Τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα και δάνεια βρίσκονται συχνά στην επικαιρότητα στην Ελλάδα και δικαίως.
Για το θέμα έχουν γραφτεί και ειπωθεί παρά πολλά, επί πολλά χρόνια. Άλλοι αποδίδουν το μεγάλο στοκ των προβληματικών δανείων στη βαθιά, πολυετή οικονομική κρίση, άλλοι στις πολιτικές δανειοδότησης των τραπεζών και άλλοι σε άλλους λόγους.
Θα περίμενε λοιπόν κάποιος να δει κάποια/ες ακαδημαϊκή/ές μελέτες που να ασχολούνται με το θέμα. Όμως, δεν έχουμε εντοπίσει ούτε μία εμπεριστατωμένη, εκτός κι αν υπάρχει κάποια και δεν έχει γίνει ευρέως γνωστή.
Αντίθετα, έχουμε ανακαλύψει μελέτες για τους λόγους που εκτόξευσαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της Ιταλίας από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 μέχρι τα τελευταία χρόνια. Σε μια από αυτές που υπογράφουν γνωστοί διεθνώς κεντρικοί τραπεζίτες (Paolo Angelini, Marcello Bofondi και ακαδημαϊκός (Luigi Zingales) από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, έχει γίνει προσπάθεια να αποκαλυφθούν οι αιτίες για τη σημαντική αύξηση των «κόκκινων» δανείων.
Τι βρήκαν;
Οι μακροοικονομικές συνθήκες εξηγούν σχεδόν το 90% των ροών μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) στην Ιταλία την περίοδο 2008-2016. Σημειώνεται πως τα ιταλικά NPLs είχαν ανέλθει στα 360 δισ. ευρώ στο τέλος του 2015, δηλαδή τη χρονιά πριν ξεκινήσει το πρόγραμμα τιτλοποιήσεων με κρατική εγγύηση (GACS), που είναι ο πρόδρομος του «Ηρακλή».
Από μικροικονομικής σκοπιάς, η μελέτη σημειώνει πως το 50% τουλάχιστον των χρεοκοπιών ήταν αναπόφευκτες καθώς τα κριτήρια δανειοδοτήσεων των τραπεζών δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης.
Για το υπόλοιπο 50%, είναι δύσκολο να γίνει επιμερισμός των ευθυνών, τονίζουν στη μελέτη. Ένας παράγοντας ήταν ο υψηλός βαθμός μόχλευσης του 35% των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, μπαίνοντας στην κρίση. Ιδιαίτερα, ο υψηλός βαθμός συγκέντρωσης στον κατασκευαστικό κλάδο.
Οι αιτίες που οδήγησαν στη μεγάλη αύξηση των προβληματικών δανείων έχει σημασία για την προληπτική εποπτεία, τους τραπεζίτες και τους ασκούντες μακροοικονομική πολιτική.
Είναι κρίμα που κάτι ανάλογο δεν έχει γίνει για τα ελληνικά προβληματικά δάνεια όπως με τα ιταλικά.