Tο τελευταίο φιάσκο του Πάνου Σόμπολου και κατ' επέκταση των ελληνικών ΜΜΕ με τη Φαίη Μάγερ και η χαμένη τιμή της ελληνικής δημοσιογραφίας. Η δήθεν σχέση με RAF και το εύκολο πρωτοσέλιδο. Γράφει στο www.tvxs.gr ο Σ. Κούλογλου.


"Αν θέλει να καταλάβει κανείς γιατί στην Ελλάδα εφημερίδες κλείνουν η μία μετά την άλλη και τηλεοπτικοί σταθμοί φλερτάρουν με τη χρεοκοπία, δεν έχει παρά να μελετήσει το τελευταίο φιάσκο της πλειονότητας των ΜΜΕ, συμβατικών και ιντερνετικών: η ιστορία της Φαίης Μάγερ είναι στην πραγματικότητα ένα ακόμη επεισόδιο από τη χαμένη τιμή της ελληνικής δημοσιογραφίας.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Με αφορμή μερικές συλλήψεις για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, η αστυνομία αφήνει να διαρρεύσει την Παρασκευή το απόγευμα ότι η συλληφθείσα Φαίη Μάγερ είναι κόρη της Μπάρμπαρα Μάγερ, άλλοτε στελέχους της γερμανικής RAF.

Η πληροφορία μετατρέπεται αυτομάτως σε βεβαιότητα και αναπαράγεται όχι μόνο σε ενημερωτικές ηλεκτρονικές σελίδες αλλά και στα κεντρικά δελτία ειδήσεων, προεξάρχοντος του προέδρου της ΕΣΗΕΑ, που τυχαίνει να είναι και ο αστυνομικός συντάκτης στο Mega. Από κοντά και τα "ενημερωτικά" blogs, από τα οποία πολλά, από την παπαγαλία μέχρι τον εκβιασμό, έχουν υιοθετήσει τις πιο αποκρουστικές πλευρές των συμβατικών ΜΜΕ.

Πάνω στην παραζάλη των συνταρακτικών αποκαλύψεων, η μία... αποκλειστική πληροφορία φέρνει την άλλη. Μεταδίδεται έτσι ότι δεν ήταν μόνο η μητέρα της "κατηγορουμένης" που είχε μεταδώσει το τρομοκρατικό DNA στην κόρη της αλλά και ο πατέρας της, ο οποίος είχε σκοτωθεί σε μια ένοπλη σύγκρουση στη Βιέννη. Ποιον άλλο δρόμο θα μπορούσε να είχε άλλωστε ακολουθήσει ένα κορίτσι που η κρατική εξουσία της είχε στερήσει και τον πατέρα αλλά και την καταζητούμενη για χρόνια μητέρα; "Κληρονομική τρομοκρατία", κατέληγε θριαμβευτικά το σχετικό πρωτοσέλιδο στο κυριακάτικο "Πρώτο Θέμα".

Αλλά το απόγευμα του Σαββάτου, όταν κυκλοφόρησε η εφημερίδα, ο θησαυρός είχε ήδη αποδειχθεί άνθρακας. Οι γονείς δεν είχαν καμία σχέση με τη RAF και τη γερμανική τρομοκρατία. Επρόκειτο απλώς για συνωνυμία: η Μπάρμπαρα Μάγερ της RAF έχει γεννηθεί το 1956, ενώ η μητέρα της 27χρονης, το 1958. Η μητέρα της ζει στην Ελλάδα μαζί με τους άλλους δύο γιους της, ενώ ο πατέρας της είναι μουσικοθεραπευτής στις φυλακές του Βερολίνου και μένει μόνιμα στη Γερμανία.

Στο περίφημο μυθιστόρημά του "Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ" ο Χάινριχ Μπελ διηγείται μια παρόμοια περίπτωση διασυρμού και ενοχοποίησης μιας αθώας, στη Γερμανία, στις αρχές της δεκαετίας του '70. Γεγονός που σημαίνει ότι παρόμοια φαινόμενα στον χώρο του Τύπου εμφανίζονται και σε άλλα κράτη σε ακραίες καταστάσεις, όπως ήταν τα γερμανικά "χρόνια του μολυβιού". Η βασική διαφορά όμως με την Ελλάδα είναι ότι ο Γερμανός νομπελίστας κατακεραύνωνε με την πένα του τον διαβόητο όμιλο Σπρίνγκερ και την "Bild", την εφημερίδα-ναυαρχίδα του συγκροτήματος: εδώ η συμπεριφορά τύπου "Bild" δεν είναι η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας.

Στην εποχή του Διαδικτύου, δεν αρκούσε παρά μια μικρή έρευνα για να φανεί ότι οι αστυνομικές διαρροές δεν είχαν βάση. Πρώτα το πατρώνυμο της συλληφθείσας: η Μάγερ της RAF δεν είχε παντρευτεί κάποιον Βόλφανγκ. Η "Βόμβα Μπάρμπαρα", όπως την έλεγαν, γράφει σχετικά στο ιστολόγιό της η καλή ρεπόρτερ Μαρία Ψαρά, ήταν η "αγαπημένη" καταζητούμενη του γερμανικού Τύπου κατά τη δεκαετία του '90.

Τα αναλυτικά βιογραφικά γερμανόφωνων και αγγλόφωνων ΜΜΕ εξιστορούσαν τη ζωή της... χαρτί και καλαμάρι. Κανένα δεν έκανε λόγο για κόρη της Μπάρμπαρα Μάγερ. Μόνο έναν γιο ανέφεραν με έναν Παλαιστίνιο μαχητή, που ήταν και ο λόγος για τον οποίο παραδόθηκε έξι χρόνια μετά την έκδοση του εντάλματος σύλληψής της... Όλες αυτές οι πληροφορίες ήταν διαθέσιμες στο Διαδίκτυο.

Δεν το έψαξαν απλώς γιατί δεν έχουν μάθει ούτε να ερευνούν ούτε να παίρνουν αποστάσεις από τις πηγές τους. Στη δημοσιογραφία πάντα έχεις να κάνεις με κάποιες πηγές. Το ζητούμενο είναι να κρατάς αποστάσεις από αυτές (μικρότερες στην περίπτωση των ΜΚΟ, μεγαλύτερες στην περίπτωση της αστυνομίας) και ύστερα να κοιτάς να δεις αν σου λένε την αλήθεια. Αντί να πουν "η αστυνομία υποστηρίζει αυτό, θα το ψάξουμε και θα σας πούμε αν ευσταθεί", υιοθέτησαν τις διαρροές και υπερθεμάτισαν, γιατί έχουν μάθει να παίζουν τον ρόλο του εκπροσώπου Τύπου των πηγών τους.

Δεν πρόκειται μόνο για το αστυνομικό ρεπορτάζ. Πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχει το κωμικοτραγικό φαινόμενο των "κομματικών ρεπόρτερ" στα κεντρικά δελτία ειδήσεων, που καλούνται από τον κεντρικό παρουσιαστή να πουν την επίσημη γραμμή του κόμματος που καλύπτουν και το οποίο θα έπρεπε, σύμφωνα με στοιχειώδεις δημοσιογραφικούς κανόνες, να ερευνούν.

Δεν είναι η πρώτη φορά όπου η διαπόμπευση κάποιου ανήμπορου να υπερασπιστεί τον εαυτό του πολίτη παίρνει τέτοιες διαστάσεις. Το φαινόμενο είχε αποθεωθεί το 2002 με τις διάφορες Μαρίες της "17 Νοέμβρη", για την ταυτότητα των οποίων φωτογραφίζονταν αθώες, όπως αποδείχθηκε, γυναίκες στα δελτία ειδήσεων. Είχαν τότε ψιθυρίσει κάποιες συγγνώμες και ίσως το κάνουν και τώρα, αλλά στην πραγματικότητα στον ελληνικό δημοσιογραφικό Τιτανικό δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα σύντομα. 

Η μπάλα της δεοντολογίας έχει τόσο πολύ χαθεί ώστε θα χρειαστούν χρόνια και καινούργιες γενιές για να αλλάξουν τα πράγματα. Η πλειονότητα -γιατί υπάρχουν και πολλές φωτεινές εξαιρέσεις- των σημερινών δημοσιογράφων, που έχουν επιτελικές θέσεις και δίνουν τον τόνο, είναι σαν τους αλκοολικούς που δέρνουν τη γυναίκα τους το βράδυ, το πρωί ζητάνε συγγνώμη και μετά ξανακάνουν τα ίδια".


Σκληρή ανακοίνωση Παπουτσή για το φιάσκο - Άτυπη η ενημέρωση, λέει η Ε.Α.

Την απαγόρευση της μετάδοσης πληροφοριών πριν από το τέλος των επιχειρήσεων, αλλά και αυτές να δίνονται με επίσημο τρόπο ζητά ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, κ. Χρ. Παπουτσής, με αφορμή το θέμα της ταυτότητας της μητέρας της 27χρονης συλληφθείσας.

Εν τω μεταξύ, σε ανακοίνωσή της η Ελληνική Αστυνομία σημειώνει ότι η ενημέρωση ήταν άτυπη, ενώ παραδέχεται ότι ήταν και πρόωρη.

Ειδικότερα, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, κ. Χρήστος Παπουτσής, με αφορμή το ζήτημα της ταυτότητας της μητέρας της 27χρονης συλληφθείσας, ζήτησε από τις υπηρεσίες:

"Να απαγορευθεί η μετάδοση πληροφοριών πριν από το τέλος των επιχειρήσεων, την ολοκλήρωση των ερευνών και την επιβεβαίωση των στοιχείων. Και αυτή να γίνεται μόνο με επίσημο τρόπο. Σε κάθε περίπτωση, να είναι απόλυτος ο σεβασμός των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των πολιτών, όπως ορίζει ο νομικός μας πολιτισμός και το κράτος δικαίου".

Από το γραφείο Τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας διευκρινίζεται: "Στο πλαίσιο των ερευνών για την ταυτότητα των υπόπτων και προκειμένου να μη δημιουργηθούν εσφαλμένες εντυπώσεις, όσον αφορά στην τυχόν σχέση άλλων ατόμων με την υπόθεση που ερευνάται από την Αντιτρομοκρατική, έγινε άτυπη ενημέρωση. Στην ενημέρωση αυτή αναφερόταν ότι η μητέρα της συλληφθείσας είναι μέλος της RAF, που όμως ουδεμία σχέση έχει με την υπόθεση.

Στη διαδικασία αυτή υπήρξε πρόωρα η άτυπη ενημέρωση όσον αφορά μόνο στα στοιχεία της μητέρας προκειμένου, όπως προαναφέρεται, να προληφθεί η δημιουργία εντυπώσεων από εμπλοκή μέλους της RAF, λόγω καταρχήν ταύτισης στοιχείων ταυτότητας".