Πολλοί αναγνώστες παλαιότερων άρθρων μας αλλά και συνδρομητές της ιστοσελίδας μας θα θυμούνται την από χρόνια έντονα απαισιόδοξη στάση μας.

Αποκορύφωμα αυτής αποτέλεσαν οι αρχές του 2008, όταν σε συνδυασμό με τη διαφαινόμενη πιστωτική κρίση παγκοσμίως ήμασταν επιθετικά bearish πολύ πριν ο μέσος επενδυτής παραδεχτεί ότι η προηγούμενη ανοδική τάση είχε τελειώσει, και μάλιστα εν μέσω μπαράζ θετικών αναλύσεων από διεθνείς οίκους, που ακόμα συνιστούσαν αγορές στο Χ.Α.

Παραθέτουμε χαρακτηριστικά απόσπασμα από το ημερήσιο τεχνικό σχόλιο του metatrading.gr της 5ης/2/2008:

"Κατά τα άλλα, όταν ανεβαίνουμε τα fundamentals είναι ισχυρά, οι αποτιμήσεις φθηνές και οι ελληνικές τράπεζες οι καλύτερες του κόσμου. Για το τελευταίο, μάλιστα, βλέπουμε και εκθέσεις ξένων οίκων, που μάλλον ψάχνουν αγοραστές για να απορροφήσουν την προσφορά! Διαβάσαμε σήμερα, λοιπόν, σε site μία ανάλυση της Morgan Stanley με τίτλο: «Διεθνής κρίση; Kαι; Αγοράστε Ελλάδα»!

Στην πρώτη παράγραφο αναφέρεται: 'Την ελληνική αγορά ψηφίζει η Morgan Stanley ως το πιο ασφαλές καταφύγιο από την κρίση, που έχει σκεπάσει τις διεθνείς αγορές, καθώς η χώρα μας θα καταφέρει να ξεφύγει από τις διεθνείς μακροοικονομικές καταιγίδες, όπως ακριβώς το έπραξε και το 2003. Σύμφωνα με τον διεθνή οίκο, η Ελλάδα έχει μπροστά της αρκετά χρόνια ταχείας οικονομικής ανάπτυξης, καθώς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας συνεχίζει να πλησιάζει όλο και περισσότερο τα επίπεδα της ευρωζώνης'.

Κανείς βέβαια δεν έχει ξεχάσει από πού ξεκίνησαν και πού έφθασαν οι μετοχές την περίοδο 1999 - 2003, με το παραμύθι της ταχείας οικονομικής ανάπτυξης λόγω Ολυμπιακών Αγώνων".

Και το παραπάνω είναι ένα μόνο δείγμα των διπρόσωπων ως συνήθως αναλύσεων των ξένων οίκων όχι μόνο της εποχής εκείνης, αλλά ΠΑΝΤΑ.

Μοναδική παρένθεση στη σταθερά bearish στάση μας αποτέλεσε το κάλεσμα για κάποιο ράλι μεσοπρόθεσμης διάρκειας μερικών μηνών από το βήμα της ημερίδας του metatrading.gr στις 28/3/2009.

Σήμερα, με τον Γενικό Δείκτη στο Χ.Α. να βρίσκεται 73% χαμηλότερα από την κορυφή των 5.346 μονάδων της 7ης/11/2007 και με πάμπολλες μετοχές να είναι ήδη 90% - 95% χαμηλότερα των τότε κορυφών τους, πιστεύουμε πως είναι ώρα να μεταστρέψουμε τη μακροπρόθεσμη στρατηγική μας σε ρυθμό σταδιακής συσσώρευσης - αγοράς τίτλων στο Χ.Α. ακριβώς τη στιγμή όπου αρκετοί επενδυτές εγκαταλείπουν το πλοίο εν μέσω σεναρίων για το πώς και το πότε θα γίνει η αναδιάρθρωση.

Την ώρα αυτή του πανικού, θα θέλαμε να ξεκινήσουμε τις τοποθετήσεις στο Χ.Α. (όχι μέσω συγκεκριμένων τίτλων αλλά των δύο βασικών ETFs -Γ.Δ. και FTSE 20- που διαπραγματεύονται στο ταμπλό).

Η παρουσία της ιστοσελίδας μας από τον Οκτώβριο του 2002 έχει δείξει αλλά και έχει αποδείξει ότι στα σημεία της μέγιστης αισιοδοξίας θέλουμε να είμαστε εκτός αγέλης, ενώ στα σημεία πανικού (που εν μέρει βιώνουμε πρόσφατα) θέλουμε να προβαίνουμε σε αγορές.

Το σημερινό μας κάλεσμα για αλλαγή στάσης και για σταδιακή είσοδο στο Χ.Α., αν και σηματοδοτεί την πρώτη ύστερα από χρόνια αισιόδοξη μακροπρόθεσμη άποψή μας, δεν πρέπει να εκληφθεί ως de facto υιοθέτηση επιθετικής και αδιάκριτης αγοράς τίτλων.

Δεν παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι οι πολύ σημαντικοί και μακροπρόθεσμοι πυθμένες απαιτούν χρονικό διάστημα πέραν των μερικών μηνών (11 έως τώρα) που έχει διαρκέσει η τρέχουσα συσσώρευση στα χαμηλά. Σημειώστε ότι μετά τα χαμηλά των αρχών του Ιουνίου 2010 το μακροχρόνιο καθοδικό momentum της αγοράς έχει εξασθενήσει σημαντικά.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μεγάλο κομμάτι της υποχώρησης είναι ήδη πίσω μας. Οι αλλεπάλληλες ανακοινώσεις, δημοσιεύσεις και διαψεύσεις των τελευταίων εβδομάδων το μόνο που έχουν καταφέρει είναι να οδηγήσουν τις τιμές του Γ.Δ. προς τα χαμηλά, όμως όχι ακόμα σε νέα χαμηλά.

Δεν θα αποκλείαμε, βέβαια, επιπλέον υποχώρηση της τάξεως του 15% - 20% από τα τρέχοντα επίπεδα. Μάλιστα, ο τρόπος δημιουργίας ενός σημαντικού χαμηλού απαιτεί μεθοδευμένο "ξέπλυμα τιμών", με ένταση και σημαντικό όγκο συναλλαγών, όπου θα πετάνε τα "χαρτιά" τους αηδιασμένοι όσο-όσο ακόμα κι εκείνοι που έχουν αγοράσει πριν από λίγο καιρό.

Αυτό που θα εκτροχιάσει μερικώς βέβαια το παραπάνω σενάριο δεν είναι τίποτε άλλο από τις αστοχίες των πολιτικών μας και τις αχρείαστες μανούβρες της οικονομικής πολιτικής, οι οποίες θα οδηγήσουν σε κάτι πολύ χειρότερο από αυτό που έχουν ήδη προεξοφλήσει οι τιμές των μετοχών και ομολόγων (spreads, CDSs κτλ).

Κάτι τέτοιο θα καθυστερήσει χρονικά την εύρεση του τελικού πυθμένα, όμως από την άλλη θα δώσει ίσως καλύτερα επίπεδα εισόδου σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα.

Αν κάτι θα είναι ξεχωριστό στην επερχόμενη περίοδο εύρεσης μακροχρόνιου πυθμένα στο Χ.Α. αυτό είναι η συμπεριφορά του έναντι των σημαντικών διεθνών αγορών. Μέσα στους επόμενους μήνες αναμένουμε κάποια σημαντική κορύφωση των διεθνών αγορών μετοχών, με επακόλουθη υποχώρηση που θα μπορούσε να συνοδευτεί κι από νέο bear market.

Θα είναι πολύ ενδιαφέρον να βλέπουμε πολλές από τις διεθνείς αγορές να υποχωρούν και το Χ.Α. να μην υποχωρεί άλλο ή και να κάνει ράλι, αυτονομημένο από εκείνες. Μήπως όμως αυτό δεν συμβαίνει από τον Οκτώβριο του 2009;

Στην ημερίδα του metatrading.gr (28/3/2009) αναλύσαμε με σαφήνεια ότι η κρίση χρέους είναι μπροστά μας, όταν ελάχιστοι έκαναν αναφορές σε σενάρια περί πτώχευσης ή έλευσης του ΔΝΤ.

Σήμερα, όπου η πλειονότητα των θεμελιωδών αναλυτών έχει σιγήσει χάνοντας για ακόμα μία φορά τον λογαριασμό, είναι καιρός να ασχοληθούμε και πάλι όχι με αυτό που η αγέλη προτάσσει αλλά με εκείνο που η Ιστορία έχει αποδείξει: σταδιακή αγορά τίτλων όταν η αποτίμηση είναι ποταπή, η ψυχολογία στο ναδίρ και τα σενάρια για την επόμενη μέρα χωρίς ξημέρωμα.

Είναι πολύ πιθανό να βλέπουμε ράλι στις ελληνικές μετοχές εν μέσω περαιτέρω κατάρρευσης της πραγματικής οικονομίας, κοινωνικών συγκρούσεων και ακόμα ενός νέου bear market στις διεθνείς αγορές.

Αυτό κι αν θα είναι ενδιαφέρον!

Σπύρος Βασιλείου
Ηλίας Μπούσιος



* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.