Όταν η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Emil Boc ανέλαβε την εξουσία μετά τις εκλογές στη Ρουμανία τον Νοέμβριο του 2008, οι υπουργοί ανακάλυψαν ότι οι υπερβάσεις του προϋπολογισμού λόγω των προεκλογικών διαδικασιών τους είχαν κληροδοτήσει το μεγαλύτερο έλλειμμα από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, στο 4,8% του ΑΕΠ.

Ακόμη χειρότερα, το έλλειμμα αυτό θα έπρεπε να χρηματοδοτηθεί σε μια περίοδο όπου η παγκόσμια ρευστότητα στέρευε υπό την κατάρρευση της Lehman Brothers - γεγονός που προκάλεσε τη συρρίκνωση της οικονομίας κατά 7,1% το 2009.

"Το 2009 είχαμε έλλειμμα 7,4% ακόμη και με τα μέτρα που λάβαμε. Χωρίς αυτά τα μέτρα, υπολογίσαμε ότι το έλλειμμα θα έφτανε το 10% το 2009 και το 12% έως το 2011", λέει ο υφυπουργός Οικονομικών της χώρας, κ. Bogdan Dragoi.

Επείγουσα χρηματοδότηση

Σε τέτοιο περιβάλλον αβεβαιότητας, η χώρα ξεκίνησε επαφές με το ΔΝΤ και την Ε.Ε. για ένα πακέτο επείγουσας βοήθειας, ώστε να αποκατασταθεί η αξιοπιστία του κράτους στις αγορές. Ο κ. Dragoi λέει ότι και οι δύο οργανισμοί εμφανίστηκαν πολύ ευέλικτοι στις διαπραγματεύσεις.

"Αυτό που είπαν είναι: 'εκεί πρέπει να φτάσετε - πώς θα φτάσετε είναι δικό σας θέμα'", λέει ο ίδιος. Η προσαρμογή έχει ξεκινήσει, αλλά με μεγάλο πολιτικό κόστος. Ο κ. Boc έπρεπε να επιβάλει δημοσιονομική λιτότητα, την ώρα όπου προσπαθούσε να οικοδομήσει κυβερνητικές συμμαχίες, οι οποίες αποδεικνύοντας άστατες. Ο σημερινός υπουργός Οικονομικών, κ. Gheorghe Ialomiteanu, είναι ο τρίτος κατά σειρά από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 2008. Ο κ. Dragoi, που σπούδασε στις ΗΠΑ και πριν ασχοληθεί με την πολιτική το 2006 ήταν αναλυτής με ειδίκευση στον τηλεπικοινωνιακό κλάδο, έχει συνεργαστεί και με τους τρεις υπουργούς. Δούλεψε για τη συνέχεια της οικονομικής πολιτικής, η οποία απαιτεί το ύψους 12,9 δισ. ευρώ πρόγραμμα του ΔΝΤ, που υπογράφηκε τον Μάιο του 2009.

Τον Μάρτιο του 2011, η Ρουμανία έγινε η πρώτη από τις χώρες της Ε.Ε. που ζήτησε άμεση βοήθεια από το ΔΝΤ κατά τη διάρκεια της κρίσης. "Τα χρήματα του ΔΝΤ είναι εκεί μόνο για απρόβλεπτα εξωτερικά γεγονότα - όχι για εσωτερικά. Αν κάτι πολύ κακό συμβεί στις αγορές παγκοσμίως, που για τη Ρουμανία ίσως σημάνει τη στέρηση της πρόσβασης σε ρευστότητα, αυτά τα χρήματα θα αποτελούν το δίχτυ ασφαλείας μας", λέει ο κ. Dragoi.

Τον Ιούνιο του 2011, η Ρουμανία επιβεβαίωσε τη δημοσιονομική της επανένταξη στις αγορές με την έκδοση ενός 5ετούς τίτλους 1,5 δισ. ευρώ. Η έκδοση υπερκαλύφθηκε δύο φορές, με την απόδοση στις 255 μονάδες βάσης πλέον των mid swaps, παρά τους φόβους των αγορών για την Ελλάδα. "Άλλη μία έκδοση είναι προγραμματισμένη για τον Σεπτέμβριο, εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν. Για να σταθεροποιηθεί ο προϋπολογισμός και να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, η κυβέρνηση επιδίωξε την εφαρμογή ενός γενναίου προγράμματος περικοπών δαπανών και δομικών μεταρρυθμίσεων.

"Τα μεγαλύτερα προβλήματα που κληρονομήσαμε είχαν να κάνουν με τις δομικές δαπάνες, καθώς οι αποδοχές στον δημόσιο τομέα και οι συντάξεις σχεδόν διπλασιάστηκαν. Οπότε η απόφαση ήταν να μην πειράξουμε τα έσοδα, αλλά να εστιάσουμε στην περικοπή δαπανών", προσθέτει.

Το δημόσιο χρέος έπρεπε να περικοπεί από το 9,4% στο 7% έως το 2015. Έχει ήδη υποχωρήσει στο 7,4%. Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση εργάστηκε σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα για να καταρτιστεί ένα ασφαλιστικό σύστημα που θα είναι ισορροπημένο έως το 2030. Αφού μεγάλο μέρος της αύξησης των εξόδων σχετίζεται με τις τοπικές διοικήσεις, ψηφίστηκε νέος νόμος ο οποίος θα ελέγχει τα έξοδα αυτών των τελευταίων. Τελικά, ένας νόμος δημοσιονομικής υπευθυνότητας δημιούργησε πολυετείς προϋπολογισμούς, που σκοπό είχαν να παρακολουθούν στενά κάθε project κεφαλαιακής δαπάνης, ώστε να μειωθούν οι περιπτώσεις υπερβάσεων.

Νέο focus

Μία απόφαση από το ανώτατο δικαστήριο της χώρας ματαίωσε τη σχεδιαζόμενη κατά 15% μείωση των συντάξεων και η κυβέρνηση την αντικατέστησε με αύξηση του ΦΠΑ προκειμένου να φτάσει τους στόχους του δημοσιονομικού ελλείμματος. Ο κ. Dragoi εξακολουθεί να λυπάται που έπρεπε να παρεκκλίνουν από τη στρατηγική που ήδη είχε χαραχθεί. Ωστόσο, όπως λέει, έπρεπε να γίνει για να επανέλθει το έλλειμμα πίσω στο 4,4% του ΑΕΠ το 2011. Όπως προβλέπει η νέα συμφωνία με το ΔΝΤ, το βάρος τώρα θα μετακυλιστεί από τις δομικές μακροοικονομικές αλλαγές στις μικροοικονομικές βελτιώσεις.

"Το νέο σχέδιο έχει στόχο τις περικοπές των χρεών της τοπικής διοίκησης, τον κλάδο της υγείας, την κοινωνική αλληλεγγύη και τους κλάδους των μεταφορών και ενέργειας, όπου έχουμε τη μεγαλύτερη συμμετοχή του Δημοσίου σε επιχειρήσεις. Τα μέτρα που πρέπει να λάβουμε προβλέπουν το κλείσιμο επιχειρήσεων, ή την ιδιωτικοποίησή τους, ή, ακόμη, την επανακεφαλαιοποίησή τους. Έχουμε ποικιλία διαθέσιμων μέσων ώστε να κάνουμε αυτές τις εταιρίες πιο αποδοτικές, να έρθουν περισσότερα μερίσματα στην κυβέρνηση και να τονωθεί η ιδιωτική οικονομία", λέει ο κ. Dragoi.

Υπάρχει όμως μία ακόμα σημαντική πρόκληση: οι βουλευτικές εκλογές που πλησιάζουν τον Νοέμβριο του 2012. Ο κ. Dragoi είναι απόλυτος. Yπό τη διπλή απειλή της διαδικασίας υπέρβασης του χρέους από την Ε.Ε. και της απώλειας της εμπιστοσύνης των αγορών, αν χαθεί η δημοσιονομική πειθαρχία, δεν θα επαναληφθούν οι υπερβάσεις προϋπολογισμού που παρατηρήθηκαν στις εκλογές του 2008.

"Δεν νομίζω ότι κάποια άλλη κυβέρνηση έχει λάβει τα μέτρα που πήρε αυτός ο συνασπισμός, μειώνοντας μισθούς, συντάξεις και κοινωνικές παροχές εν μέσω μιας κρίσης σε πλήρη εξέλιξη. Καταλάβαμε ότι είναι πιο σημαντικό να βγούμε από την κρίση αυτήν οικονομικά ισχυρότεροι, παρά να τα παρατήσουμε στα μισά του δρόμου. Αν λοξοδρομήσουμε τώρα, όλες οι θυσίες θα πάνε χαμένες", λέει ο ίδιος.