Η τραπεζική ρευστότητα έχει ήδη αναδειχθεί ως το μεγάλο ζητούμενο. Το The Banker βάζει στο μικροσκόπιο τις νέες ρυθμίσεις της Βασιλείας ΙΙΙ για τη ρευστότητα, αλλά και τη.. γκρίνια των τραπεζών.

Τι είναι

Ο δείκτης κάλυψης ρευστότητας (liquidity coverage ratio- LCR) και ο δείκτης καθαρής σταθερής χρηματοδότησης (net stable funding ratio- NSFR) είναι δύο νέα εργαλεία μέτρησης της ρευστότητας που εισάγει η Βασιλεία ΙΙΙ για να δώσει στις ρυθμιστικές αρχές, για πρώτη φορά, διεθνώς συγκρίσιμα δεδομένα για την τραπεζική ρευστότητα.

Γιατί;

Στην κορύφωση της κρίσης, οι τράπεζες δεν μπορούσαν ούτε να χρηματοδοτήσουν τους εαυτούς τους, ούτε να πουλήσουν στοιχεία ενεργητικού ώστε να συγκεντρώσουν ρευστό. Τώρα οι ρυθμιστικές αρχές θέλουν η ρευστότητα της τράπεζας να είναι τόσο γνωστή, όσο και η κεφαλαιακή της θέση.

Ποιος το έχει αναλάβει;

Η Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία έθεσε προς δημόσια διαβούλευση σχετικό έγγραφο τον Δεκέμβριο του 2009, το οποίο παρουσίαζε τα LCR και NSFR. Υπήρξαν περισσότερες από 270 απαντήσεις εκ μέρους τραπεζών από όλο τον κόσμο, ενώ ορισμένοι τραπεζικοί όμιλοι υπέβαλαν ξεχωριστές επισημάνσεις για τη ρευστότητα.

Μια τροποποιημένη πρόταση σε ό,τι αφορά τη ρευστότητα δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2010. Οι εποπτικές αρχές πρόκειται να ξεκινήσουν να μετρούν τα LCR και NSFR το 2013, αλλά οι τράπεζες δεν θα είναι υποχρεωμένες να συμμορφωθούν με τα ελάχιστα όρια έως το 2018.

Ποια είναι τα βασικά σημεία;

Το LCR είναι ο λόγος των υψηλής ποιότητας ρευστών assets προς τις συνολικές καθαρές εκροές ρευστού των τελευταίων 30 ημερών και πρέπει να είναι τουλάχιστον στο 100%. Αυτό το stress σενάριο του ενός μήνα υποθέτει ακόμη ότι υπάρχει εκροή καταθέσεων 5%- ποσοστό επαρκές αν το πρόβλημα ρευστότητας δεν προέρχεται από την ίδια την τράπεζα, αλλά υπερβολικά ήπιο στην περίπτωση που φήμες για την εν λόγω τράπεζα είναι αυτές που έχουν πυροδοτήσει τις εξελίξεις.

Το NSFR, που επίσης πρέπει να είναι στο 100%, είναι ο λόγος της απαιτούμενης σταθερής χρηματοδότησης προς τη διαθέσιμη σταθερή χρηματοδότηση. Η σταθερή χρηματοδότηση ορίζεται ως κεφάλαιο συν προνομιούχες μετοχές και υποχρεώσεις με χρόνο ωρίμανσης ένα έτος ή περισσότερο, συν καταθέσεις ή κεφάλαια λήξης λιγότερο του ενός έτους. Τα τελευταία αυτά κεφάλαια πρέπει να θεωρείται ότι «είναι πιθανό να παραμείνουν εντός του ιδρύματος για μια μεγάλη περίοδο κατά τη διάρκεια ενός stress event». Προφανώς ο τελευταίος αυτός όρος είναι πολύ υποκειμενικός και αφήνει χώρο για διαφωνίες ανάμεσα στις τράπεζες και τις εποπτικές αρχές.

Η βασική διαφορά ανάμεσα στις πρώτες και τις δεύτερες προτάσεις της Βασιλείας ήταν η διεύρυνση του τι χαρακτηρίζεται ως στοιχείο ρευστότητας για τα αποθέματα της τράπεζας. Το πρώτο προσχέδιο περιελάμβανε μόνο ρευστό, αποθέματα κεντρικών τραπεζών και υπερεθνικά ομόλογα.

Αυτό προκάλεσε τις έντονες διαμαρτυρίες των τραπεζών, οι οποίες ισχυρίστηκαν ότι υπήρχε εγγενής σύγκρουση συμφερόντων: Οι κυβερνήσεις των οποίων οι ρυθμιστικές αρχές ελέγχουν την επιτροπή της Βασιλείας έχουν μεγάλες χρηματοδοτικές ανάγκες τώρα, γεγονός που κάνει θελκτική τη δέσμευση της τραπεζικής επενδυτικής βάσης. Τα τραπεζικά ομόλογα και η διατραπεζική αγορά μπορεί να ήταν στο επίκεντρο της κρίσης του 2007- 2008 αλλά σήμερα το πρόβλημα είναι οι κρατικοί τίτλοι.

Οι δεύτερες προτάσεις προσέθεσαν το κούρεμα σε εταιρικά και σε εγγυημένα ομόλογα, ώστε να επιτρέψουν στις αγορές τη μεταβλητότητα. Αυτό πυροδότησε μια άναρχη κατάσταση, στην οποία τώρα οι τράπεζες ζητούν να συμπεριληφθούν σχεδόν όλα τα υπό διαπραγμάτευση assets.

Ένας πιο διαφοροποιημένος ορισμός των ρευστών αποθεμάτων μπορεί να απέφευγε ένα σενάριο stress, σύμφωνα με το οποίο όλες οι τράπεζες προσπαθούν να πουλήσουν τα ίδια ρευστοποιήσιμα στοιχεία ενεργητικού την ίδια στιγμή. Ο Selwyn Blair Ford, επικεφαλής του τμήματος παγκόσμιας εποπτικής πολιτικής στην FRSGlobal αναρωτιέται για το κατά πόσον τα στοιχεία ενεργητικού που πρέπει να αντιμετωπίζονται με μεγάλο discount για τη μεταβλητότητα της αγοράς θα πρέπει στην πραγματικότητα να θεωρηθούν «ρευστά».

«Όπως είδαμε κατά τη διάρκεια της κρίσης, ο υπολογισμός της ρευστότητας είναι διττός: μπορείς είτε να πουλήσεις το στοιχεία ενεργητικού σε ένα άσχημο σενάριο ή δεν μπορείς», λέει ο ίδιος.

Τι λέει ο κλάδος;

Οι τράπεζες έχουν προειδοποιήσει ότι η υπερβολικά μεγάλη εποπτική πίεση θα υπονομεύσει τον θεμελιώδη ρόλο που παίζουν στην οικονομία. Η Επιτροπή της Βασιλείας εκτιμά ότι ο μέσος LCR και ο μέσος NSFR για τις 94 μεγαλύτερες τράπεζες παγκοσμίως είναι τώρα στο 83% και στο 93%, αντίστοιχα.

Η Barbara Ridpath, επικεφαλής του Διεθνούς Κέντρου Χρηματοοικονομικής Εποπτείας πιστεύει ότι το δυσκολότερο σημείο είναι ίσως το να αποφασιστεί το επίπεδο της δημόσιας αποκάλυψης των δεικτών ρευστότητας. «Αν οι τράπεζες αντιμετωπίζουν πιέσεις σχετικά με τη ρευστότητά τους, θέλουν την ελευθερία να λειτουργήσουν πριν το μάθει η αγορά. Αλλά η αγορά θέλει να το ξέρει τόσο νωρίς όσο και οι εποπτικές αρχές. Το πως θα επιτευχθεί η σωστή ισορροπία ανάμεσα στην διαφάνεια και την ελευθερία που έχουν ανάγκη οι εποπτικές αρχές ώστε να κάνουν τη δουλειά τους σωστά μοιάζει σχεδόν ανυπέρβλητο εμπόδιο.

Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτό;

Οι δείκτες LCR και NSFR δεν πρόκειται να σκοτώσουν τις τράπεζες, αλλά η κακή διαχείριση της ρευστότητας ίσως και να το κάνει. Οι περισσότερο οπορτουνιστές τραπεζίτες μιλούν ήδη για τη ρευστότητα ως το νέο «καυτό» χρηματοοικονομικό προϊόν, στο οποίο φροντίζουν να εξασφαλίσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.