(Ο Torsten Slok είναι επικεφαλής διεθνής οικονομολόγος στην Deutsche Bank)

Αν και το πρώτο μισό του έτους για κάποιες από τις περιοχές του πλανήτη, όπως η Ιαπωνία και η περιφέρεια της Ευρωζώνης, κάθε άλλο παρά ιδανικό μπορεί να χαρακτηριστεί, η συνολική μακροοικονομική εικόνα παραμένει θετική. Στην πραγματικότητα, κοιτάζοντας σε κάθε περιοχή ξεχωριστά βλέπουμε εστίες ανησυχίας, αλλά η κατάσταση δείχνει θετική μεσο- μακροπρόθεσμα.

Βόρειος Αμερική

Η πρόσφατη αντιπαράθεση για την οικονομία στις ΗΠΑ αφορούσε τη συζήτηση γύρω από την  αύξηση του περιθωρίου για το κρατικό χρέος. Αν και πρόκειται βασικά για μια διαδικασία ρουτίνας, το έντονα πολιτικοποιημένο περιβάλλον στο οποίο λήφθηκε η απόφαση αυτή οδήησε  σε μια ασυνήθιστα έντονη διαμάχη γύρω από το θέμα.

Αν και τα θεμελιώδη μεγέθη της οικονομίας των ΗΠΑ έχουν αναμφισβήτητα βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν ορισμένα σημεία που θα πρέπει να επισημανθούν. Πρώτον, οι πλήρεις συνέπειες του τέλους των μέτρων τόνωσης δεν έχουν ακόμη γίνει αισθητές. Υπάρχει οπωσδήποτε κίνδυνος η αφαίρεση των κινήτρων για την οικονομία να έχει αρνητική επίπτωση στην ανάκαμψη- τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Ακόμη, τα πιο αδύναμα στοιχεία από τον κλάδο της μεταποίησης- ιδιαίτερα από εκείνον των αυτοκινήτων- προκαλούν ανησυχία. Αν και τα προβλήματα στον ανεφοδιασμό που προκλήθηκαν από τον σεισμό στην Ιαπωνία θα επιδράσουν οπωσδήποτε στην εικόνα αυτή, είναι νωρίς για να πούμε το κατά πόσον αυτό θα αποτελέσει ευρύτερο θέμα. Τρίτον, τα στοιχεία από την αγορά κατοικίας δεν έχουν καταφέρει ακόμη να δείξουν σημάδια ουσιαστικής ανάκαμψης.

Ωστόσο, παρά τις εστίες αυτές, είμαστε αισιόδοξοι. Οι εταιρικές κεφαλαιακές δαπάνες εξακολουθούν να οδηγούν την οργανική ανάπτυξη και ενώ η επιστροφή στην ανάπτυξη δεν υπήρξε πιθανότατα τόσο ισχυρή όσο αναμενόταν, είμαστε οπωσδήποτε σε τροχιά ήπιας ανάκαμψης.

Κοιτώντας μπροστά, το επερχόμενο τέλος του δεύτερου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE2) είναι πιθανό να σηματοδοτήσει ορισμένες ενδιαφέρουσες αλλαγές. Είναι πιθανό να δούμε αλλαγή στις αποδόσεις ομολόγων, αν και αυτό θα εξαρτηθεί από την ευρωστία της οικονομίας κατά τη λήξη του προγράμματος QE2. Έτσι, αν η FED εξακολουθήσει να διακρατά αυτά τα ομόλογα για κάποιο διάστημα, το «πραγματικό» τέλος του QE2 μπορεί να απέχει.

Άσχετα από αυτό, οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν ανέβει κατά την περίοδο του QE2 και πιθανόν να πρόκειται για ένα σημάδι αύξησης της εμπιστοσύνης της αγοράς σχετικά με το ότι οι κινήσεις αυτές θα αποδώσουν καρπούς και θα τονώσουν την εγχώρια αγορά. Από την άποψη αυτή, η FED θα προβάλει το επιχείρημα ότι οι κινήσεις της ήταν επιτυχημένες.

Η Ευρώπη και η Ιαπωνία

Το βασικό θέμα εδώ ασφαλώς και παραμένει η μοίρα όσων ευρωπαϊκών κρατών παλεύουν με τις κρίσεις χρέους. Ωστόσο, αν και η κατάσταση είναι οπωσδήποτε ανησυχητική, είμαστε πεπεισμένοι ότι οι χώρες αυτές θα λύσουν στην πορεία τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Το ΔΝΤ έχει επιβάλει τα δεόντως αυστηρά μέτρα και ενώ η προσαρμογή των οικονομιών αυτών θα πάρει ίσως ορισμένο χρόνο, υπάρχει καλός λόγος να πιστεύει κανείς ότι η ομαλότητα θα ανακτηθεί.

Η ισχύς των οικονομιών του «κέντρου», όπως είναι η Γερμανία, μπορεί κάλλιστα να δίνει ώθηση σε ορισμένες χώρες της περιφέρειας- φαίνεται και από τα πρόσφατα στοιχεία του δείκτη μεταποιητικής δραστηριότητας- και περιμένουμε αυτές οι αγορές να βγουν από τα προγράμματα προσαρμογής ισχυρότερες και πιο αποτελεσματικές.

Σε ό,τι αφορά την Ιαπωνία, ο σεισμός και το τσουνάμι φέτος είχαν καταλυτική επίπτωση στη μεταποίηση και είναι πιθανό να δούμε περισσότερα τρίμηνα χωρίς ανάπτυξη. Ενώ το σύνηθες σε αυτές τις περιστάσεις είναι μια ανάκαμψη τύπου “V”- όπως φάνηκε και στον σεισμό του Kobe- τα δημοσιονομικά της Ιαπωνίας ήταν σημαντικά καλύτερα το 1995. Οπότε, αν και μια ισχυρή ανάκαμψη είναι ακόμη πιθανή αυτή θα πρέπει να συντελεστεί με λιγότερη κυβερνητική βοήθεια από ό,τι είχε συμβεί στο παρελθόν σε παρόμοιες φυσικές καταστροφές.

Αναδυόμενες αγορές

Αρκετές αναδυόμενες αγορές, ειδικά στην Ασία και τη Λατινική Αμερική, επηρεάστηκαν από την κρίση λιγότερο από ό,τι οι περισσότερο ανεπτυγμένες χώρες και τώρα επωφελούνται από τις περαιτέρω εισροές, καθώς αρκετοί επενδυτές αναμένουν μεγαλύτερη βεβαιότητα εντός της ευρωζώνης. Δεδομένου ότι αυτές οι οικονομίες έχουν ήδη περάσει σημαντικές αναδιαρθρώσεις, αναμένουμε η θετική εικόνα να διατηρηθεί κι οι σημαντικότερες αναδυόμενες αγορές να εξακολουθήσουν να αποδίδουν καλά.

Φυσικά οι πληθωριστικές πιέσεις και το overheating είναι οι πιθανοί κίνδυνοι που προκύπτουν από τέτοιου είδους επιτυχία, και κάποιες κεντρικές τράπεζες είναι σίγουρο πως θα σκεφτούν την αύξηση των επιτοκίων για να αντιμετωπίσουν αυτή την απειλή. Πρέπει ωστόσο κάτι τέτοιο να γίνει προσεκτικά, καθώς είναι πιθανόν αυτή ακριβώς η διαδικασία να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις και να υπονομεύσει τους αρχικούς αντιπληθωριστικούς σκοπούς της.

Πιο κοντά μας, οι αναδυόμενες οικονομίες της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης οπωσδήποτε είχαν χειρότερη εικόνα κατά τη διάρκεια της κρίσης έναντι αρκετών μη ευρωπαϊκών χωρών που βρίσκονται στην ίδια φάση. Τώρα όμως καρπώνονται τα οφέλη της ισχυρής Γερμανίας.

Πετρέλαιο και συνολική εικόνα

Ένα ακόμη θέμα που αξίζει εξέταση είναι η πιθανή επίπτωση νέων αυξήσεων στην τιμή του πετρελαίου. Αν οι τιμές παραμείνουν υψηλές, ή ακόμα και αν συνεχίσουν να ανεβαίνουν, όλοι οι κλάδοι της παγκόσμιας οικονομίας είναι πιθανό να επηρεαστούν αρνητικά. Παρά τα πιθανά σύννεφα στον ορίζοντα, η συνολική πρόβλεψη για την παγκόσμια εικόνα της οικονομίας είναι θετική.

Ενώ οι μετέχοντες στην αγορά πρέπει να έχουν το βλέμμα τους στις τιμές του πετρελαίου και την ανάκαμψη των ΗΠΑ- ειδικά δεδομένης και της κατάστασης στην αγορά κατοικίας- εμείς στην Deutsche Bank εξακολουθούμε να εκτιμάμε ότι η ανάκαμψη θα συνεχιστεί σχετικά ανενόχλητη στις περισσότερες περιοχές.