Από την Αίγυπτο μέχρι τη Συρία και την Ιορδανία, τα απομεινάρια της μεταοθωμανικής Μέσης Ανατολής παλεύουν για την... αρμοδιότητα εν μέσω του αυξανόμενου κύματος ισλαμισμού στην περιοχή. Είτε νασερικά, είτε μοναρχικά, τα μοντέλα που χαρακτήριζαν αυτήν την περιοχή τον τελευταίο αιώνα ή αλλάζουν σημαντικά ή τείνουν να εξαφανιστούν.

Στην Αίγυπτο, ο πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι επέμεινε δημοσίως στις θέσεις του, μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη. Δεν προσέφερε καμία παραχώρηση, ανακοίνωσε όμως ότι θα πραγματοποιηθεί συνάντηση με τους αντιπάλους του το Σάββατο, προκειμένου να επιτευχθεί κάποια συμφωνία.

Αν και επιφανειακά φαίνεται πως ο Μόρσι είναι ο απόλυτος διαιτητής σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της κρίσης που έχει ξεσπάσει για το Αιγυπτιακό Σύνταγμα, τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας φαίνεται πως έδειξαν πολύ περισσότερο το πόσο αναγκαίος είναι ο στρατός για το κράτος, παρά την εξουσία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Ο στρατός δεν κινήθηκε για ημέρες και περίμενε μέχρι να κλιμακωθούν οι ταραχές στο προεδρικό παλάτι για να στείλει τη Ρεπουμπλικανική Φρουρά την Πέμπτη να αποκαταστήσει την τάξη.

Σχεδιάζοντας προσεκτικά τη χρονική στιγμή της παρέμβασής του, ο στρατός έδειξε ότι η σημαντική δύναμη που έχει η Μουσουλμανική Αδελφότητα στους δρόμους δεν μπορεί να συγκριθεί με την ισχύ που χρειάζεται ώστε να τεθούν υπό έλεγχο οι δρόμοι.

Η ισλαμική πολιτική κυβέρνηση δεν είχε άλλη επιλογή από το να εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις με τον στρατό για να αποκλιμακωθεί η κρίση. Οι διαπραγματεύσεις που θα γίνουν τις επόμενες ημέρες θα αποκαλύψουν πως ούτε η Μουσουλμανική Αδελφότητα ούτε ο στρατός έχει τη δυνατότητα να δράσει μονομερώς.

Έχουν περάσει ανεπιστρεπτί οι μέρες όπου ο στρατός μπορούσε να κάνει τους ισλαμιστές να σιωπήσουν με φυλακίσεις, κι ακόμα είνα πολύ μακριά οι μέρες όπου οι ισλαμιστές θα μπορούσαν να ελπίζουν ότι θα θέσουν υπό τον έλεγχό τους τον στρατό. Θα πρέπει να υπάρξει μια σοβαρή στροφή του μετά Μουμπάρακ νασερικού μοντέλου.

Στη Συρία, οι αντάρτες σφίγγουν τον κλοιό γύρω από τη Δαμασκό, ενώ η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον είχε συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό της την Πέμπτη για να συζητήσουν το πώς θα αποφευχθεί πιθανή καταστροφή από χημικά όπλα στη Συρία, μετά την αποχώρηση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.

Για τη Μόσχα, η οποία επωφελείται από το ετοιμοπόλεμο καθεστώς των Αλαουιτών, η διατήρηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους των κρατικών μηχανισμών (συμπεριλαμβανομένου ενός εξέχοντος ρόλου για τη μειοψηφία των Αλαουιτών) είναι ο καλύτερος δρόμος για τη σταθεροποίηση της Συρίας και, ταυτόχρονα, για την εξασφάλιση μιας ισχυρής θέση της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η μόνη προσαρμογή που πρέπει να γίνει στο σύστημα, σύμφωνα με τη Ρωσία, είναι η απομάκρυνση της οικογένειας αλ Άσαντ μέσω κάποιας συμφωνίας αμνηστείας. Οι ΗΠΑ και η Τουρκία προσπαθούν και αυτές να αποφύγουν την κατάρρευση του κράτους, που θα τις έφερνε ένα βήμα πιο κοντά στη στρατιωτική εκστρατεία στη Συρία, όμως θέλουν να δοθεί μεγαλύτερο μέρος της εξουσίας στην πλειοψηφία των Σουνιτών της Συρίας, γεγονός που θα περιορίσει την επιρροή του Ιράν και (προς όφελος της Τουρκίας) θα ενθαρρύνει τη Μουσουλμανική Αδελφότητα στη Συρία.

Με άλλα λόγια, οι πιθανές τροποποιήσεις στο μοντέλο της στρατιωτικής δημοκρατίας της Συρίας παραμένουν υπό συζήτηση και μπορεί να ξεφεύγουν από τον έλεγχο των εμπλεκόμενων διαπραγματευτών.

Στην Ιορδανία, το βασίλειο των Χασεμιτών αγωνίζεται να αποφύγει τις παραχωρήσεις που θα ενισχύσουν μια ήδη ισχυρή αντιπολίτευση, όπου ηγείται η Μουσουλμανική Αδελφότητα και η οποία ζητά πλέον ανοιχτά την πτώση της μοναρχίας. Ο Ιορδανός βασιλιάς Αμπντουλάχ ο Δεύτερος επισκέφθηκε την Πέμπτη την Δυτική Όχθη για να δείξει τη στήριξή του στον ηγέτη της Φατάχ και πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, μετά την έκκληση του τελευταίου στον ΟΗΕ για αναγνώριση της Παλαιστίνης.

Αυτή η επίσκεψη δείχνει τη σταδιακή «αρχήστευση» της μεταοθωμανικής εποχής. Παρά την έκκληση στον ΟΗΕ, η Φατάχ και η κοσμική αριστερά της εποχής των νασεριτών έχουν από καιρού χάσει την αξιοπιστία τους στην παλαιστινιακή αρένα. Η Χαμάς και οι ισλαμιστές σύμμαχοί της, στο μεταξύ, κάνουν άλματα σε ό,τι αφορά την άνοδο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας σε βάρος των παλαιών καθεστώτων.

Στην πιο πρόσφατη κρίση στην Γάζα, ο Αμπάς δεν μπορούσε ούτε να προσπαθήσει να ισχυριστεί ότι μιλά εκ μέρους της Γάζας, στην προσπάθειά του να αποκλιμακώσει την κατάσταση. Ωστόσο, ο Αμπάς και ο Αμπντουλάχ συνεχίζουν να επισκέπτονται ο ένας τον άλλον σε τακτά χρονικά διαστήματα, αγνοώντας -ή ενδεχομένως και εθελοτυφλώντας- ότι είναι πλέον απομεινάρια μιας άλλης εποχής.


*Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.