Οι κερδοσκόποι κατηγορήθηκαν ότι χρησιμοποίησαν CDSs για να ποντάρουν σε κρατικό χρέος και να επιτείνουν την κρίση. Αν και έρευνες έδειξαν ότι  τέτοια σχέση αιτίου - αιτιατού δεν υφίσταται, ωστόσο αρκετοί υποστηρίζουν την ανάληψη σχετικής δράσης για τον περιορισμό του short selling.

Τι είναι

Είναι οι νέες προτάσεις για περιορισμό της χρήσης των ακάλυπτων πιστωτικών ασφαλίστρων κινδύνου (CDSs) επί κρατικού χρέους και ακάλυπτων ανοιχτών πωλήσεων τίτλων στην Ευρώπη. Η ιδέα είναι ότι το short selling μπορεί να γίνει αντικείμενο κατάχρησης και να πυροδοτήσει κρίση μέσω καθοδικού σπιράλ των τιμών. Το ακάλυπτο ή γυμνό όπως ονομάζεται short selling, δηλαδή οι ανοιχτές πωλήσεις χωρίς οι τίτλοι να έχουν αγοραστεί και να έχουν δανειστεί, από ορισμένους θεωρείται ξεκάθαρη κερδοσκοπία και πιστεύεται ότι αυξάνει τον κίνδυνο.

Τίνος ιδέα ήταν

Καθώς τα προβλήματα της Ελλάδας βάθαιναν, αρκετοί πολιτικοί της Ε.Ε. κατηγόρησαν τους κερδοσκόπους ότι επιδεινώνουν την κρίση χρησιμοποιώντας τα CDSs για να ποντάρουν στην ελληνική χρεοκοπία. Τον Μάιο του 2010 η Γερμανία έγινε η πρώτη χώρα που απαγόρευσε το naked short selling επί των μετοχών των 10 σημαντικότερων τραπεζών της.

Τον Ιούνιο του 2010 η Γερμανία και η Γαλλία πρότειναν στην Ε.Ε. να σκεφτεί μια καθολική απαγόρευση του ακάλυπτου short selling και των CDSs. Η Κομισιόν, με τη σειρά της, τον Μάρτιο του 2011 πρότεινε να ρυθμιστούν οι αγορές του short selling και των CDSs και το ευρωκοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της στήριξης της πρότασης. Ομοφωνία δεν επιτεύχθηκε στη συνάντηση του Μαρτίου στο Ecofin και η απόφαση αναβλήθηκε έως την επόμενη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών, στις 17 Μαΐου.

Ποια είναι τα κύρια σημεία

Οι προτάσεις απαιτούν διαφάνεια για όσους έχουν σημαντικές short θέσεις σε ευρωπαϊκές μετοχές, καθώς και σημαντικές θέσεις CDS που σχετίζονται με κρατικό χρέος της Ε.Ε. Έχουν εφαρμογή τόσο σε χρηματιστηριακές συναλλαγές όσο και σε συναλλαγές over the counter.

Σε χαμηλότερο επίπεδο, η ενημέρωση για τη λήψη μιας short θέσης θα πρέπει να γίνεται ιδιωτικά στη ρυθμιστική αρχή, ενώ σε υψηλότερο επίπεδο οι θέσεις πρέπει να ανακοινώνονται στην αγορά.

Το naked short selling θα περιοριστεί από μία ρήτρα η οποία προβλέπει ότι κατά τον χρόνο πώλησης οι εταιρίες δανείστηκαν τους τίτλους, ήρθαν σε συμφωνία για να τους δανειστούν ή έχουν έστω στα χέρια τους κάτι που βεβαιώνει ότι μπορεί ο δανεισμός να γίνει για να διεκπεραιωθεί ο διακανονισμός.

Υπάρχουν απαλλαγές για δραστηριότητες market making και για συναλλαγές επί μετοχών που κατέχονται από εταιρία εκτός της Ε.Ε. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, οι απαλλαγές αυτές μπορούν να ανακαλούνται και οι απαιτήσεις διαφάνειας να αυξάνονται

Τι υπάρχει στα ψιλά γράμματα

Η πρόταση περιλαμβάνει ακόμη και τρόπο για τον εντοπισμό short εντολών. Στοιχεία για τους όγκους των short πωλήσεων θα παρέχονται από τις πλατφόρμες συναλλαγών σε ημερήσια βάση. Οι πλατφόρμες συναλλαγών πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι υπάρχουν αρκετές ρυθμίσεις για αγορά μετοχών ή κρατικού χρέους στις περιπτώσεις εκείνες όπου δεν γίνει διακανονισμός της συναλλαγής. Σε τέτοια περίπτωση μη ολοκλήρωσης του διακανονισμού θα πρέπει να επιβάλλονται ημερήσια πρόστιμα.

Τι λέει ο κλάδος

"Ο περιορισμός του naked short selling είναι πιθανόν να αυξήσει το κόστος δανεισμού για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και να μειώσει την ικανότητα εταιριών και ασφαλιστικών ταμείων να διαχειριστούν τον πιστωτικό κίνδυνο, ενώ πιθανότατα θα κάνει κακό και στη διαχείριση του συστημικού κινδύνου. Θα αφαιρέσει ρευστότητα από τις αγορές και θα αυξήσει την αβεβαιότητα για τις ευρωπαϊκές εταιρίες που αναζητούν την αντιστάθμιση του κινδύνου", υποστηρίζει ο κ. Sandy Scholl, διευθυντής της Ένωσης για τις Χρηματοοικονομικές Αγορές στην Ευρώπη.

Παρήγορη είναι η θέση του επικεφαλής της νέας Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕSMA), κ. Steven Maijoor, ο οποίος δεν είναι κατά του shorting, γιατί πιστεύει ότι προσφέρει στις αγορές ρευστότητα. Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο πόσο θα μπορέσει να επηρεάσει τη ρύθμιση εφόσον αυτή προχωρήσει.

Οι παράπλευρες απώλειες

Μελέτες δείχνουν ότι οι πιθανές συνέπειες δεν είναι άγνωστες. Μία μελέτη της Oliver Wyman το 2010 έδειξε ότι οι απαιτήσεις για δημόσια αποκάλυψη πληροφοριών που σχετίζονται με το short selling μείωσαν τη ρευστότητα στις αγορές μετοχών κατά τουλάχιστον 25% και προκάλεσαν τη σημαντική διεύρυνση των spreads μεταξύ bid και ask.

Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτό;

Οι περισσότεροι λένε ναι. Στην περίπτωση των CDSs του κρατικού χρέους, μία μελέτη για την κρίση που εκπόνησε η ίδια η Κομισιόν αντιτίθεται στο επιχείρημα ότι ένα όριο στα CDSs θα μπορούσε να προστατεύσει τις εκδόσεις κρατικού χρέους. Συγκεκριμένα, αναφέρει: "Τα spreads των CDSs για τις πιο προβληματικές χώρες φαίνεται ότι έχουν μικρή σχέση με τα αντίστοιχα ομολογιακά spreads και αυτό σημαίνει ότι δύσκολα μπορεί τα CDSs να θεωρηθεί πως ωθούν υψηλότερα τις ομολογιακές αποδόσεις των χωρών αυτών".