H JP Morgan ήταν η πρώτη μεγάλη αμερικανική τράπεζα που δημοσιοποίησε τα αποτελέσματά της για το τέταρτο τρίμηνο του 2011 την δεύτερη εβδομάδα του Ιανουαρίου του 2012. Έτσι ξεκίνησε μια πραγματικά θλιβερή περίοδος ανακοίνωσης αποτελεσμάτων.

Τα κέρδη της JP Morgan υποχώρησαν κατά 52% στα 726 εκατ. δολ. με απώλειες εσόδων της τάξης του 30%. Η τράπεζα, η οποία καταλαμβάνει την τέταρτη θέση στη σχετική παγκόσμια λίστα του Thomson Reuters είδε τα έσοδά της από προμήθειες αναδοχής να κατακρημνίζονται κατά 65%.

Τα στελέχη που ασχολούνται με μετοχές ήταν προετοιμασμένα για το χειρότερο. Πέρσι, η δραστηριότητα των παγκόσμιων κεφαλαιαγορών υποχώρησε κατά 28%, ενώ το τέταρτο τρίμηνο ήταν η πιο υποτονική τρίμηνη περίοδος από το Q1 του 2009, όταν είχε ξεσπάσει η κρίση.

Χαρακτηριστικό είναι ότι ο όγκος των δημόσιων εγγραφών παγκοσμίως ήταν πεσμένος κατά 40% έναντι της περσινής χρονιάς. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της αμερικανικής συμβουλευτικής εταιρίας Freeman Consulting, οι προμήθειες από συναλλαγές στις μετοχικές αγορές παγκοσμίως κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους και σε ετήσια βάση σύγκρισης, ήταν χαμηλότερες κατά 23%.

Καθώς η παγκόσμια οικονομία ακόμη τρεκλίζει, λίγοι είναι εκείνοι που βλέπουν μια γρήγορη επιστροφή στην εμπιστοσύνη- κάτι που απαιτείται ώστε να αυξηθεί η δραστηριότητα των αγορών.

Παρά την μικρή άνοδο στις ΗΠΑ και μια χούφτα καιροσκοπικές τοποθετήσεις που παρατηρήθηκαν στις πρώτες δύο εβδομάδες του χρόνου, η κατάρρευση της κερδοφορίας και τα άθλια νούμερα που πιθανώς θα δουν τη δημοσιότητα κατά τη διάρκεια της αυτών των τριμηνιαίων αποτελεσμάτων έχουν ήδη πυροδοτήσει μια ευρεία κάμψη της δραστηριότητας των equity bankers.

Όλο και λιγότερα assets

Ο πόνος γίνεται κυρίως αισθητός στην Ευρώπη, όπου η κρίση χρέους εξακολουθεί να αναστατώνει τις αγορές. Καθώς μάλιστα η κρίση ασκεί πίεση στο τραπεζικό κεφάλαιο, αρκετοί αναζητούν τρόπους για να συρρικνώσουν τις δραστηριότητες τους στην επενδυτική τραπεζική.

Προς το τέλος του 2011, η ιταλική Unicredit έκλεισε την θυγατρική της που ασχολούνταν με τις μετοχές στη Δυτική Ευρώπη, περικόπτοντας 130 θέσεις εργασίας και πλέον συνεργάζεται με την Kepler Capital markets για να παρέχει πωλήσεις, trading και ανάλυση επί ορισμένων μετοχών.

Τον Ιανουάριο, η Royal Bank of Scotland που αντιμετωπίζει προβλήματα ανακοίνωσε παγκόσμια αναδίπλωση από τις μετοχές και το corporate finance, περικόπτοντας 5.000 θέσεις εργασίας, ενώ έκλεισε και τις δραστηριότητες cash equities, corporate broking, μετοχικών αγορών και εξαγορών και συγχωνεύσεων.

Άλλες τράπεζες αναφέρουν ότι προχώρησαν σε περικοπή προσωπικού στην Ευρώπη (και αλλού). Ανάμεσα σε αυτές περιλαμβάνονται και οι Bank of America Merrill Lynch, Credit Suisse, Deutsche Bank, Investec/Evolution, Morgan Stanley, Nomura, Societe Generale και UBS.
Στελέχη της αγοράς λένε ότι τα ακριβά μετοχικά franchises είναι όλο και πιο δύσκολο να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους και ότι ο κλάδος πρέπει να συρρικνωθεί κατά 30%. «Ο ανταγωνισμός, τόσο στις αναδοχές όσο και στο brokerage, είναι σκληρός και η κερδοφορία συμπιέζεται. Υπάρχει υπερβολική προσφορά που πρέπει να εκλείψει», λέει τραπεζικό στέλεχος.

«Ο σημερινός κύκλος συσσώρευσης του κλάδου αρχίζει να φαίνεται περισσότερο δομικός παρά κυκλικός», προσθέτει.

Οι δραστηριότητες cash equity έχουν δεχτεί μεγάλο πλήγμα. Δεν είναι τυχαίο επί παραδείγματι, η Credit Suisse στο δεύτερο μισό του 2011, περιέκοψε το 10% του προσωπικού της στο cash equity στο Λονδίνο.

Κλείνοντας δουλειές

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας 10ετίας, οι τράπεζες στην Ευρώπη επεκτάθηκαν σημαντικά στο trading μετοχών, προσελκυμένες από τις σταθερές αποδόσεις που πρόσφεραν.

Όμως, καθώς η μέση ημερήσια αξία των διαπραγματευόμενων ευρωπαϊκών μετοχών μέσα στο 2011 υποχώρησε κατά περίπου 58% από την κορυφή στην οποία έφτασε το 2007, η υποχώρηση στα έσοδα επιδείνωσε την πίεση στις προμήθειες που προκλήθηκε από αυξημένο ανταγωνισμό ανάμεσα στους brokers και τις ηλεκτρονικές εναλλακτικές πλατφόρμες.

Και η Ασία νιώθει τις δυσκολίες. Οι όγκοι και τα έσοδα από τις δημόσιες εγγραφές, που συνήθως αντιστοιχούν στα 2/3 των συνολικών εσόδων της επενδυτικής τραπεζικής στην συγκεκριμένη ήπειρο, υποχώρησαν στο δεύτερο μισό του 2011, καθώς οι παγκόσμιες αγορές έπεσαν λόγω κυρίως των ανησυχιών για την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη.

Ανάμεσα στα τέλη Ιουλίου και στα τέλη Σεπτεμβρίου, στο Χονγκ Κονγκ- τον κορυφαίο προορισμό δημόσιων εγγραφών παγκοσμίως τα τελευταία δύο χρόνια- υπήρχαν δημόσιες εγγραφές. Η δραστηριότητα άρχισε εκ νέου προς τα τέλη της χρονιάς, αλλά για το 2011, έναντι του προηγούμενου έτους, ως σύνολο η περιοχή είδε πτώση στους όγκους των μετοχικών αγορών της τάξης του 44% και υποχώρηση στις δημόσιες εγγραφές της τάξης του 80%.

Η πτώση στις δευτερογενείς μετοχικές αγορές λειτούργησε αρνητικά για τις ασιατικές πρωτογενείς αγορές μετοχών, όπως και για τη δραστηριότητα εξαγορών και συγχωνεύσεων. Όπως συνέβη και σε άλλες περιοχές, η αύξηση του ανταγωνισμού κατέστησε τις επικερδείς μεμονωμένες εντολές σπάνιες και έκανε σαφές ότι περισσότερες τράπεζες πρέπει τώρα να μοιράζονται μικρότερη δεξαμενή προμηθειών. Αυτό οδήγησε αρκετά ιδρύματα να αναθεωρήσουν προς τα κάτω τα επίπεδα του προσωπικού τους.

Ένα ακόμη δεδομένο που επανεξετάζεται είναι οι επιχειρηματικές δομές. Σύμφωνα με δημοσιεύματα για παράδειγμα, η BAML άλλαξε ριζικά το μοντέλο για την ανάλυση επί τίτλων, περνώντας από τις παραδοσιακού τύπου ομάδες αναλυτών (διοικούμενες από ανώτερους τραπεζικούς, με ξεχωριστούς πόρους και προσωπικό) σε μια κοινή "δεξαμενή" προσώπων επιφορτισμένων με την ανάλυση, ερευνητών και ειδικών επί συγκεκριμένων κλάδων.

«Η συσσώρευση στον κλάδο των μετοχών έχει καθυστερήσει πολύ», λέει ένας senior equity banker που εργάζεται σε παγκόσμια επενδυτική τράπεζα. «Τα περασμένα χρόνια υπήρξαν πάρα πολλοί περιφερειακοί παίκτες που προσπαθούσαν να μπουν στο παιχνίδι. Αυτό ώθησε χαμηλότερα τα περιθώρια, σε επίπεδα που δεν είναι βιώσιμα».