

Ο Dak Hardwick, αντιπρόεδρος διεθνών υποθέσεων της αμερικανικής Aerospace Industries Association, δήλωσε πως θα ήταν δύσκολο να κοπούν οι «δεσμοί» μεταξύ των ευρωπαϊκών και αμερικανικών εταιρειών «χωρίς μακροπρόθεσμες συνέπειες» δεδομένης της διασυνδεσιμότητας των βιομηχανικών βάσεων και αλυσίδων προμήθειας, που μετρά δεκαετίες.

Η Lockheed παράγει περίπου 155 αεροσκάφη ετησίως και είχε ανεκτέλεστο υπόλοιπο 408 αεροσκαφών στο τέλος του 2024. Νωρίτερα φέτος εκτίμησε «δυνητικές ευκαιρίες» για εγχώριες και διεθνείς πωλήσεις έως και 2.300 μονάδων. Η τιμή του αεροσκάφους, εξαιρουμένου του κόστους συντήρησης και λειτουργίας, κυμαίνεται από περίπου 80 εκατ. δολάρια έως 110 εκατ. δολάρια αναλόγως της παραλλαγής.

Το αίτημα του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ για 68 F-35 το 2025 υποδηλώνει τη «σημασία των μη αμερικανικών πελατών για τη διατήρηση του τρέχοντος ρυθμού παραγωγής στα τέλη της δεκαετίας 2020-αρχές/μέσα της δεκαετίας 2030», δήλωσε ο Callan της Capital Alpha.

Ενώ οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αγοράσουν περισσότερα, η Lockheed θα μπορούσε επίσης να καταλήξει σε συμφωνίες πώλησης με την Ινδία, τη Σαουδική Αραβία ή άλλα κράτη της Ασίας και της Μέσης Ανατολής, πρόσθεσε.

Η Lockheed Martin αρνήθηκε να σχολιάσει για το άρθρο, εν όψει της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων της. Η αμυντική εταιρεία και οι ΗΠΑ, δήλωσε ο Barrie του IISS, ήταν «πολύ επιτυχημένη στην Ευρώπη, κερδίζοντας λίγο πολύ κάθε διαγωνισμό στον οποίο συμμετείχε το F-35 και δεν θέλετε να το δείτε αυτό να διαλύεται με οποιονδήποτε τρόπο».

«Σε κανέναν δεν αρέσει να χάνει έναν πελάτη. Όταν έχεις κάποιον στο αγκίστρι, θέλεις να τον κρατήσεις εκεί», πρόσθεσε.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation