Το πολιτικό κέντρο «κρατάει» στην Αυστρία

Η νίκη του Αλεξάντερ βαν ντερ Μπέλεν στις προεδρικές εκλογές της Αυστρίας την Κυριακή θα χαιρετιστεί με ανακούφιση από τις Βρυξέλλες και τις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Θα θεωρηθεί νίκη του πλουραλισμού, της ανεκτικότητας και της ίδιας της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Και όμως, αυτή θα είναι και μια σοβαρή παραδοχή ότι οι δυνάμεις του δεξιού ευρωσκεπτικιστικού λαϊκισμού παραμένουν μια σημαντικά διασπαστική επιρροή στην ευρωπαϊκή πολιτική.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πρόκειται για την Αυστρία. Ο Νόρμπερτ Χόφερ, ο υποψήφιος από το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας, έχασε, αλλά το κόμμα του έχει ένα επιβλητικό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, ενόψει των επόμενων κοινοβουλευτικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί μέχρι το 2018. Η δυσαρέσκεια είναι εκτεταμένη, με τα δύο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, το κεντροδεξιό Λαϊκό κόμμα και τους Σοσιολδημοκράτες, που λάμβαναν εναλλάξ την εξουσία σε εθνικό επίπεδο για σχεδόν ολόκληρη την περίοδο μετά το 1945.

Δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα το Κόμμα Ελευθερίας να γίνει ο μεγαλύτερος εταίρος σε έναν κυβερνητικό συνασπισμό μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Αυτό θα συμβεί για πρώτη φορά για την ακραία δεξιά, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη.

Ωστόσο, η επιτυχία του κ. Βαν ντερ Μπέλεν, ενός ανεξάρτητου μετριοπαθή που στηρίζεται από τους Πρασίνους, αντανακλά τα όρια της απήχησης της άκρας δεξιάς. Στην Αυστρία, τονίζει την ύπαρξη μιας πολιτικά εκλεπτυσμένης, φίλα προσκείμενης στον φιλελευθερισμό πλειοψηφίας, που αποτελείται από κατοίκους πόλεων, από μορφωμένους, από νέες γυναίκες και άλλους ψηφοφόρους, που είδαν πίσω από τα σαγηνευτικά ανώδυνα συνθήματα της εκστρατείας.

Πολλοί ψήφισαν τον κ. Βαν ντερ Μπέλεν από φόβο για τη ζημιά που θα προκαλούσε στη διεθνή φήμη της Αυστρίας, μια νίκη κεντροδεξιού υποψηφίου στη χώρα που προσαρτίστηκε από τη ναζιστική Γερμανία το 1938.

Ο κ. Βαν ντερ Μπέλεν επωφελήθηκε από αυτό, όταν κέρδισε τη νίκη με τη μικρότερη διαφορά από όλες, έναντι του κ. Χόφερ τον Μάιο, πριν την ανακάλυψη των παρατυπιών στην καταμέτρηση των ψήφων που κατέστησε απαραίτητη την επανάληψη των εκλογών. Οι ψηφοφόροι μπορεί να επιδείξουν παρόμοιο παρορμητισμό στις προεδρικές εκλογές τον επόμενο χρόνο στη Γαλλία, όπου η Μαρίν Λεπέν, η ηγέτιδα και υποψήφια του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, σίγουρα απογοητεύτηκε από την ήττα του κ. Χόφερ.

Ειδικά στην περίπτωση της Αυστρίας, χρειάζεται να έχουμε στον νου μας ότι οι ποικίλες προκλήσεις στην ΕΕ -από τη χαμηλή οικονομική ανάπτυξη και την ανεργία, μέχρι τα προβλήματα της ευρωζώνης και την κατάσταση έκτακτης ανάγκης με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες- έχουν διαφοροποιήσει το πολιτικό κλίμα. Η κυβέρνηση αντέδρασε στο κύμα προσφύγων που πέρασε μέσα από την Αυστρία πέρυσι, με την επιβολή αυστηρών συνοριακών ελέγχων, προκαλώντας τα παράπονα της Γερμανίας, που έλεγε ότι η χώρα δεν συντόνισε τις ενέργειές της με την υπόλοιπη ΕΕ. Πολλοί Αυστριακοί στρέφονται κατά της παγκοσμιοποίησης και είναι σθεναρά αντίθετοι με τις προγραμματισμένες εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ με τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτό, απ’ ό,τι φαίνεται, είναι το τίμημα που πρέπει να πληρωθεί από τα συμβατικά πολιτικά κόμματα, ιδιαίτερα της κεντροδεξιάς, προκειμένου να κρατήσουν μακριά την άκρα δεξιά. Κάτι παρόμοιο παρατηρείται στη Γαλλία, όπου ο Φρανσουά Φιγιόν, ο υποψήφιος για την προεδρία από την κεντροδεξιά, διεξάγει μια καμπάνια γεμάτη με μοτίβα εθνικής ασφάλειας και απειλής από την ισλαμιστική τρομοκρατία.

Οι καταστροφολογικές προειδοποιήσεις του Κόμματος Ελευθερίας για επικείμενη «ισλαμοποίηση» της Ευρώπης και ο κίνδυνος εμφύλιου πολέμου που ξεσπάει στις ευρωπαϊκές πόλεις γύρω από την παρουσία μη Ευρωπαίων μουσουλμάνων μεταναστών, είχε σαν αποτέλεσμα η πλειοψηφία των Αυστριακών ψηφοφόρων να μην έχει πειστεί. Και όμως, το κόμμα εκφράζεται δυναμικά στους κόλπους της αυστριακής πολιτικής από τη δεκαετία του 1980, πολύ πριν τη μεταναστευτική κρίση και την κρίση της ευρωζώνης. Το κόμμα έχει εξασφαλίσει 40 έδρες μεταξύ των 183 που μετρά συνολικά το αυστριακό κοινοβούλιο, και ακόμη κι αν δεν κερδίσει τις επόμενες εκλογές, υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να αναμένουμε ότι θα αυξηθούν οι έδρες του.

Η πάλη μεταξύ του φιλελεύθερου διεθνισμού και του αντικαθεστωτικού εξτρεμισμού στην Αυστρία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σε καμία περίπτωση δεν έχει λάβει τέλος. Αλλά στη διάρκεια της πιο δύσκολης χρονιάς για τις δυτικές δημοκρατίες από το 1945 και μετά, η νίκη του κ. Βεν ντερ Μπέλεν είναι και μια υπενθύμιση της υποβόσκουσας ισχύος και ελκυστικότητας των αρχών της δεκτικότητας και της μετριοπάθειας.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation