Την 117η θέση παγκοσμίως μεταξύ 177 χωρών και την 40η θέση στην περιοχή της Ευρώπης, καταλαμβάνει η Ελλάδα στον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας του 2013.

Ο δείκτης, που καταρτίζουν κάθε χρόνο από το 1995 το Heritage Foundation στην Ουάσινγκτον και η Wall Street Journal, αξιολογεί τις χώρες σε τέσσερις ευρύτερους τομείς οικονομικής ελευθερίας και συγκεκριμένα: στην εφαρμογή της νομοθεσίας, την αποτελεσματικότητα των κανονισμών, την περιορισμένη παρουσία του κράτους και το πόσο ανοικτές είναι οι αγορές. Με βάση το άθροισμα των βαθμολογιών, κάθε μια από τις 177 χώρες που βαθμολογούνται στον δείκτη, αξιολογούνται ως «ελεύθερες» (τα σκορ τους είναι ανώτερα του 80), «κυρίως ελεύθερες» (70-79,9), «μέτρια ελεύθερες» (60-69,9), «κυρίως μη ελεύθερες» (50-59,9) ή «καταπιεσμένες» (βαθμολογία χαμηλότερη του 50).

Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον Δείκτη, συγκεντρώνει βαθμολογία 55,4, συγκαταλέγεται δηλαδή στις «κυρίως μη ελεύθερες» οικονομικά περιοχές του κόσμου.

Ο δείκτης εξετάζει 10 συγκεκριμένες κατηγορίες: τα δικαιώματα σε ότι αφορά την ακίνητη περιουσία, την απουσία διαφθορά, την δημοσιονομική ελευθερία, τις κρατικές δαπάνες, την επιχειρηματική ελευθερία, την εργατική ελευθερία, την νομισματική ελευθερία, την εμπορική ελευθερία, την επενδυτική ελευθερία και την χρηματοοικονομική ελευθερία. Οι βαθμολογίες των κατηγοριών αυτών αθροίζονται και ο μέσος όρος τους αποτελεί την γενική βαθμολόγηση της χώρας.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του φετινού Δείκτη, η παγκόσμια κίνηση προς την οικονομική ελευθερία έχει «παγώσει», με τον παγκόσμιο μέσο όρο να διαμορφώνεται στο 59,6, μόλις ένα δέκατο της μονάδας υψηλότερος σε σχέση με τον μέσο όρο του 2012. Ο Δείκτης έφθασε στο ζενίθ του το 2008, έκτοτε όμως, σύμφωνα με τους συντάκτες της σχετικής έκθεσης, η οικονομική ελευθερία συνεχίζει να παραμένει στάσιμη.

Η γενική τάση το τελευταίο έτος, ωστόσο, ήταν θετική, αφού από τις 177 χώρες που βαθμολογούνται, τα σκορ βελτιώθηκαν για 91 χώρες και επιδεινώθηκαν για 78 χώρες.

Ο μέσος όρος της βαθμολογίας σε ότι αφορά τις κρατικές δαπάνες έχει βελτιωθεί, δυστυχώς όμως αυτό συνοδεύτηκε από μια μείωση στην αποτελεσματικότητα των κανονισμών, μια αύξηση των κατώτατων μισθών και μια αυστηροποίηση του ελέγχου στις αγορές εργασίας.

Οι δέκα πιο «ελεύθερες» χώρες, σύμφωνα με τον Δείκτη Ελευθερίας του 2013, είναι οι εξής:

1. Χονγκ Κονγκ
2. Σιγκαπούρη
3. Αυστραλία
4. Νέα Ζηλανδία
5. Ελβετία
6. Καναδάς
7. Χιλή
8. Μαυρίκιος
9. Δανία
10. ΗΠΑ

Οι δέκα πιο «καταπιεσμένες» χώρες είναι οι εξής:

168. Ιράν
169. Τουρκμενιστάν
170. Ισημερινή Γουινέα
171. Δημοκρατία του Κογκό
172. Βιρμανία
173. Ερυθραία
174. Βενεζουέλα
175. Ζιμπάμπουε
176. Κούβα
177. Βόρεια Κορέα

Η χώρα που εμφανίζει την μεγαλύτερη βελτίωση είναι η Γεωργία, με την βαθμολογία της να αυξάνεται κατά 2,8% βαθμούς στο 72,2, ενώ την μεγαλύτερη πτώση εμφανίζει το Μπελίζ, που υποχώρησε κατά σχεδόν πέντε βαθμούς στο 57,3.

Σε επίπεδο περιοχών, στον Δείκτη του 2013 βελτίωση εμφανίζουν μόνο η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική, ενώ η βαθμολογία στις υπόλοιπες περιοχές –δηλαδή την Νότια και Κεντρική Αμερική/Καραϊβική, την Μέση Ανατολή/Βόρεια Αφρική, την Υποσαχάρια Αφρική και την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού- η βαθμολογία είτε υποχώρησε ή παρέμεινε αμετάβλητη.

Η βαθμολογία της Ευρώπης

Σε ότι αφορά την Ευρώπη, αυτή αποτελεί την δεύτερη πιο «ελεύθερη» περιοχή του κόσμου, εμφανίζοντας και την μεγαλύτερη βελτίωση. Τριάντα δύο χώρες εμφάνισαν βελτιωμένες βαθμολογίες, ενώ μόνο εννέα έχασαν την οικονομική ελευθερία. Η Ελβετία συνεχίζει να είναι η μόνη «ελεύθερη» οικονομία στην περιοχή, η οποία έχει μόνο δυο «καταπιεσμένες» οικονομίες που συγκεντρώνουν βαθμολογία χαμηλότερη του 50 –την Ουκρανία και την Λευκορωσία.

Πέντε ευρωπαϊκές χώρες κατέγραψαν αξιοσημείωτες αλλαγές στο status τους, και συγκεκριμένα η Γεωργία, η Νορβηγία και η Τσεχία, που έγιναν «κυρίως ελεύθερες» οικονομίες. Η Κύπρος υποχώρησε κατά 2,8 μονάδες και κατατάσσεται πλέον στις «μετρίως ελεύθερες» οικονομίες, ενώ η Ιταλία ανέκτησε το status αυτό. Η Εσθονία και η Πολωνία ήταν επίσης μεταξύ των 10 χωρών παγκοσμίως που έδειξαν την μεγαλύτερη βελτίωση.

Όπως αναφέρουν οι συντάκτες του Δείκτη, «συντελείται μια σημαντική αναδιοργάνωση στις ευρωπαϊκές χώρες, σε ότι αφορά την οικονομική ελευθερία». «Η Σουηδία, η Γερμανία, η Γεωργία, η Τσεχία, η Νορβηγία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία κατέγραψαν τις υψηλότερες βαθμολογίες τους. Δυστυχώς, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψαν βαθμολογίες που ήταν περίπου ίδιες, ή χαμηλότερες, από αυτές που είχαν πρωτοκαταγράψει πριν από δυο δεκαετίες, όταν ξεκίνησε η παρακολούθηση της οικονομικής ελευθερίας».

Η πτώση της Ιρλανδίας από την 9η στην 11η θέση της παγκόσμιας κατάταξης, άφησε την ευρωζώνη χωρίς εκπροσώπηση στο top 10 του Δείκτη.

Η Ελλάδα από την πλευρά της – εν μέσω κρίσης- δεν κουνήθηκε από την «κυρίως μη ελεύθερη» κατηγορία, ενώ οι βαθμολογίες της Ισπανίας, της Σλοβενίας και της Λευκορωσίας μειώθηκαν κατά τουλάχιστον έναν βαθμό

Η βαθμολογία της Ελλάδας

Σε ότι αφορά την Ελλάδα, η βαθμολογία της διαμορφώθηκε στο 55,4 και κατατάσσεται στην 117η θέση του Δείκτη. Η βαθμολογία της παρέμεινε αμετάβλητη σε σχέση με το 2012, αντανακλώντας τη σημαντική υποχώρηση σε ότι αφορά τα δικαιώματα στην ακίνητη περιουσία και την ελευθερία σε χρηματοοικονομικό επίπεδο, που αντιστάθμισαν τις βελτιώσεις σε έξι από τους δέκα τομείς που εξετάζονται. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 40η θέση μεταξύ των 43 χωρών της περιοχής της Ευρώπης, και η γενική βαθμολογία της είναι χαμηλότερη του παγκόσμιου και των περιφερειακών μέσων όρων.

Στο θέμα των δικαιωμάτων στην ακίνητη περιουσία, η χώρα μας συγκεντρώνει βαθμολογία 40,0 (καταλαμβάνει την 70η θέση παγκοσμίως), στην απουσίας διαφθοράς 34,0 (78η θέση), στην δημοσιονομική ελευθερία 66,2 (150η θέση), στις κρατικές δαπάνες 24,7 (160η θέση), στην επιχειρηματική ελευθερία 77,1 (41η θέση), στην εργατική ελευθερία 42,1 (154η θέση), στην νομισματική ελευθερία 73,4 (110η θέση), στην εμπορική ελευθερία 81,8 (58η θέση), στην επενδυτική ελευθερία 65,0 (56η θέση) και στην χρηματοοικονομική ελευθερία 50,0 (69η θέση).

Σημειώνεται ότι η βαθμολογία σε ότι αφορά τα δικαιώματα της ακίνητης περιουσίας έχει μειωθεί κατά 10,0 βαθμούς, στην απουσία διαφθοράς κατά 1,0 βαθμό, στην εμπορική ελευθερία κατά 0,3 βαθμούς και στην χρηματοοικονομική ελευθερία κατά 10,0 βαθμούς, ενώ αντιθέτως βελτίωση 0,9 βαθμών εμφανίζει στην δημοσιονομική ελευθερία, 8,5 βαθμών στις κρατικές δαπάνες, 0,8 βαθμών στην επιχειρηματική ελευθερία, 5,5 βαθμών στην εργατική ελευθερία, 0,8 βαθμών στην νομισματική ελευθερία και 5,0 βαθμών στην επενδυτική ελευθερία.

Σύμφωνα με τους συντάκτες του Δείκτη, η συνεχιζόμενη έλλειψη οικονομικής ελευθερίας εντείνει το περιβάλλον επιδεινούμενης ανταγωνιστικότητας και πολιτικής αστάθειας στην Ελλάδα. Οι μεγάλες δημοσιονομικές αδυναμίες που αποκαλύπτονται και που ενισχύονται από την κρίση χρέους και την ανεργία, δεν έχουν διευθετηθεί επαρκώς, με την χώρα να εισέρχεται στον πέμπτο συνεχόμενο χρόνο ύφεσης. Τα διψήφια ελλείμματα και οι μεγάλες αυξήσεις στον δανεισμό συνέχισαν παρά τα πακέτα χρηματοδότησης από διάφορες χώρες του κόσμου που στόχο είχαν να μην πτωχεύσει η χώρα. Η ανεργία, ιδιαίτερα στους νέους, συνεχίζει να αυξάνεται και οι προσαρμογές στις συνθήκες της αγοράς εμποδίζονται ή καθυστερούν λόγω των συνδικάτων και άλλων συμφερόντων.

Καθώς η ελληνική οικονομία συνεχίζει να περνά μια παρατεταμένη περίοδο οικονομικής και πολιτικής αναταραχής, είναι κρίσιμης σημασίας να υπάρξουν θαρραλέες και δεσμευτικές πολιτικές δράσεις προκειμένου να αποκατασταθεί η δημοσιονομική βιωσιμότητα, η ενισχυθεί η ευελιξία στην αγορά εργασίας και να αντιμετωπιστεί η συστημική διαφθορά, καταλήγει η έκθεση για την Ελλάδα.