Λιτότητα για το Δημόσιο και όχι για την κοινωνία φέρεται να πρεσβεύει ο νέος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, κ. Γ. Παπαθανασίου, που καλείται όχι μόνο να σταθεροποιήσει την οικονομία, αλλά και να αντιστρέψει το αρνητικό κλίμα το οποίο διαμόρφωσαν για την κυβέρνηση επιλογές όπως ο κεφαλικός φόρος στους μικρομεσαίους, τα τεκμήρια και ο εκτροχιασμός του δημοσιονομικού ελλείμματος.

Ο κ. Παπαθανασίου θα επανεξετάσει όλους τους σχεδιασμούς τού προκατόχου του, χωρίς να σημαίνει απαραίτητα πως θα τους αλλάξει κιόλας, αλλά θεωρείται δεδομένο ότι θα προσπαθήσει να εξαντλήσει κάθε περιθώριο για την εισοδηματική πολιτική του 2009.

Ύστερα από ένα έτος «υπερπτήσης» του πληθωρισμού -πάνω από το 4%- και ουσιαστικής αποδυνάμωσης των εισοδημάτων, αλλά κυρίως μετά το πέρασμα της Ν.Δ. στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων, ο χρόνος πιέζει για δραστικές κινήσεις ανάκτησης του χαμένου εδάφους για το κυβερνητικό στρατόπεδο. Σαφές είναι ότι επώδυνα μέτρα που θα «στοιχίσουν» σε ψήφους θα πρέπει να ξαναζυγιστούν, ενώ μέτρα τα οποία θα μπορούσαν να προσθέσουν πόντους στο κοινωνικό προφίλ της κυβέρνησης αναζητούνται εναγωνίως.

Υπό αυτό το πρίσμα, η καλύτερη αξιοποίηση του Ταμείου κατά της Φτώχειας -η ενίσχυσή του δηλαδή με περισσότερα μετρητά- η εισοδηματική πολιτική του 2009 και ενδεχομένως η επανεξέταση του κεφαλικού φόρου των 1.050 ευρώ για τους μικρομεσαίους βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος. Ίσως όλα αυτά να αποδειχτούν καθοριστικής σημασίας για την κυβέρνηση, καθώς αρκετοί πολιτικοί παρατηρητές υποστηρίζουν ότι οι εκλογές θα έρθουν μέχρι το καλοκαίρι...

Βαρίδι τα 1.050 ευρώ

Η τελευταία πράξη του απελθόντος υπουργού Οικονομίας, κ. Γ. Αλογοσκούφη, ήταν να δώσει το πράσινο φως στον υφυπουργό κ. Αντ. Μπέζα, να υπογράψει την εγκύκλιο αναφορικά με την κατάργηση του αφορολογήτου για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες.

Έτσι, αν δεν υπάρξει υπαναχώρηση, την άνοιξη περίπου 900.000 επιτηδευματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες θα κληθούν να πληρώσουν «χαράτσι» 1.050 ευρώ έκαστος, αφού τα εισοδήματά τους θα φορολογούνται με συντελεστή 10% από το πρώτο ευρώ και έως τα 10.500 ευρώ (μέχρι πέρυσι αφορολόγητο).

Η πολιτική αυτή επιλογή έφερε τον τέως υπουργό Οικονομίας αντιμέτωπο με τους μικρομεσαίους που πλήττονται σφόδρα από την κρίση και κατηγορήθηκαν συλλήβδην ως φοροφυγάδες. Η απόσυρση της διάταξης ή έστω η χρονική μετάθεση εφαρμογής της θα τεθεί ως αίτημα από πλευράς μικρομεσαίων στον νέο υπουργό Οικονομίας.

Ομοίως και το θέμα των τεκμηρίων, το οποίο όμως δεν έχει ουσιαστική επίπτωση στα χαμηλά εισοδήματα, αναμένεται να επανεξεταστεί.

Η εισοδηματική πολιτική

Υπό το βάρος των ελλειμμάτων και με την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού να δίνει «άλλοθι» εφαρμογής περιοριστικής εισοδηματικής πολιτικής, το πεδίο των αυξήσεων σε μισθούς και συντάξεις είναι εκ των πραγμάτων στριμωγμένο.

Η ελληνική οικονομία βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος, με την απειλή της κοινοτικής επιτήρησης προ των πυλών λόγω αδυναμίας ελέγχου των ελλειμμάτων, εξέλιξη που επιβάλλει λιτότητα. Από την άλλη πλευρά, η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού δίνει τον... αέρα για χαμηλότερες αυξήσεις.

Ο πληθωρισμός που αποτέλεσε τον μεγάλο εφιάλτη της κυβέρνησης και των νοικοκυριών, τους πρώτους επτά μήνες του 2008, όταν άγγιξε το 4,9%, εκτιμάται ότι θα παραμείνει σε επίπεδα χαμηλότερα του 3% το πρώτο επτάμηνο του 2009. Η εξήγηση βασίζεται κυρίως στη σύγκριση των τιμών των καυσίμων με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους.

Από τον Ιανουάριο έως και τον Ιούλιο του 2008, η διεθνής τιμή του «μαύρου χρυσού» κατέγραφε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο και χτύπησε κόκκινο αγγίζοντας τα 147 δολάρια το βαρέλι. Με την έλευση της κρίσης και τα στοιχεία που δείχνουν ύφεση για κορυφαίες οικονομίες του κόσμου, οι τιμές κατρακύλησαν στην περιοχή των 30 - 40 δολαρίων για να ενισχυθούν έως την περιοχή των 50 δολαρίων με φόντο τη Μέση Ανατολή.

Ομοίως κατρακύλησε και ο πληθωρισμός. Τον Δεκέμβριο αναμένεται πως προσέγγισε το 2%, από 2,9% τον Νοέμβριο. Σε περίπτωση που παραμείνει χαμηλά το πρώτο εξάμηνο του έτους, η κυβέρνηση θα έχει την άνεση να ανακοινώσει αυξήσεις μισθών και συντάξεων πάνω από τον πληθωρισμό, χωρίς βέβαια να μεταφράζονται και σε ουσιαστική ενίσχυση των εισοδημάτων. Επικοινωνιακά, πάντως, φαίνεται να υπάρχουν περιθώρια, ιδίως για τις ασθενέστερες εισοδηματικά τάξεις.

* Αναδημοσίευση από το 564ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, με ημερομηνία 9/1 – 13/1/2009.