Περί τίνος πρόκειται

Τον Σεπτέμβριο του 2012 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε να δοθούν εξουσίες στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ώστε να λειτουργήσει ως μοναδική εποπτεύουσα αρχή της ευρωζώνης.

Αυτό είναι το πρώτο βήμα προς μια πλήρη τραπεζική ένωση, που θα περιλαμβάνει ένα ενιαίο σύνολο κανόνων που καταρτίστηκε από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή, αλλά και ένα ενιαίο σύστημα παροχής καταθετικών εγγυήσεων.

Τον Οκτώβριο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε την εξουσιοδότηση να παραγάγει ένα roadmap εγκαίρως για την επόμενη συνεδρίαση με σκοπό να καταλήξει σε ένα νομικό πλαίσιο για την τραπεζική ένωση, έως τις αρχές του 2013.

Την προηγούμενη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε το πρώτο μεγάλο βήμα, δίνοντας τελικώς το πράσινο φως για την ενιαία εποπτεία 150-200 τραπεζών -που έχουν ενεργητικό άνω των 30 δισ.- από την ΕΚΤ


Η κατάλληλη τράπεζα για τη δουλειά

Η ΕΚΤ θα είναι μία από τις πολλές κεντρικές τράπεζες οι οποίες θα διεκπεραιώσουν την τραπεζική εποπτεία, συμπεριλαμβανομένης και της αμερικανικής FED. Η τραπεζική ένωση θα αντιστοιχεί σε όσα επιτάσσει η έκθεση του 2009 του Jacques de Larosiere, στην οποία η ευρωζώνη προτρεπόταν στη στενότερη τραπεζική συνεργασία εν όψει της χρηματοοικονομικής κρίσης, λέει η Gertrude Tumpel Gugerell. Ούσα μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ έως το 2011, πιστεύει ότι η τραπεζική ένωση είναι ουσιώδης στο να επιβλέπει τις τράπεζες που είναι υπερβολικά μεγάλες για να βοηθηθούν από τις κυβερνήσεις τους.

«Η εμπειρία δείχνει ότι όλες οι ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές θα πρέπει να είναι καλύτερα ομαδοποιημένες ώστε να ξεπεράσουν μια κρίση. Θα είναι πρόκληση για το ίδρυμα, το οποίο θα πρέπει να ξεπεράσει τις ικανότητες αλλά και τους πόρους του. Η ΕΚΤ έχει ήδη πληροφορίες για την πρόσβαση των τραπεζικών αντισυμβαλλομένων της σε ρευστότητα, και είναι ήδη αναμεμιγμένη σε συζητήσεις για αναδιοργάνωση τραπεζών σε εθνικό επίπεδο τόσο στο πλαίσιο του G20, όσο και σε αυτό του ΔΝΤ», λέει η ίδια.


Τι λέει η αγορά

Είναι κατανοητό ότι οι τράπεζες της ευρωζώνης ελπίζουν πως η τραπεζική ένωση θα μπορούσε να καταφέρει καίριο πλήγμα στην κρίση που επίμονα ταλαιπωρεί την περιοχή. Επίσης, θα κάνει τα πράγματα ευκολότερα για τους μεγάλους διασυνοριακούς τραπεζικούς ομίλους, που προς το παρόν πρέπει να συνεννοούνται με πολλές εποπτικές αρχές της ευρωζώνης.

«Προσωπικά πιστεύω ότι το project της ενιαίας τραπεζικά ευρωζώνης θα κόψει τον σύνδεσμο ανάμεσα στο κρατικό χρέος και στον τραπεζικό κίνδυνο και θα κάνει την εποπτεία πιο αξιόπιστη. Η εποπτεία όλων των τραπεζών από την ΕΚΤ έχει νόημα μακροπρόθεσμα και θα μετασχηματίσει το χρηματοοικονομικό τοπίο της Ευρώπης προς το θετικότερο», λέει ο Frederic Janbon, μέλος της επιτροπής εκτελεστικών στελεχών της BNP Paribas, της μεγαλύτερης τράπεζας της ευρωζώνης.

Ωστόσο, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της σύγχυσης από τον όγκο των ενίοτε αντικρουόμενων νομοθετικών πρωτοβουλιών της E.E. Η πρόταση για έναν μόνο επιβλέποντα σημαίνει ότι «η ΕΚΤ θα πρέπει να αναλάβει πρόωρη παρέμβαση όταν ένα χρηματοοικονομικό ίδρυμα δεν πληροί ή πρόκειται να παραβιάσει τις απαιτήσεις διαφάνειας». Αλλά αυτό φαίνεται να τέμνει την οδηγία για τη διαχείριση της κρίσης που η Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα (τον Ιούνιο του 2012).

Η πρόταση για μία μόνο επιβλέπουσα αρχή φαίνεται πως προκαλεί άμβλυνση της διάκρισης μεταξύ της πρόωρης παρέμβασης στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης των τραπεζών και της πυροδότησης των διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε οριστική επίλυση. Επιπλέον, η πρόταση καθιστά δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στους ρόλους των εποπτευουσών αρχών και των αρχών λήψης αποφάσεων - οι οποίοι, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα είναι διακριτοί ώστε να αποφεύγονται συγκρούσεις συμφερόντων», λέει ο James Modrall, partner με αρμοδιότητα το δίκαιο Ευρωπαϊκής Ένωσης στην εταιρεία Cleary Gottlieb των Βρυξελλών.


Ποιος είναι μέσα και ποιος έξω

Ίσως η πλέον ακανθώδης ερώτηση αφορά τη σχέση της ΕΚΤ, ως τη μόνη ευρωπαϊκή επιβλέπουσα αρχή, με τις αρχές των 10 χωρών της Ε.Ε. που είναι ακόμη εκτός ευρωζώνης - ειδικά της Μ. Βρετανίας. Προς το παρόν, οι κανόνες που εκπονούνται από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή πρέπει να συμφωνούνται ομόφωνα από τα 27 μέλη της Ε.Ε.

Στην περίπτωση όπου η τραπεζική ένωση περιλαμβάνει συμπαγές μπλοκ 17 χωρών με δικαίωμα ψήφου, λέει ο Graham Bishop, σύμβουλος με εξειδίκευση στο χρηματοοικονομικό δίκαιο της Ε.Ε. και πρώην σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα υπάρξουν επιπλοκές.

«Η Επιτροπή μπορεί εύκολα να κάνει παραχωρήσεις προς τις χώρες που δεν είναι στο ευρώ προκειμένου να πετύχει μια καλύτερη σχέση ανάμεσα στην ΕΚΤ και στους εθνικούς εποπτεύοντες. Έτσι, θα δελεαστούν όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες εκτός ευρώ να προσχωρήσουν. Είναι ωστόσο ασύλληπτο η σημερινή βρετανική κυβέρνηση να ενταχθεί σε μια τραπεζική ένωση που θα δώσει στη Μ. Βρετανία ξεχωριστό δικαίωμα βέτο - εκτός και αν αλλάξει ό,τι ισχύει για τα δικαιώματα ψήφου», λέει.


Θα γίνει;

Κανείς δεν πιστεύει ότι η ΕΚΤ θα έχει την πλήρη και αποκλειστική επίβλεψη στις αρχές του 2013, αν και είναι πιθανόν να της δοθεί εξουσία επί των συστημικώς σημαντικών οργανισμών κάποια στιγμή τον επόμενο χρόνο. Η Barbara Mathews, ανεξάρτητη ρυθμιστική σύμβουλος που διετέλεσε σύνδεσμος του αμερικανικού υπουργείου Οικονομίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αμφιβάλλει για το εάν ποτέ αποκτήσει σημαντικές εξουσίες. «Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τη Γερμανία να επιτρέπει στην ΕΚΤ να λαμβάνει σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον των sparkassen ή των landesbanken. Ένας από τους συμβιβασμούς είναι ότι η ΕΚΤ θα αναπέμπει την εξουσία πίσω στους εθνικούς επιβλέποντες, οπότε η καθημερινή επίβλεψη θα είναι θέμα του κάθε κράτους», προσθέτει η ίδια.

Ο κ. Bishop λέει ότι το concept της τραπεζικής ένωσης είναι ένα μικρό βήμα αν ειδωθεί από τη σκοπιά των προσχεδίων για στενότερη δημοσιονομική και πολιτική ένωση. Ωστόσο, η πλήρης συζήτηση μιας νέας συνθήκης που θα ενεργοποιούσε κάτι τέτοιο είναι μάλλον απίθανο να λάβει χώρα έως το 2015. Η λύση για την κρίση της ευρωζώνης δεν μπορεί να περιμένει ως τότε.