Αρκετοί είναι οι πολιτικοί που τις τελευταίες ημέρες έχουν υποστηρίξει πως η κεφαλαιακή στήριξη του κράτους προς τις τράπεζες θα πρέπει να γίνει με κοινές μετοχές (οι οποίες θα έχουν δικαίωμα ψήφου), προκειμένου να διασφαλιστούν τα συμφέροντα του κράτους, άρα και των απλών πολιτών που πλήττονται από την ανεργία, την ύφεση και τους φόρους.

Οι πολιτικοί αυτοί, όμως, δεν παρουσίασαν νούμερα. Εμείς θα επιχειρήσουμε να το πράξουμε.

Σενάριο κοινών μετοχών: Το ελληνικό δημόσιο καταβάλλει ζεστό χρήμα που προέρχεται από πρόσθετο δημόσιο χρέος (από το EFSF) για το οποίο η Ελλάδα καταβάλλει επιτόκιο γύρω στο 3,5%.

Αντίθετα, για μία διετία που θα διακρατήσει τις μετοχές δεν θα εισπράξει το παραμικρό έσοδο (μέρισμα), ελπίζοντας πως όταν τελικά θα βγει στην αγορά να πουλήσει τις μετοχές (σε δύο χρόνια) θα βρεθεί αγοραστής. Και όχι μόνο θα βρεθεί αγοραστής, αλλά θα είναι πρόθυμος και να καταβάλει κάτι παραπάνω σε σχέση με την τιμή κτήσης των μετοχών από το δημόσιο.

Τι θα γίνει, όμως, αν δεν βρεθεί αγοραστής, ή αν η προσφερόμενη τιμή αποδειχτεί χαμηλότερη σε σχέση με το κρατικό κόστος κτήσης; Το γεγονός ότι στην Αμερική το εγχείρημα πέτυχε σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει πως θα πετύχει και στην Ελλάδα.

Άρα, στην περίπτωση των κοινών μετοχών, αν μιλάμε για απευθείας συμμετοχή του δημοσίου και όχι για ιδιοκτησία... Ευρωπαϊκής Ένωσης (EFSF), για κρατικές κεφαλαιακές ενισχύσεις στις τράπεζες έστω 15 δισ. ευρώ, το δημόσιο καταβάλλει τόκους πάνω από 1 δισ. ευρώ σε μία διετία, χωρίς να εισπράττει το παραμικρό και επιπλέον αναλαμβάνοντας και τον κεφαλαιακό κίνδυνο (όλα εξαρτώνται από το αν βρεθεί αγοραστής για τις τράπεζες και σε ποιο τίμημα).

Σενάριο προνομιούχων μετοχών: Το ελληνικό δημόσιο καταβάλλει επιτόκιο στο EFSF 3,5%, όμως από την άλλη πλευρά εισπράττει με το... καλημέρα απόδοση που κάλλιστα θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη. Άρα, για την πρώτη διετία βγαίνει κερδισμένο.

Αν για παράδειγμα το επιτόκιο διαμορφωθεί στο 5% (πολύ λογικό σε σύγκριση με το 10% που επιβλήθηκε το 2009) και το δημόσιο καταβάλει 15 δισ. ευρώ στις τράπεζες για προνομιούχες μετοχές, τότε θα κερδίσει περίπου 300 εκατ. ευρώ σε μία διετία (όσο δηλαδή προϋπολογιζόταν αρχικά το πρόγραμμα της εργασιακής εφεδρείας…) από τη διαφορά των τόκων.
Δηλαδή, μέσα στη διετία -σε σύγκριση με την περίπτωση των κοινών μετοχών- θα έχει εισπράξει επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ!

Αν τώρα το επιτόκιο διαμορφωθεί π.χ. στο 7%, τότε θα μιλάμε για επιπλέον 2,1 δισ. ευρώ!

Σε κάθε περίπτωση, καθόλου ευκαταφρόνητα ποσά, ενώ παράλληλα το δημόσιο δεν θα αναλάβει τον κεφαλαιακό κίνδυνο (ενδεχόμενο κέρδος, ή πιθανή ζημία).

Σενάριο μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου: Ας υποθέσουμε πως το ελληνικό δημόσιο καταβάλλει στις τράπεζες 15 δισ. ευρώ με τη μορφή π.χ. διετούς διάρκειας μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου και επιτοκίου 5%.

Τότε, όχι μόνο θα εισπράξει επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ σε σχέση με τη λύση των κοινών μετοχών, αλλά θα μετατρέψει και τις ομολογίες τους σε μετοχές μόνο αν δει πως το συμφέρει!

Δηλαδή, σε ένα τέτοιο σενάριο, κλειδώνει η διαφορά εσόδων του 1,5 δισ. ευρώ για τη διετία, χωρίς να χάνεται το δικαίωμα συμμετοχής στα κεφαλαιακά κέρδη σε περίπτωση όπου οι τιμές των τραπεζικών μετοχών ανεβούν. Αντίθετα, το Δημόσιο δεν θα διατρέξει τον κίνδυνο υποχώρησης των τιμών των τραπεζικών μετοχών.

Στην ουσία τώρα: Αν επιλεγεί η μέθοδος των προνομιούχων μετοχών, ή του ΜΟΔ, η αγορά φαίνεται πως θα αντιδράσει θετικά και έτσι είναι πιθανότερο το παρακάτω σενάριο:

α) Οι ιδιώτες επενδυτές να συμμετάσχουν με μεγαλύτερο ποσοστό στην επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και άρα τα κεφάλαια που θα κληθεί να καταβάλει το κράτος θα είναι λιγότερα ή και μηδενικά.

β) Η διάχυση (dilution) του ποσοστού των σημερινών μετόχων θα είναι μικρότερη.

Συμπέρασμα: Πολλά θα κριθούν στις λεπτομέρειες της τελικής συμφωνίας, ωστόσο οποιοσδήποτε δογματισμός για το ποια λύση θα ευνοούσε το ελληνικό δημόσιο είναι εσφαλμένος. Μάλιστα, ακόμη και σε καθαρά ταμειακούς όρους, η λύση των προνομιούχων μετοχών, ή των μετατρέψιμων ομολογιών, φαίνεται καλύτερη για τα συμφέροντα του ελληνικού κράτους.

ΥΓ.: Βασικός στόχος της κρατικής παρέμβασης δεν είναι να σημειώσει το ελληνικό δημόσιο κεφαλαιακά κέρδη, αλλά να καταφέρουν οι τράπεζες να ισχυροποιηθούν και να παίξουν ενεργό ρόλο σε μια οικονομία που διψάει για ρευστότητα.