Η ανάκαμψη της Citi από την κρίση είναι ήδη σε εξέλιξη. Η τράπεζα έχει πίσω της κερδοφόρα τρίμηνα και σχεδιάζει να προχωρήσει σε επιστροφή κεφαλαίου προς τους μετόχους της το 2012.

Τα μισά από τα μη βασικά στοιχεία της ενεργητικού έχουν πουληθεί και ανάμεσα στα εναπομείναντα δύο εξ αυτών στέκονται σαν ατμομηχανές της ανάπτυξης του ιδρύματος: οι υπηρεσίες global transaction και η παρουσία της στις αναδυόμενες αγορές.

Σε μια εκτεταμένη συνέντευξη που ο CEO της τράπεζας Vikram Pandit παραχώρησε στο The Banker, στα γραφεία της τράπεζας στην Park Avenue τον Οκτώβριο, περιέγραψε πώς η τράπεζα μετατρέπεται σε ίδρυμα φιλικό προς τη συνθήκη της Βασιλείας ΙΙΙ, πώς θα επιτύχει αποδόσεις που να ξεπερνούν το κόστος κεφαλαίου της και πώς η στρατηγική της στήθηκε από την αρχή. Ο κ. Pandit μιλά ακόμη για τη σημασία να έχει κανείς τη σωστή κουλτούρα, αλλά και για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης που έχασαν οι Αμερικάνοι κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Ο μετασχηματισμός της Citi

Ο κ. Pandit προσδιόρισε τέσσερις πυλώνες στον μετασχηματισμό της Citi: χρηματοοικονομικό, στρατηγικό, δομικό και κουλτούρας. Ο χρηματοοικονομικός μετασχηματισμός έχει να κάνει με την καλή κεφαλαιοποίηση, με το να έχεις επαρκή ρευστότητα, αρκετά αποθεματικά, αλλά και με το να μειώνεις τον κίνδυνο σημαντικά και να έχεις ένα σχέδιο για τις υποχρεώσεις και τους κινδύνους του μέλλοντος.

«Το στάδιο του στρατηγικού μετασχηματισμού είχε να κάνει με το να οριστεί τι είναι η Citi και γιατί είναι σημαντική για τους πελάτες μας. Αυτό οδήγησε στον σχηματισμό της Citicorp (όπου μεταφέρθηκαν τα βασικά στοιχεία ενεργητικού) και της Citi Holdings (όπου περιελήφθησαν τα προς διάθεση στοιχεία ενεργητικού) και μας έδειξε τον τρόπο να επιστρέψουμε ξανά πίσω στην τραπεζική», αναφέρει.

«Αναγνωρίσαμε γρήγορα ότι ο κόσμος έχει αλλάξει. Ήταν ένας κόσμος με σημαντικούς κόμβους, όπου τα πάντα περνούσαν από το Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη και τις άλλες οικονομικές πρωτεύουσες. Σήμερα ένα πολύ μεγάλο μέρος της όλης δραστηριότητας είναι point to point και αυτό σημαίνει ότι είναι ένας κόσμος- δίκτυο», τονίζει.

«Πήραμε ορισμένες στρατηγικές αποφάσεις. Αποφασίσαμε ότι δεν θέλουμε να έχουμε παρουσία στην ευρωπαϊκή αγορά κατανάλωσης και έτσι πουλήσαμε στη γαλλική Credit Mutuel τη γερμανική μας τράπεζα και πολλά άλλα στοιχεία ενεργητικού. Ακόμη, αναγνωρίσαμε ότι είχαμε υπερεπεκταθεί στην αμερικανική αγορά του consumer finance και ότι έπρεπε να αναδιπλωθούμε».

Η στρατηγική για τις ΗΠΑ

Σε ό,τι αφορά τη στρατηγική της CIti στις ΗΠΑ, ο κ. Pandit τονίζει: «Στις ΗΠΑ έχουμε 100 υποκαταστήματα σε 16 πόλεις. Μπορεί να μην έχουμε το εύρος που έχουν άλλες τράπεζες, αλλά έχουμε παρουσία στις σωστές πόλεις που συνδέουν τις ΗΠΑ με τον υπόλοιπο κόσμο. Τώρα πια βλέπουμε τη στρατηγική μας στις ΗΠΑ με ελαφρώς διαφορετικό τρόπο. Δεν σκοπεύουμε πλέον στη διανομή -κάτι που θα απαιτούσε 6.000 υποκαταστήματα-, αλλά υιοθετούμε περισσότερο μια στρατηγική με βάση τον πελάτη».

Για το θέμα της κουλτούρας ο ίδιος λέει: «Πρέπει να υπάρχει η σωστή κουλτούρα - που να εδράζεται στη διεκπεραίωση, στους πελάτες, στην εφαρμογή υπεύθυνων χρηματοοικονομικών και να φτάνει η δημιουργικότητά μας και η αυθεντικότητά μας στους πελάτες μας ανά τον κόσμο. Η δουλειά με την κουλτούρα δεν τελειώνει ποτέ, αλλά σήμερα βρισκόμαστε σε φάση υλοποίησης εκτέλεσης. Τα τραπεζικά στελέχη θα πρέπει να θέτουν στον εαυτό τους τρεις ερωτήσεις πριν προχωρήσουν σε μια συναλλαγή: Είναι αυτή η συναλλαγή προς όφελος του πελάτη; Προσθέτει κάποια αξία σε αυτόν; Είναι συστημικά υπεύθυνη;».

Προβλήματα στην Ασία

Η ανάγκη να είναι τα πάντα σχετικά με την κουλτούρα σωστά παρουσιάστηκε όταν η Malinda Dee, relationship manager στην Ινδονησία, συνελήφθη με την κατηγορία ότι υπεξαίρεσε 2 εκατ. δολ. από τους λογαριασμούς πελατών της Citi Gold - το προϊόν της Citi για εύπορους πελάτες. Η κεντρική τράπεζα της Ινδονησίας απάντησε απαγορεύοντας στη Citi να εγγράφει νέους premium πελάτες για έναν χρόνο, όπως και με απαγόρευση έκδοσης νέων πιστωτικών καρτών για διάστημα δύο ετών. Επίσης, η κατ' ανάθεση συλλογή χρέους απαγορεύτηκε. 

Ο κ. Pandit επισημαίνει: «Η δουλειά με τη νοοτροπία δεν σταματάει ποτέ». Γενικά οι αναλυτές δίνουν στη Citi αρκετά εύσημα για τη μετά την κρίση πορεία της και είναι ιδιαίτερα επαινετικοί για την ταχύτητα με την οποία απαλλάχθηκε από μη βασικές δραστηριότητες. Όπως όμως ισχύει και για τις υπόλοιπες μεγάλες τράπεζες, στο σημερινό περιβάλλον υπάρχουν αρκετά ερωτήματα για το ποια είναι ρεαλιστική απόδοση ιδίων κεφαλαίων, με δεδομένες την παγκόσμια επιβράδυνση και την πληθώρα νέων κανόνων.
 
Ο κ. Pandit, όπως και άλλοι επικεφαλής τραπεζών, έχει πολύ ξεκάθαρη γνώμη για τους ρυθμιστικούς κανόνες και ανησυχεί για την έλλειψη ισότιμου ανταγωνισμού.

«Η Citi έχει προχωρήσει πολύ περισσότερο από τις εκτιμήσεις με τη διάθεση των στοιχείων της ενεργητικού στη Citi Holdings έναντι αυτού που περιμέναμε δύο χρόνια νωρίτερα», λέει ο Christopher Wolfe, γενικός διευθυντής χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων στη Fitch.

Ο κ. Pandit προσθέτει: Εκμεταλλευτήκαμε την καλύτερη κατάσταση των αγορών και ξεφορτωθήκαμε τις επικίνδυνες πτυχές του χαρτοφυλακίου μας. Έχουμε ακόμη 100 δισ. δολ. σε αμερικανικά ομόλογα. Τα assets που σχετίζονται με το trading είναι πιο πιθανό να πουληθούν. Ο ρυθμός θα είναι πιο αργός, αλλά η διαδικασία είναι ήδη σε εξέλιξη. Η Citi Holdings είναι θωρακισμένη σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση, τα κεφάλαια και τα αποθέματα».

Ευκαιρίες και προκλήσεις

Ο κ. Pandit αναφέρθηκε και στην εισβολή των ρυθμιστικών κανόνων -ιδιαίτερα η Βασιλεία ΙΙΙ και η πράξη Dodd Frank. Ήταν ξεκάθαρος σε ό,τι αφορά τις ρυθμιστικές αποφάσεις -τόσο για την ανάγκη ισότιμου ανταγωνισμού, όσο και για να υιοθετηθεί μια κοινή προσέγγιση σχετικά με τη διαπραγμάτευση στα χρηματιστήρια των περισσότερων χρηματοοικονομικών εργαλείων-, άποψη που τον φέρνει σε αντιπαράθεση με αρκετούς συναδέλφους του σε άλλες τράπεζες.

«Σε συγκεκριμένα over the counter παράγωγα, τα μετρητά ποτέ δεν αλλάζουν χέρια. Αυτό εξηγεί γιατί χρειαζόμαστε όσο περισσότερα προϊόντα είναι δυνατόν. Όχι μόνο αυτά για τα οποία χρησιμοποιούνται μόνο οίκοι εκκαθάρισης, αλλά και αυτά που διαπραγματεύονται σε χρηματιστήρια. Η πράξη Dodd Frank προχωρά έως το σημείο να χρησιμοποιεί οίκους εκκαθάρισης για μερικά προϊόντα. Εγώ λέω ας είναι τα πάντα εγγυημένα και διαπραγματεύσιμα στα χρηματιστήρια. Αυτό μπορεί να μην με κάνει δημοφιλή στη Wall Street, αλλά θα κάνει το σύστημα πολύ ασφαλέστερο», λέει.

«Οι ρυθμιστικοί κανόνες δεν επαρκούν για να ρυθμίσουν τα ιδρύματα… Πρέπει ακόμα να ρυθμιστούν και οι αγορές και τα δίκτυα. Βασική μας θεώρηση είναι ότι εδώ θα πρέπει να υπάρξουν ισότιμοι κανόνες για όλους, αλλιώς τα χρήματα κατευθύνονται στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα».

Κατά κάποιον τρόπο, ήταν χρήματα από το σκιώδες τραπεζικό σύστημα σύστημα -για παράδειγμα από τιτλοποιήσεις και brokers- που έκαναν την κρίση τόσο οδυνηρή για τη Citi και ανάγκασαν την αμερικανική κυβέρνηση να αναλάβει το 34% της τράπεζας (σήμερα το ποσοστό αυτό είναι μηδενικό). Οπότε η Citi ξεκάθαρα θα προσπαθήσει να αποφύγει τέτοιου τύπου έκθεση, άσχετα από το ποιοι είναι οι κανόνες.

Και στο μέλλον;

Η νέα προσέγγιση της Citi σε ό,τι αφορά τις καταναλωτικές δραστηριότητες θα είναι πολύ διαφορετική. «Οι πιστωτικές κάρτες αποτελούν μεγάλη πηγή κερδών και το retail banking είναι σε αυτές τις πόλεις όπου προσελκύουμε πελατολόγιο που χρειάζεται τις υπηρεσίες μας περισσότερο από ό,τι χρειάζεται τα δάνειά μας. Επενδύουμε στη λιανική τραπεζική στις ΗΠΑ, ώστε να μπορεί κανείς να απευθυνθεί σε 'έξυπνες' τράπεζες, να κάνει τα πράγματα ψηφιακά και να συνδεθεί με τον κόσμο», λέει ο κ. Pandit.

Αλλά από πού θα έρθει η ανάπτυξη; Ο κ. Pandit βάζει στόχο τους καταναλωτές και τον σχηματισμό κεφαλαίων στις αναδυόμενες αγορές, το trade finance και τις point to point κεφαλαιακές ροές - που θα μπορούσε να σημαίνει ροές ανάμεσα στις αναδυόμενες αγορές, όπως και από τις αναδυόμενες προς τις ΗΠΑ ή την Ευρώπη. Οι υποδομές εξάλλου είναι ένα ακόμη πεδίο με εξαιρετικές δυνατότητες, καθώς οι προηγμένες χώρες ιδιωτικοποιούν και οι αναδυόμενες αυξάνουν την παραγωγικότητά τους.