(*) Ο Nick Anderson είναι senior αναλυτής στην τράπεζα Berenberg.  

Όπως ένας εξερευνητής που επιχειρεί μια χειμερινή διάβαση της Aνταρκτικής, έτσι και οι τράπεζες αντιμετωπίζουν ένα μακρύ ταξίδι γεμάτο από σημαντικούς κινδύνους. Οι κίνδυνοι αυτοί προκύπτουν από πολλές εξωτερικές πιέσεις, όπως το παγκόσμιο βάρος του χρέους, τα μηδενικά επιτόκια και ο αυστηρότερος ρυθμιστικός έλεγχος. Εξάλλου, τα ιδρύματα αντιμετωπίζουν και εσωτερικές προκλήσεις.

Επιπλέον, δεν ξεκινούν το ταξίδι τους αυτό από θέση ισχύος. Όχι μόνο απέτυχαν να ικανοποιήσουν τους εξωτερικούς μετόχους τους, αλλά και οι αποδόσεις που προσέφεραν  ήταν ανεπαρκείς τόσο βραχυχρόνια όσο και μακροχρόνια. Η περίοδος των πενιχρών αποδόσεων φαίνεται ότι θα συνεχιστεί, δεδομένου και του ότι οι πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες είναι φύσει δομικές και όχι κυκλικές.

Για τον λόγο αυτόν, οι τράπεζες πρέπει να αλλάξουν αν ο σκοπός είναι να εμφανίσουν διατηρήσιμες αποδόσεις για τους μετόχους τους και να ικανοποιήσουν όλους τους μεριδιούχους. Η ανάγκη για αλλαγή είναι πιο επείγουσα τώρα που η αναζήτηση για αποδόσεις ξανάρχισε και η σχετική τιμολόγηση του κινδύνου καταρρέει. Μοιάζει σα να ξαναζούμε ημέρες του 2006- 2007.


Ριζοσπαστική αντίδραση

Οι απαραίτητες αλλαγές απαιτούν τη συνδρομή όχι μόνο από των ίδιων των τραπεζών, αλλά και των ρυθμιστικών αρχών, των πολιτικών και των κεντρικών τραπεζών. Για ρυθμιστές και πολιτικούς, οι προς ρύθμιση περιοχές-κλειδιά περιλαμβάνουν τις δομές (λειτουργία και ιδιοκτησία), το κεφάλαιο, τα κίνητρα και την αβεβαιότητα επί των τραπεζικών στοιχείων ενεργητικού. Είναι σημαντικό οι ρυθμιστικές αρχές και οι πολιτικοί να αλλάξουν τα κίνητρα και τους κανόνες από τα οποία εξαρτάται η τραπεζική συμπεριφορά.

Η ριζοσπαστική πρόταση της Berenberg θα ήταν οι τράπεζες να χρηματοδοτηθούν με μη δημόσια κεφάλαια προκειμένου να αλλάξουν μια και καλή τα κίνητρα. Το να είναι εισηγμένες σε αγορές υποχρεώνει τις ομάδες διοίκησης των τραπεζών να προσπαθήσουν να αναπτυχθούν με ταχύτερους ρυθμούς από αυτούς που χρειάζονται για να μπορέσει αυτή η πορεία να διατηρηθεί και μακροπρόθεσμα.

Θα θέλαμε επίσης να δούμε τις επενδυτικές τράπεζες να διαχωρίζονται από τη λιανική τραπεζική, ώστε να εξυπηρετούν καλύτερα τα συμφέροντα όλων των μεριδιούχων.

Το να μιλήσει κανείς για μη δημόσια κεφάλαια είναι πολύ δύσκολο. Οι κυβερνήσεις ίσως θελήσουν να φέρουν μια αλλαγή στις χρηματοδοτικές δομές, μέσω καθιέρωσης φοροαπαλλαγών. Ναι, με τον τρόπο αυτόν, οι κυβερνήσεις θα χάσουν τις τρέχουσες φορολογικές αποδοχές, αλλά θα γλιτώσουν τα χρήματα από τις μελλοντικές στηρίξεις των ιδρυμάτων. Τέτοια φορολογικά κίνητρα θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τις τράπεζες να σπάσουν τις λειτουργικές τους δομές, να διαχωρίσουν την εμπορική τραπεζική από την επενδυτική κ.λπ.


Κεφαλαιακή ανεπάρκεια

Προηγούμενες προσπάθειες να βελτιωθούν ο τύπος και η ποιότητα του κεφαλαίου καθώς και το ποσό δεν προχώρησαν, κατά την άποψή μας. Περαιτέρω μεταρρύθμιση θα πρέπει να περιλαμβάνει το να καταστεί ο λόγος κεφαλαίου προς στοιχεία ενεργητικού το βασικό μέτρο για την πρόσβαση σε κεφάλαιο, την εισαγωγή νέων κεφαλαιακών εργαλείων και την ενσωμάτωση των ρυθμών ανάπτυξης στις επιπλέον επιβαρύνσεις των κεφαλαιακών δεικτών για μεμονωμένες τράπεζες.

Όπως σημειώθηκε, η μεταρρύθμιση των κινήτρων είναι πιθανώς πιο σημαντική από την αλλαγή των κανόνων. Πιστεύουμε ότι τα μερίσματα είναι μέρος της λύσης και δεν αποτελούν πρόβλημα. Ένας υψηλός βαθμός μερισματικής απόδοσης θα περιόριζε την ικανότητα της τράπεζας να μεγεθυνθεί και έτσι να αναλάβει μεγαλύτερο κίνδυνο στο μέλλον.

Μια τράπεζα επίσης πρέπει να μπορεί να χρεοκοπήσει. Το αποκαλούμενο φάρμακο Geitner στις ΗΠΑ, όπου μεγάλες τράπεζες διατηρήθηκαν στη ζωή ασχέτως των συνεπειών, διαστρέβλωσε περαιτέρω τη σωστή τιμολόγηση και τη διαχείριση κινδύνου. Για να εξαλειφθεί η επενδυτική αβεβαιότητα σχετικά με τα στοιχεία ενεργητικού των τραπεζών και τις αξίες των επενδύσεων σε αυτές, θα βλέπαμε μια αυξημένων αρμοδιοτήτων ελεγκτική πανευρωπαϊκή αρχή, που θα έλεγχε τους τραπεζικούς ισολογισμούς. Αν και αποδείχθηκε σημαντικό για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στο ιαπωνικό τραπεζικό σύστημα το 2003, έχει μερικώς μόνο έως τώρα επιχειρηθεί στην Ιρλανδία και στην Ισπανία.


Τραπεζική χρησιμότητα

Εσωτερικά, τα επιχειρηματικά μοντέλα των τραπεζών εμφανίζονται όλο και περισσότερο ελαττωματικά, με περίπλοκες δομές και λάθος κίνητρα, σε συνδυασμό με ακατάλληλη διακυβέρνηση και ακατάλληλο λογιστικό πλαίσιο.

Οι τράπεζες θα πρέπει να επανεξετάσουν την αναπτυξιακή τους μανία και την όρεξη για ρίσκο, όπως και την κλίμακα και την περιπλοκότητα των μοντέλων τους. Η υπεραπόδοση της τιμής της μετοχής της Handelsbanken έναντι άλλων τραπεζών καταδεικνύει ότι το utility banking, η λιανική τραπεζική δηλαδή, έχει το κλειδί για περισσότερο διατηρήσιμες αποδόσεις στην τραπεζική. Οι μελλοντικοί νικητές θα είναι οι τράπεζες αυτές οι οποίες θα αναγνωρίζουν τη δομική αλλαγή που αντιμετωπίζει ο κλάδος και ασπάζονται τη δομική αναδιάρθρωση ξεκινώντας από τον περιορισμό του κινδύνου στους ισολογισμούς τους.

Τέλος, είναι και οι κεντρικές τράπεζες. Είναι αυτές που έχουν ίσως τον πιο σημαντικό ρόλο να παίξουν. Πρέπει να καταργήσουν το put option που διαθέτουν, ώστε να θεραπεύσουν την τόσο κρίσιμη για τον καπιταλισμό αβεβαιότητα. Έχουν επίσης τη δύναμη να κατασκευάσουν μια μόνιμη λύση στην κρίση με το να φέρουν μια μόνιμη μείωση του χρέους. Εκεί άλλωστε είναι η εστία του προβλήματος. Κάτι τέτοιο απαιτεί πληθωρισμό. Αν και αυτό έχει επιπτώσεις για αρκετούς, για τις τράπεζες είναι η λιγότερο κακή λύση.
 
Τελικά, όλες οι ανησυχίες των μετόχων πρέπει να διευθετηθούν - όχι μόνο εκείνες των μεριδιούχων, αν εκείνοι θέλουν να ξαναδούν διατηρήσιμες αποδόσεις. Το βλέμμα είναι στραμμένο όχι μόνο στις τράπεζες αλλά και στις ρυθμιστικές αρχές, στους πολιτικούς και στις κεντρικές τράπεζες ώστε να προχωρήσουν στις αλλαγές που είναι απαραίτητες στις τράπεζες για να επιτύχουν στον δύσκολο δρόμο που βρίσκεται μπροστά τους.


*Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.