Η τεχνολογία είναι εξυπνότερη από τους επενδυτικούς συμβούλους

Για να καταλάβει κανείς γιατί η Standard Life συμφώνησε αυτή την εβδομάδα να αγοράσει την Aberdeen Asset Management για 3,8 εκατ. στερλίνες, βοηθάει να θυμηθεί ένα πείραμα του Ερευνητικού Ινστιτούτου του Όρεγκον στη δεκαετία του 1960, που μέτρησε το πόσο καλοί είναι οι γιατροί στις διαγνώσεις, σε σύγκριση με μαθηματικούς τύπους που εκείνοι βοήθησαν να σχεδιαστούν.

Τα μαθηματικά μοντέλα κέρδισαν, όπως καταγράφει ο Μάικλ Λιούις στο The Undoing Project, το βιβλίο που έγραψε για τον βραβευμένο με Νόμπελ ψυχολόγο Ντάνιελ Κάνεμαν και το συνεργάτη του, Άμος Τβέρκσι. Όχι μόνο κόστιζε λιγότερο να τα χρησιμοποιήσει κανείς για να εντοπίσει καρκίνους και ψυχολογικές διαταραχές ασθενών σε σχέση με τους γιατρούς, αλλά ήταν και ακριβέστερα.

Η έρευνα του ινστιτούτου αποκάλυψε πως είναι καλύτερο να επαληθεύσεις τα αποτελέσματα κλινικών δοκιμών με έναν αλγόριθμο, αφότου οι επαγγελματίες θα έχουν ορίσει τους κανόνες της διάγνωσης.

Σε αντίθεση με την τεχνολογία, οι άνθρωποι κουράζονται και αφαιρούνται, και κάποιες μέρες δεν δουλεύουν. «Μόνο σπάνια -αν συμβαίνει και ποτέ- τα αποτελέσματα ευνοούν έναν άνθρωπο, όταν αυτός συγκρίνεται με το μαθηματικό μοντέλο ενός ανθρώπου», συμπέρανε η καθοριστική έρευνα του 1970.

Αυτή η άποψη απειλεί τις γυναίκες και τους άνδρες της βιομηχανίας διαχείρισης επενδύσεων, καθώς και του ιατρικού επαγγέλματος. Το λεγόμενο «alpha» -το αμίμητο ταλέντο των επιδέξιων επενδυτικών συμβούλων- αξίζει να το πληρώσει κανείς, όπως και η θεραπεία από ειδήμονες του ιατρικού κλάδου. Αλλά τα μαθηματικά μοντέλα είναι εξίσου καλά στο να φέρνουν σε πέρας οτιδήποτε προβλέψιμο, και ακόμη περισσότερα.

Πήρε χρόνο μέχρι η τεχνολογία να μπορέσει να φτάσει στο επίπεδο του τι κάνει ο άνθρωπος στη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων, αλλά αυτή η εποχή έφτασε. Αυτό είναι προφανές στην Aberdeen, η οποία έχει υποστεί καθαρές εκροές 105 δισ. στερλινών από το 2013, καθώς οι επενδυτές έχουν απομακρυνθεί από την ανθρώπινη εμπειρογνωμοσύνη, αλλά και από την ειδικότητά της στις αναδυόμενες αγορές.

Το πρόβλημα της Aberdeen είναι κοινό σε πολλούς παραδοσιακούς διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων και hedge funds από την κρίση του 2008 και μετά, και οδηγεί σε συγχωνεύσεις για να μειωθούν τα κόστη, όπως στην περίπτωση της Standard Life. Καθώς έχουν υποχωρήσει τα επιτόκια και οι αποδόσεις, οι επενδυτές είναι λιγότερο πρόθυμοι να πληρώσουν την ανθρώπινη ανάμειξη.

Υπερβολικά πολλοί στην ενεργή διαχείριση έχουν αλλάξει πολλά, αλλά μετά βίας αγγίζουν τις αποδόσεις που λαμβάνουν οι επενδυτές από τα αυτοματοποιημένα funds παθητικής διαχείρισης. Κατά μέσο όρο, οι ενεργοί διαχειριστές έχουν χαμηλότερες αποδόσεις από δείκτες όπως ο S&P 500 όταν συνυπολογίζονται προμήθειες και κόστη. Το χρήμα ρέει σταθερά σε index funds και ETFs, τα οποία σύμφωνα με εκτιμήσεις του Moody’s μπορεί να αντικαταστήσουν πλήρως τα funds ενεργής διαχείρισης στις ΗΠΑ μέχρι το 2024.

Μεγάλο μέρος αυτής της εξέλιξης είχε προβλεφθεί. Το 1961, όταν επιστημονικά και άλλα επαγγέλματα είχαν περισσότερους άνδρες εργαζόμενους απ’ ότι σήμερα, δύο ερευνητές συμπέραναν: «Οι άνδρες και οι υπολογιστές θα συνεργάζονταν πιο αποτελεσματικά (…) αν ένας άνδρας μπορούσε να πει στους υπολογιστές το πώς θέλει να παίρνονται οι αποφάσεις, και μετά άφηνε τους υπολογιστές να παίρνουν τις αποφάσεις αντί για εκείνον».

Πρόκειται για μια ανεξήγητα ακριβή περιγραφή αυτού που γνωρίζουμε ως «smart beta» -την ελευθερία να διαλέξεις συγκεκριμένες πλευρές της απόδοσης των επενδύσεων, όπως το ρίσκο, την ανάπτυξη και τη μεταβλητότητα, και να δημιουργήσεις ένα αντίγραφο σε αυτοματοποιημένη μορφή μέσω ενός ETF. Μόλις «μάθουν» πώς να επιλέγουν μεταξύ χιλιάδων μετοχών και ομολόγων, οι αλγόριθμοι μπορούν να διασφαλίσουν πως οποιοδήποτε fund έχει το σωστό μείγμα χαρακτηριστικών.

Η τεχνολογία έχει κάνει επιδρομή στο επάγγελμα των money managers. Πρώτα ήρθαν τα funds που συνδύαζαν δείκτες, ώστε ένας επενδυτής να έχει ίση απόδοση με τον FTSE 100, για παράδειγμα, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να αγοράσει και τους 100 τίτλους και διαρκώς να αναβαθμίζει τις τοποθετήσεις του. Μετά ήρθε η ικανότητα των στρατηγικών smart beta να αναπαράγουν μεθόδους επενδύσεων επαγγελματικού επιπέδου, με την ίδια ακρίβεια και πιο φθηνά.

«Απλά γίνεται δυσκολότερο και δυσκολότερο και δυσκολότερο», αναλογίστηκε ένας διαχειριστής κεφαλαίων αυτή την εβδομάδα. Και το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται εκείνος μοιράζονται και άλλοι επαγγελματίες –οτιδήποτε κάνει ένας άνθρωπος, αλλά ακολουθεί ένα μοτίβο και μπορεί να κωδικοποιηθεί σε μια γλώσσα που καταλαβαίνει ο υπολογιστής, σύντομα θα πιεστεί. Επιπλέον, η τεχνολογία έχει το πλεονέκτημα που εντοπίστηκε το 1970: δεν κουράζεται ποτέ.

Αυτό δεν υπαινίσσεται ολοκληρωτικό «θάνατο» -ή αυτοματισμό- του διαχειριστή επενδύσεων. Ένας επαγγελματίας μπορεί ακόμη να αναλάβει μια δική του, αυθεντική έρευνα επάνω σε μια εταιρία ή ένα χρεόγραφο και να προσφέρει μια εικόνα. Καθώς μεγαλύτερο μέρος της αγοράς αυτοματοποιείται, μια αυθεντική δουλειά γίνεται σπανιότερη και αξίζει όλο και περισσότερο: ένας ξεχωριστός επενδυτής θα πρέπει να επιτύχει υψηλότερες αποδόσεις και να διαχωρίσει τον εαυτό του από το ρομποτικό όχλο.

Ούτε μπορεί η αποτελεσματικότητα των αλγορίθμων να ανεξαρτητοποιηθεί πλήρως από την ανθρώπινη νοημοσύνη, όπως κατέδειξε η έρευνα του ερευνητικού ινστιτούτου -κεντρική της ιδέα ήταν ότι ο άνθρωπος χρειάζεται να ορίσει τις παραμέτρους που θα ακολουθήσουν οι υπολογιστές. Πολλοί διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων χρησιμοποιούν αναλυτές και ερευνητές για να οικοδομήσουν επενδυτικά μοντέλα που μετά διαπραγματεύονται χρεόγραφα αυτόματα.

Άλλοι αναμιγνύουν τις στρατηγικές ενεργής διαχείρισης με στοιχεία παθητικής.

Αυτή δεν είναι καλή περίοδος για τους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων -όχι μόνο οι προμήθειες τους δείχνουν εξαιρετικά υψηλές σε έναν κόσμο χαμηλών επιτοκίων, αλλά η ποσοτική χαλάρωση «παραφουσκώνει» τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων και τους κάνει πιο δύσκολα αναγνωρίσιμους. Η αιτία για τους δύσκολους καιρούς βρίσκεται στους κύκλους.

Αλλά αυτές οι δυσκολίες επιδεικνύουν το πώς ο αυτοματισμός διαβρώνει τα επαγγέλματα, όχι «κλέβοντας» όλες τις θέσεις εργασίας σε μια μέρα, αλλά με το να τις εξαλείφει μία μία –με το να τις διαχωρίζει σε καθήκοντα που μόνο ο άνθρωπος μπορεί να εκτελέσει και σε άλλα στα οποία ένας αλγόριθμος είναι επαρκής. Στην πορεία αυτό το όριο μεταβάλλεται αδυσώπητα.

Οι ερευνητές του Oregon σαφέστατα έδειξαν πριν από μισό αιώνα ότι αυτό θα γίνει, και έγινε.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation