Οι τούρκοι επιχειρηματίες αναστενάζουν πριν το δημοψήφισμα

Όταν ο Τούρκος ιδιοκτήτης των McVitie’s και Godiva, κυκλοφόρησε μια χιουμοριστική διαφήμιση την προηγούμενη εβδομάδα που δείχνει δύο αδέλφια να κοντράρονται κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, ήθελε να πιάσει το πνεύμα της Πρωταπριλιάς.

Αντίθετα, προκάλεσε την οργή του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP) του πρόεδρου Ταγίπ Ερντογάν όταν ένας από τους βουλευτές του ερμήνευσε το σλόγκαν της διαφήμισης – «Τώρα είναι η ημέρα της κρίσης» - ως ένα προάγγελο απόπειρας πραξικοπήματος.

Η μετοχή της Ulker Biskuvi, η οποία ελέγχεται από την Yildiz Holdings, βούτηξε 5% και ο όμιλος αναγκάστηκε να εκδώσει ανακοίνωση για να διαψεύσει τις κατηγορίες.

Η Yildiz ανέφερε ότι «οι άνθρωποι που προκάλεσαν το θόρυβο γύρω από το πρωταπριλιάτικο αστείο παρερμήνευσαν σκόπιμα τα διαφημιστικά μας μηνύματα και την πρόθεση μας».

Ήταν ένα από τα πιο πρόσφατα παραδείγματα για το πώς οι επιχειρήσεις της Τουρκίας, μικρές και μεγάλες, έχουν κλονιστεί από το ανηλεές πογκρόμ που έχει εξαπολύσει ο κ. Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου.

Εκατοντάδες επιχειρήσεις έχουν κατασχεθεί και δεκάδες στελέχη έχουν φυλακιστεί με την υποψία ότι έχουν δεσμούς με τον Φατουλάχ Γκιουλέν, τον κληρικό που κατηγορείται για την απόπειρα πραξικοπήματος. Τώρα, οι επιχειρηματίες της χώρας ελπίζουν πως μια νίκη του κ. Ερντογάν στο κρίσιμο δημοψήφισμα της Κυριακής για την συνταγματική μεταρρύθμιση μπορεί να βάλει τέλος σε μια ταραχώδη περίοδο που ταλάνισε μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες αναδυόμενες οικονομίες και προκάλεσε το φόβο σε όλο τον εταιρικό τομέα.

O πρόεδρος έχει υποσχεθεί να αποκαταστήσει τη σταθερότητα αν η ψήφος για το νέο σύνταγμα είναι αυτή που επιθυμεί. Αλλά δεν έχει ανακοινώσει αν θα άρει την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που επέβαλε τον Ιούλιο, μια κίνηση που θα έφερνε κάποια ανακούφιση στα προβληματισμένα στελέχη.

«Αν ο κ. Ερντογάν παρατείνει την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, η οικονομία θα αποδώσει κάτω από τις δυνατότητες της, αλλά αν την άρει, θα αλλάξει την ψυχολογία των ανθρώπων, δεν θα φοβάσαι πια ότι μπορούν να σου πάρουν την περιουσία» λέει ο Μάικλ Χάρις, καθηγητής στο Syracuse University και πρώην αναλυτής.

Αλλά αν οι Τούρκοι απορρίψουν το σχέδιο που ετοιμάζει εδώ και καιρό ο κ. Ερντογάν για την αύξηση των εξουσιών του μέσω της δημιουργίας μιας εκτελεστικής προεδρίας, υπάρχει ο κίνδυνος ενός νέου κύματος αβεβαιότητας και αναταραχής στις αγορές. Η λίρα είναι το νόμισμα με τη χειρότερη επίδοση από τις αναδυόμενες αγορές φέτος και έχει βουτήξει 27% έναντι του δολαρίου από τότε που έγινε η απόπειρα πραξικοπήματος. Μια ψήφος υπέρ του «ναι» έχει οριακό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, αλλά όλα δείχνουν πως το αποτέλεσμα είναι αμφίρροπο.

«Αν το αποτέλεσμα είναι “όχι”, προβλέπω μια μακρά περίοδο πολιτικής αναταραχής στην Τουρκία που θα καταλήξει σε πρόωρες εκλογές, τις οποίες το AKP μπορεί να κερδίσει ή να χάσει» έγραψε την Τετάρτη ο Ατίλα Γεσιλάντα, αναλυτής στη GlobalSourcePartners.

Η πολιτική αβεβαιότητα και η αδύναμη επενδυτική και καταναλωτική εμπιστοσύνη, σε συνδυασμό με ένα κύμα τρομοκρατικών επιθέσεων που έπληξαν τον δοκιμαζόμενο τομέα του τουρισμού, έχουν κατηγορηθεί για την πρώτη συρρίκνωση της τουρκικής οικονομίας τα τελευταία επτά χρόνια, το τρίτο τρίμηνο του 2016.

Η οικονομία ανέκαμψε τους τελευταίους τρεις μήνες του έτους, καταγράφοντας ρυθμό ανάπτυξης 3,5%, αλλά αφού η κυβέρνηση άλλαξε τον τρόπο μέτρησης του ΑΕΠ. Η Citi ανέφερε πως η ενίσχυση της ανάπτυξης προήλθε κυρίως από την ιδιωτική κατανάλωση, αλλά πρόσθεσε πως διατηρεί «την επιφυλακτική της στάση για το outlook».

«Πιστεύουμε πως οι φορτωμένοι ισολογισμοί των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, οι πολιτικές εντάσεις και η επανεκτίμηση του ρίσκου της χώρας θα συνεχίσουν να επιβαρύνουν το outlook» τονίζει η Citi σε πρόσφατο σημείωμα.

Η στάση των ξένων επενδυτών είναι κρίσιμη για μια χώρα που βασίζεται στις βραχυπρόθεσμες εισροές κεφαλαίου για να χρηματοδοτεί το μεγάλο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Οι τουρκικές εταιρείες κουβαλούν και αυτές βαρύ φορτίο ξένου χρέους. Η κυβέρνηση έχει προσπαθήσει να ανακτήσει ένα μέρος της εμπιστοσύνης των επενδυτών και συγκράτησε την πτώση της λίρας με τη σύσφιξη της ρευστότητας και την εφαρμογή μιας πολύπλοκης νομισματικής πολιτικής. Αλλά ο πληθωρισμός παραμένει υψηλά στο 11%, ενώ η ανεργία κινήθηκε κάτω από το 12% το Δεκέμβριο.

Και ακόμα και αν μια ψήφος υπέρ του «ναι» πυροδοτήσει ένα ράλι στις αγορές και στο νόμισμα, οι αναλυτές περιμένουν να είναι βραχύβιο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν αμφιβολίες για την δέσμευση της κυβέρνησης στις μεταρρυθμίσεις που έχουν σχεδιαστεί για να επαναφέρουν τη χώρα στους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που απολάμβανε πριν από χρόνια και η πολιτική κατάσταση αναμένεται να συνεχίσει να επισκιάζει την οικονομία.

«Η ανεργία και ο πληθωρισμός μπορούν να αντιμετωπιστούν μακροπρόθεσμα, αλλά μόνο με τις σωστές πολιτικές. Η κυβέρνηση αυτή το έχει κάνει και στο παρελθόν, αλλά το ερώτημα είναι κατά πόσον αυτή είναι η βασική της προτεραιότητα τώρα» δήλωσε ιδιοκτήτης μεγάλης επιχείρησης που ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία του. «Μου φαίνεται ότι η κυβέρνηση είναι επικεντρωμένη στις πολιτικές εξελίξεις, όχι στην οικονομία».

Ο Βολφάνγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της Teneo Intelligence, εκτίμησε πως δύσκολα θα γίνουν οικονομικές μεταρρυθμίσεις τους επόμενους 12 μήνες, «καθώς η εναρμόνιση των νόμων και των θεσμών με την νέα εκτελεστική προεδρία θα αποκτήσει προτεραιότητα αν επικρατήσει το “ναι”. Η πολιτική και οικονομική πορεία της Τουρκίας θα παραμείνει αρνητική στο ορατό μέλλον» ανέφερε ο κ. Πίκολι.

«Το μέγεθος της ζημιάς που έχει ήδη γίνει στον κοινωνικό ιστό της Τουρκίας, στους θεσμούς, στο κράτος δικαίου και στο επιχειρηματικό περιβάλλον, είναι σημαντικό» σημείωσε.

Για την ώρα τα στελέχη των επιχειρήσεων προσπαθούν να μην βρεθούν στο προσκήνιο. «Αν πω ότι υποστηρίζω το δημοψήφισμα, αλλά έχω κάποιες αμφιβολίες, θα δεχθώ επίθεση από τα μέσα ενημέρωσης» ανέφερε ιδιοκτήτης επιχείρησης με πάνω από 10.000 υπαλλήλους. «Αν πω ότι δεν στηρίζω το δημοψήφισμα, θα πάω στη φυλακή. Οπότε το καλύτερο είναι να μην πω τίποτα απολύτως και να ελπίζω για το καλύτερο».

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation